Ашық сабақ тақырыбы: «Жарықтың поляризациясы. Салыстырмалылықтың арнайы теориясының эксперименттік негіздері. Эйнштейн постулаттары.» І курс

«Олимпиада резервінің аймақтық спорт колледжі» Ашық сабақ тақырыбы: «Жарықтың поляризациясы. Салыстырмалылықтың арнайы теориясының эксперименттік негіздері. Эйнштейн постулаттары.» физика пәні ДТ­01 тобы І курс Оқытушы: Кулова С.Д. Семей 2017 Пән аты: Физика Топ: ДТ­01 Сабақ №: 71­72 Мерзімі: 10.04.2017ж. Сабақтың тақырыбы: Жарықтың поляризациясы. Салыстырмалылықтың  арнайы теориясының эксперименттік негіздері. Эйнштейн постулаттары. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақтың мақсаты: Білімділік: Поляризация қасиеттері арқылы жарық толқынының табиғатын  таныту; САТ эксперименттік негіздерін айту; Эйнштейн постулаттарын айту. Дамытушылық: Пәнге қызығуын, ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік: Белсенділік, іскерлік, зейінділік,ұлттық дүние танымға тәрбиелеу. Сабақтың әдісі: Сұрақ­жауап, баяндау­түсіндіру, логикалық ойлау,  шығармашылық жұмыс. Пәнаралық байланыс: информатика, химия, тарих, қазақ әдебиеті Көрнекі құралдар: Проектор, слайд, электрондық оқулық, үлестірме  қағаздар. САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ: Қызығушылықты ояту кезеңі: 3 топқа бөліну І топ: Талғат Мұсабаев тобы ІІ топ: Тоқтар Әубәкіров тобы ІІІ топ: Айдын Айымбетов тобы Шаттық шеңбері:  Қайырлы күн, достым, Қайырлы күн болсын. Бейсенбінің сәті, Сәттілікке толсын. Біздің алар бағамыз, Кілең «бестік» болсын! І. Ұйымдастыру жұмыстары :  Сәлемдесу.  Білім алушылардың сабаққа қатысуын тексеріп, зейінін сабаққа аудару.  Үй тапсырмасына бетбұрыс жасау.  Өзін­ өзі бағалау кестесін беру. Ой қозғау кезеңі. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: а) Үйге қандай тапсырма берілді? Жарық табиғаты. Жарықтың таралуы. Жарықтың шағылу заңы. Жарықтың  сыну заңы. Линза және оның оптикалық параметрлері. Линзада кескін алу.  Оптикалық құралдар. Көз – оптикалық жүйе. Жарықтың интерференциясы.  Жарық дифракциясы. Дифракциялық тор. б)Үй тапсырмасы бойынша төмендегідей сұрақтар беріледі: 1­ші топқа: Жарық табиғаты. Жарықтың таралуы. Жарықтың шағылу заңы.  Жарықтың сыну заңы. Жарықтың интерференциясы. Жарық дифракциясы.  Дифракциялық тор. 2­ші топқа: Оптикалық құралдар. 3­ші топқа: Көз – оптикалық жүйе. Мағынаны тану кезеңі:  ғарыш суреттері, слайдтар, үлестірме қағаздар. III. Жаңа сабақты түсіндіру: Құрметті білім алушылар! Жарықтан тізіп бу қылған Құбылтып оны түс қылған, ­ деп ақын Шәкәрім өзінің өлең жолдарында  көрсеткеніндей ғарышқа саяхат басталды. Күн сәулесі түсіп, одан жарық  түсті. Жарықтың ендігі ашылмаған қасиеттерін бүгінгі сабақта ашамыз. Ақ  жарықтың жеті түстен тұратынын және жарықтың бір қасиеті  поляризациямен танысамыз. Қасиетті жеті санына байланысты не білесіздер? (Білімгерлердің берген жауаптарын толықтыру үшін слайд көрсету «Жеті  қазына»). Дәптерімізге бүгінгі сабақтың тақырыбын жазамыз. (Проектормен  көрсету). Ньютонның үшбұрышты призмамен жүргізген тәжірибесі: «1666 жылы шыны өңдеп жүрген болатынмын, мен түс жөніндегі белгілі  құбылыстарды тексеру үшін, үшбұрышты шыны призманы тауып алдым. Осы  мақсатта мен өзімнің бөлмемді қараңғыладым да, күн сәулесін өткізу үшін  жақтауға өте кішкене саңылау жасадым. Осы саңылауға мен призманы одан  сынған сәуле қарсы қабырғаға түсетін етіп орналастырдым. Осындай жолмен  алынған түрлі­түсті және күшейтілген түстерді қарау маған үлкен  қанағаттандыру сезімін тудырды. Жарық көзінен шығып, призма арқылы өткенде пайда болатын әр түрлі  түстерден тұратын жолақтарды Ньютон спектр деп атады. (Слайд «Жарық  дисперсиясы»). (Слайд «Кемпірқосақ») Табиғи жарық дегеніміз ­ тербеліс амплитудасы барлық жазықтықтарда  бірдей болатын жарықты айтамыз. Жартылай поляризацияланған жарық деп ­ әр түрлі жазықтықтарда  энергиялары әр түрлі болатын жарықты айтамыз. Жарық поляризациясы дегеніміз табиғи жарықтың тербелісінен белгілі бір  тербелістегі жарықты бөліп алу. Поляризацияланған жарықты алу үшін поляризациялағыштар деген аспапты  қолданады. Жарықтың поляризациялану құбылысын алғаш рет турмалин кристалдарымен жасалған тәжірибеден байқалды.Турмалин дегеніміз жасыл  қоңыр түсті кристалл, сондықтан жарық одан өткенде жасыл қара болып  шығады, яғни жарық поляризацияланады. Ой толғанысы кезеңі. Жаңа сабақты бекіту: «Топтарға» тапсырма: Ойла­ ойла тереңнен, Жақсы емес көп бөгелген. Жұмбақтарды білмесең, Өте алмайсың көпірден (Физикалық жұмбақтарды шешу) 1.Бояуларым қашып кетті, Көк қағазды басып кетті. Қатарларын тізіп алып, Арттарында ізі қалды. 2.Қусаң­қашады, жеткізбейді, Қашсаң­қуады. 3.Сөйлейді ол тілі бар, Алуан­ алуан түрі бар. 4.Хабар алған алыстан, Екі өріс табысқан 5. Жәй көзге көрінбейді Қозғалуға ерінбейді. 6.Бұлбұлдың екі құлақ, бір басы бар, Салдырған сегіз жерден таңбасы бар. Бұлбұлды жолға салып айдағанда, Салатын неше түрлі жорғасы бар. (Жауаптары экран арқылы көрсетіледі: кемпірқосақ, көлеңке, теледидар,  электромагнит, молекула, домбыра ) IV. Ой түйін – сабақты бекіту, пысықтау: Сабақ соңында электрондық оқулықты пайдаланып, дәптерлерімізге қажетті  материалдарды жазып аламыз. Пысықтау сұрақтары қойылады. Рефлексия 1 Бүгінгі сабақта қандай сұрақтар сіздер үшін қиындық туғызды? Не  себепті? 2 Білімдеріңізді толықтыру үшін қандай қосымша материал қажет? (ойлануға бір минут беріледі). V. Бағалау, қорытындылау.  Үйге тапсырма беру: Білім алушылардың бағалау парағын жинап алып, бағалау, үйге тапсырма  беру. 1. Жарықтың поляризациясы. 2. Эйнштейн постулаттарын жаттау. 3. «Эйнштейн өмірі» реферат дайындау.