Открытый урок по казахскому языку "Менің ата-анам"Сұраулық сөйлем

Сабақ жоспары Сынып: 10                     күні:                              қазақ тілі Сабақтың  лексикалық   және  грамматикалықт ақырыбы Сабақтың  мақсаты   Күтілетін  нәтиже Ресурстар Модульдер Сабақтың  кезеңдері Әке отбасының тірегі. Негізгі және туынды зат есім. 1. Негізгі   және туынды зат есімдердің жасалу жолдары мен сұрақтары   туралы   мағлұмат   беру.Теориялық   білімдерін арттыру,   тақырып   бойынша   берілген   материалдарды   жүйелі орындауға үйрету. 2.Балаларға   отбасының   ұйтқысы,   негізгі   тірегі   әке   екенін, әкеге   деген   сүйіспешілікке     тәрбиелеу.   Отбасындағы   әке орнын,   рөлін   көрсете   отырып,   халықтық   тәрбие   негіздеріне тоқталу,оқушыларды үлкендерді сыйлауға,адамгершілікке, әке мен ер азамат ұғымының мәнін ұғынуға тәрбиелеу. Топта   жұмыс   істеу,тақырыптың   маңыздылығымен   танысады, түсініп  оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тапсырмаларды дұрыс   құруға,  өзін   және   топ   мүшелерін   бағалай   алу,  ойын тиянақтай білуге дағдыланады Бағалау парақшалары, оқулық , стикерлер,үлестірмелі материал, презентация, постер салу,рефлексия жасау, АКТ.  АКТ (ақпараттық коммуникативтік технология), СТО (сын  тұрғысынан ойлау), ОЖЕ (оқушылардың жас ерекшеліктері),  ТжДОЖ (талантты және дарынды оқушылармен жұмыс).  ОБжК (оқытуды басқару және көшбасшылық), ОҮБжОБ  (оқыту үшін  басқару және оқытуды бағалау), ДО (диалогтық  оқыту) Сабақтың барысы Мұғалімнің әрекеті Оқушының әрекеті Ұйымдастыру  кезеңі Оқушыларға психологиялық   ахуал  туғызу. Оқушылар бір­ бірімен  түрлі  ұлт тілдерінде  сәлемдеседі. (қазақша,ағылшынша, филипинше,орысша, қытайша ) Іске асыру Үй тапсырмасы «Ыстық  орындық» әдісі бойынша  өтілген тақырып сұралады. Өз еркімен ортаға  бір оқушы  шығып,   мұғалім мен  оқушылардың  дайындаған   сұрақтарына  жауап береді.  Сұрақтар реті әртүрлі болуы  мүмкін.Үй жұмысы  кезекпен  осылай  тексеріле  береді.    3. Топқа түрлі  конфет түрлерімен бөлеміз. Артынан оқушыларды «Топта  жұмыс істеу» ережесімен  таныстырамын. Балалар, алдарыңда бағалау  парақшалары жатыр,әр  тапсырманы  «5» ұпай жүйесімен  бағалаймыз.Бағалау  критерияларымен таныстыру. 22­24 ұ.–«5»  21­18 ұ. ­ «4»  17 ­14 ұ.­«3»  Қазақ әліпбинің көмегімен  криптограмманы шешіп, сабақтың  тақырыбын  анықтайды.  Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді,  бір­ біріне сәлем береді. (Сәлем,helloy,привет,ниха у,монопо) Ортаға  бір оқушы шығып, мұғалім мен  оқушылардың   дайындаған  сұрақтарына  жауап береді. Оқушылар таңдаған  конфеттеріне  сай  топтарға бөлініп  отырады.Олар топта  жұмыс істеу ережесін  жатқа біледі.   Оқушылар  криптограмманы  шешіп,сабақтың  тақырыбын дәптерлеріне   жазады. Мәтінмен жұмыс 1. Әр топқа«Әке –тәрбие тірегі»  атты мәтін беріледі, оны оқып  аудару керек. Грамматикалық  тапсырмалар 2.Грамматическое  задание,для  повторение видов окончания. (1 группа  дописывают падежные и притяжательные окончаниями, 2  группа   личные и окончания   множественного числа). 3. сөзжұмбақ беріледі,ішінен  жасырун тұрғған сөзді табу керек.  Жасырын сөз «Тәрбие» 4.Оқушыларға сызба  беріледі.Сызбаның көмегімен сөз  тіркестерін   5.  Әр топ тірек сөздерді  пайдаланып,мінездеме беріп  «Үлгілі әке» тақырыбына постер  құрастырады, оны қорғайды Оқушылар мәтінмен  жұмыс жасайды,оқып  аударады. (бағалау) Учащиеся дописывают  нужные  окончания,переводят  слова и читают. (бағалау) Сөзжұмбақты  шешіп,жасырын сөзді  табады. (бағалау) Ребята составляют  словосочетания по схеме.  (бағалау) Оқушылар постер  құрып,оны қорғайды (бағалау) Рефлексия  «Барлығы өз қолыңда» Оқушылар қағаз бетіне өз  қолдарын қойып сызады  да, өз позицияларын  таңдайды. Оқушылар қағаз бетіне өз дерінің  сол қолдарын сызып, таңдаған позициялары бойынша пікірлерін  айтады.     Бүгін сабақта  нені білдік? Сабақтың мақсаты орындалды ма? Алған білімдерің маңызды болды  ма? Әркім өзінің пікірін  айтады Сабақтың  қорытынды  кезеңі Бағалау  Отбасы,тәрбие туралы 2 мақал­ мәтел аудармасымен жазып келу. Үй жұмысы 3. Мақал –мәтел айту. 1. Әке –асқар тау 2. Әке көрген оқ жонар Шеше көрген тон пішер. 3. Жақсы әкенің даналығы­балаға мың жылдық азық 4. Әке шаңырақты 4. Әке­ шаңырақтың негізгі тірегі 5. Әке­балаға сыншы 6. Бір бала бар­атаға жете туады, бір бала бар атаджан өте туады, бір бала бар кері кете туады. 7. Әке ұрып ұл сөйлегеннен без, шеше тұрып қыз сөйлегеннен без 8. Әкесі құрдастың баласы құрдас 9. Әкесін сыйламаған адамды баласы да сыйламайды 10. Әкеге қарап ұл өседі, шешеге қарап қыз өседі. 11. Атадан жақсы ұл туса , елінің қамын жейді. 12. Атадан ақыл алса, тентек ұ л да жөнделер 13. Атадан –ақыл, анадан­мейірім. Сабақтың тақырыбы: Әке­ отбасының тірегі Мақсаты: «Әке – отбасының тірегі»­ балалардың әкелері туралы ойы, тілегі,  жыр шашулары «Жақсыдан жаман туады, бір аяқ асқа алғысыз, Жаманнан жақсы туады,  адам айтса нанғысыз» дейді халқымыз. Әр шаңырақта  әкенің орны ерекше. Әке­жарық дүниедегі ең жақын адамның бірі. Әкені сыйлау, құрметтеу, оның  отбасындағы орнын қастерлеп, қадірлеу кез келген баланың перзенттік борышы.  Әкесіз бала­жетім. Әке­ асқар шың, бақыттың алтын бағы. Әке­ баланың тірегі,  лүпілдеген жүрегі, ойындағы санасы, өмірдегі панасы.Ол бала үшін барын  аямайды, аялап тәрбиелейді, болашағына үнемі бағыт­бағдар беріп отырады.  Халық ер адамды сыйлай білмесе тексіз деп атайды. Әке отбасының  асыраушысы. Әкенің мінез­құлқы, өзгелермен қарым­қатынасы, өнері мен білімі  баланың көз алдындағы үлгі­өнеге алатын, оған қарап өсетін нысанасы. Бала мен  әке ынтымағы болмаған жерде әке жылуы сезілмейді.Ер бала әкесімен сырлас,  жолдас, дос. Ол әрқашан бір әрекет жасау үшін әуелі әкесімен сырласады. «Бір  бала бар­атаға жете туады, бір бала бар­кері кете туады» деген тұжырымға сай  баланың қандай болмағына негіз қалайтын әкенің өзі.  Бала үшін әкенің орны бөлек. «Әке» деген сөзді айтқанда өзіңе пана болар, қиындыққа  қалдырмас, арманыңа қол созсаң ақ батасын беріп ақ жол тілейтін адамың екенін бала  жүрегі сезердей. «Әкең барда орындалар арманың» дегендей, өмірдегі керегіңді алдымен  бір Алла, екінші әкең берері анық. Бұл дүниеде алуан түрлі тағдыр бар. сол тағдырдың басты себепкері ­ біз сияқты балалар. Алайда өмірдің есігін көзі тырнап аша салысымен  әкенің «Балам, ботам» деген еркелетер сөзін естімей жетім немесе тастанды бала болып  дүниеге келіп жатқан сәбилер де бар. Сәби көңіл әкесі тіпті ол ойлағандай жақсы адам  болмасада, «Шіркін, менің әкем болса қандай жақсы болар еді!» деп армандайды. Осындай  балаларды көргенімде өзімнің анам да, әкем де бар екеніне өзімді бақытты санаймын. Сол  бақытымды ешқашан айырмаса екен деймін. Тамағымның тоқтығы, киімімнің бүтіндігі,  оқуымның сапасы, ұйқымыздың тыныштығы ­ осының бәрі де асқар таудай айбатты әкелердің арқасы. Ендеше бар баланың бақытына бір Алладан кейінгі панасы «Әкелер» аман болса  екен деймін. Әли: Әке. Әке – әркімнің сүйенер тіреуі. Әке әркімге қымбат. Әкені ардақтай білу керек,  өйткені ол отбасының ең басты мүшесі, яғни отағасы. «Әкеге қарап ұл өсер» дегендей әкенің балаға үйретері көп. Ол өзінің болашағына алаңдап ойланып толғанады. Ол болашақта  баласының жақсы болуын қалайды. Әке жақсы болса, баласы да соған еліктейді. Бала қашан  болмасын әкені ардақтауы керек. «Әке ­ асқар тау» деп бекер айтылмаған. Әркім өз әкесін  әрқашан өзінен жоғары ұстауы керек. Әкені ардақтау ­ әркімнің міндеті, себебі әке бұл  өмірде өте қымбат адамдардың бірі болып табылады. «Әке көрген оқ жонар». Бұл да әкеге  байланысты ардақты айтылған сөз. Мен әкенің бойынан күш ­ жігерді, батырлықты,  батылдықты, қайсарлықты, білімділікті, барлық қасиеттерді көруге болады деп ойлаймын.  қарап отырсақ әкенің де түр ­ түрі болады. Бірі ақылды, білімді болса, бірі жігерлі, қайратты,  енді бірі батыр да батыл, қайсар болып келеді. Ал енді бірінің бойынан осы айтылғандардың  бәрін көруге болады. Барлық адамдар әкені құрметтеуі, қастерлеуі, аялауы, оны өзінен  жоғары ұстауы керек. Сондықтан да әкені ардақтау әділетті болады деп ойлаймын. Үйге тапсырма беру: Бүгінгі тәрбие сағатынан алған әсерлерін, өз ойларын жазып келу. 1. Әке ­ асқар тау. 2. Әке көрген оқ жонар, Шеше көрген тон пішер. 3. Жақсы әкенің даналығы ­ балаға мың жылдық азық. 4. Әке ­ шаңырақтың негізгі тірегі. 5. Бір бала бар – атаға жете туады, бір бала бар – атадан өте туады, бір бала бар ­ кері кете  туады. «Ата –сая болар бағың болса, Әке­асқар тауың» дейді қазақта. Бір күн бар, жылытар күн, жұбатар күн, Бір күн бар, мұңайтар күн, қуантар күн. Мейлі ол шаңырақ сәтті болсын, сәттсіз болсын, «Әке» деген сезімді ұмытар кім,­дей отырып, сіздерге арналған «Әке –шаңырақтың негізгі тірегі»  Өзі салмақты, байсалды, бос уақытын балалармен өткізгенді жақсы көреді, концертке, циркке т.б. жерлерге апарады, отбасын қорғаушы, асыраушы, сақтаушы.Ол кім (Әке) 2 1 4 8 5 3 8 8 - 2 0 1 1 1 8 2 5 5 3 8 3 1 2 4 1 0 1 3 7 8 2 1 8 1 9 3 7 8 2 5 2 6 3 8 3 7 2 3 1 8 8 5 3 8 7 3 7 2 5 1 1 1 2 5 8 2 4 3 8 1 7