Презентация по татарской литературе по теме "СКАЗКИ ГАБДУЛЛЫ ТУКАЯ"

Туган тел. И туган тел, и матур тел, әткәм­әнкәмнең теле! Дөньяда күп  нәрсә белдем син туган тел аркылы. Иң элек бу тел белән әнкәм бишектә көйләгән, Аннары  төннәр буе әбкәм хикәят сөйләгән. Габдулла Тукай.

Габдулла Тукай (1886 – 1913) Шагыйрьнең туган ягы — матур табигатьле Казан арты. Ул 1886 елның 26 апрелендә хәзерге Арча районының Кушлавыч авылында туа. 1895 елны Габдулланы әтисе ягыннан апасы Уральск шәһәренә алдыра. Монда ул мәдрәсәдә һәм бер үк вакытта өчьеллык рус мәктәбендә укый. 1905—1907 елларда аны Казанда, Оренбургта, Петербургта яхшы белә башлыйлар. Габдулла Тукай 1907 елның көзенә чаклы Уралъскида яши, аннан Казанга килә һәм гомеренең соңгы көннәренә кадәр Казанда була. Сигез ел буена иҗат итү чорында ул ун мең юлдан артык шигырь, кырык-илле басма табак ча масы проза әсәрләре язарга өлгерә.

Кызыклы шәкерт   Әйдәле, Акбай! өйрән син, арт аягың берлә тор; Аума, аума! туп-туры тор, төз утыр, яхшы утыр!  Ник газаплыйсың болай син, мин әле бик кечкенә; Мин туганга тик ике айлап булыр, йә өч кенә.  Юк, мин өйрәнмим, минем уйныйсым килә;  Шул болыннарда ятасым, шунда ауныйсым килә.  —Ах, маэмай! Тырыш яшьләй, зурайгач җайсызул;  Картаеп каткач буыннар, эш белү уңайсыз ул! кирәкми, юләр

Бишек җыры  Әлли-бәлли итәр бу,  Мәдрәсәгә китәр бу,  Тырышып сабак укыгач,  Галим булып җитәр бу.  Йокла, угълым, йом күзең,  Йом, йом күзең, йолдызым;  Кичтән йокың кала да,  Егълап үтә көндезең.  Әлли-бәлли көйләрем,  Хикәятләр сөйләрем,  Сиңа теләк теләрем,  Бәхетле бул диярем.  Гыйззәтем син, кадрем син, син,  Минем йөрәк бәгърем  Куанычым, шатлыгым  Тик син минем, синсең,

Cу анасы Җәй көне .Эссе һавада мин суда коенам, йөзәм;  Чәчрәтәм, уйныйм, чумам, башым белән суны сөзәм.  Шул рәвешчә бер сәгать ярым кадәрле уйнагач,  Инде шаять бер сәгатьсез тирләмәм дип уйлагач,  Йөгереп чыктым судан, тиз­тиз киендем өс­башым;  Куркам үзем әллә нидән,— юк янымда юлдашым.  Бервакыт китәм дигәндә, төште күзем басмага;  Карасам: бер куркыныч хатын утырган басмада.  Көнгә каршы ялтырый кулындагы алтын тарак;  Шул тарак берлән утыра тузгыган сачен тарап. Тын да алмыйча торам, куркып кына, тешне кысып,  Шунда яр буендагы куе агачларга посып.