Сабақ жоспары: Энергия. Энергияның сақталу және бiр түрден екiншi түрге айналу заңы. Ғылым мен техникада практикалық есептерді шығаруда сақталу заңдарын қолдану

Пән: Физика Сынып: 9 «А» Мерзімі: 29.11.2016 Сабақ №24 Сабақтың  тақырыбы Мақсаты Табыс  критерийі Сілтеме Негізгі  идеясы Әдіс­тәсілдер Ресурстар Ұзақтығы Ұйымдастыр у кезеңі 5 мин Білу 5 мин Энергия. Энергияның сақталу және бiр түрден екiншi түрге айналу заңы. Ғылым мен техникада практикалық есептерді шығаруда  сақталу заңдарын қолдану Кинетикалық   және   потенциалдық   энергиялардың   мәнін   білу,   анықтамасы   мен   формуласын   қорытып   шығару   арқылы   түсіну. Энергияның сақталу заңын демонстрациялау арқылы тұжырымдап, есептер шығарғанда қолдануға үйрету.  1. Кинетикалық энергияның мәнін, формуласын біледі; 2. Потенциалдлық энергияның мәнін, формуласын біледі; 3. Жұмыс пен энергияның арасындағы байланысты айта алады; 4. Энергияның сақталу және бір түрден екінші түрге айналу заңын түсіндіре, математикалық өрнегін жаза алады; 5. Формулаларды пайдаланып, түрлендіріп есептер шығарады; 6. Алған білімдерін өмірмен байланыстырып, мысалдар келтіреді. Физика. – Алматы: Мектеп, 2013 Бейне жазбалар (ютуб сайтының материалдары) Механикалық энергия – дененің механикалық күйінінің сипаттамасы. Оның екі белгісі бар: күй параметрлеріне тәуелді және оның өзгерісі   атқарылатын   жұмыспен   байланысты.   Энергияның   өлшем   бірлігі  джоуль  (Дж).   Қозғалыстағы   денеде   кинетикалық, орналасуына байланысты потенциалдық энергия болады. Табиғатта энергия жоғалып кетпейді және жоқтан пайда болмайды, ол тек бір түрден екінші түрге айналады. Блум таксономиясы, Венн диаграммасы, критерийалды бағалау, ОүБ құралдары, АКТ, ДжТБО, постермен жұмыс, топқа бөлу,  «Кіржайғыш» әдісі  Постер, маркерлер, стикер, үлестірмелі материалдар, жіп, конверт, «Алтын ереже»  45 минут Мұғалім әрекеті Оқушы әрекеті ­Сәлеметсіздер ме? Күйлі, қуаттысыздар ма? Өткен   тақырыптардан   сұрақтар   жазылған   парақшалар   таратау арқылы екі топқа бөлемін.  Видеоролик көрсетемін (ютуб сайтынан алынған): 1) «Полет с птицами» 2) «Стрельба из лука» ­ Бұл көріністерден не білесіңдер? Сендер үшін не белгісіз?  Сабақтың «Табыс критерийімен» (1 қосымша) таныстырамын,  Таратылған сұрақтарға (өткен тақырыптардан) жауап   таңдау   (1   немесе   2)   арқылы   сынып оқушылары екі топқа бөліп, Оқушылар көрген физикалық құбылыстарды,  шамаларды айтады. Білмейтіндері, мысалы:  қозғалыстағы дененің жағдайы, оның атқаратын жұмысы, орналасуына байланысты болатын  жағдайы т.с.с. Формативті бағалау Қолпаштау, мадақтау. Қолпаштау, мадақтау. Түсіну 5 мин Қолдану 7 мин Талдау 8 мин Жинақтау 8 мин Бағалау 5 мин Қорытынды  бұл кестені әр оқушы сабақтың соңында толтырып, есіктегі  ашықхатқа салып кетеді. 1) Механикалық энергия туралы баяндаймын (презентация  арқылы); 2) Дененің кинетикалық және потенциалдық энергияларын,  олардың атқарған жұмыстарын қалай есептеуге болады?  3) Видеоролик көрсету «Ньютон шарлары», сұрақ; Біз бұдан  нені байқаймыз? 1) Кинетикалық және потенциалдық энергияны, энергияның  сақталу және айналу заңын көрсетіп беріңдер? 2) Демонстрация «Физикаға сенміз бе?». Постермен жұмысты бөліп беремін: І топ – «Венн диаграммасы» (2 қосымша) арқылы кинетикалық  және потенциалдық энергияларды салыстыру; ІІ топ – Кестені толтыру (3 қосымша) Есептің шартымен таныстырып, берілгенің жазамын, салып  көрсетемін. Екі топ есепті екі түрлі жолмен шығарады: І топ – Энергияның сақталу заңын пайдаланып; ІІ топ – Кинематиканың негізгі теңдеулерін пайдаланып. 2=2gh  формуласын пайдаланып шығару. Үйге:  ϑ2−ϑ0 1) Мұқият тыңдайды, мағлұмат алады; 2) Топпен   талқылап,   формуланы   қорытып шығарады.   Артынан   оқулықтағы   формула­ мен салыстырады (оқулықта 94 бет); Сұрақ қою 3) Видеоролик   арқылы   олар   энергияның   бір денеден екіншісіне берілетінін айтады. 1) Оқушылар әртүрлі мысалдар арқылы  көрсетіп, демонстрациялайды; Қол шапалақтау 2) Тағы бір көрнекті мысалмен танысады. Оқушылар топпен тапсырманы орындайды.  Постерді қорғап, кіржайғышқа іледі. Екі жұлдыз,  бір тілек Екі топ есепті бірлесе шығарып, бір оқушы  тақтаға жазып көрсетеді. ДжТБО: тест жұмысы Бас бармақ «Энергияның мен үшін маңызы қандай?» Оқушылар өз ойларын айтады Табыс критерийін толтыру Табыс критерийін толтырып, есіктегі  ашықхатқа салады Суммативті бағаға айналдыру 1 қосымша табыс критерийлері 1. Кинетикалық энергияның мәнін,  формуласын білу 2. Потенциалдлық энергияның мәнін,  формуласын білу 3. Жұмыс пен энергияның арасындағы  байланысты айта алу игерді м игерме ­дім игеру үшін не істеймін 4. Энергияның сақталу және бір түрден  екінші түрге айналу заңын түсіндіру,  математикалық өрнегін жау 5. Формулаларды пайдаланып,  түрлендіріп есептер шығару 6. Өмірмен байланыстырып, мысалдар  келтіру Кинетикалық энергия Потенциалдық энергия 2 қосымша 3 қосымша Механикалық жұмыс Жұмыстың формуласы Энергияның формуласы Жұмыстың энергия Ауырлық күші Серпімділік күші Үйкеліс күші өзгерісімен байланысы Топқа бөлу әдісі Жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын Бұл күш әрекетінен еркін денелер Жерге сипаттайтын шама құлайды. Бұл қандай күш А ­ үдеу. Б ­ инерция А – үйкеліс күші    Б – ауырлық күші. Дененің массасы мен оның қозғалыс жылдамдығының көбейтіндісіне тең болатын физикалық шама А – импульс. Б ­ күш Дененің бір бөлігі одан қандай да бір жылдамдықпен бөлініп шыққан кездегі қозғалысы ..... қозғалыс деп аталады А – реактивті. Б – механикалық  «Әлемдік кеңістікті реактивті құралдармен зерттеу» еңбегінің авторы А – М.В.Ломоносов  Б – К.Э.Циолковский. Тұйық жүйедегі өзара әрекеттесетін денелер импульстерінің қосындысы ..... А – нөлге тең Б – өзгермейді. Импульс сөзі грекше қандай мағына Дене импульсінің өзгерісі ... тең береді А – соққы.      Б – қозғалыс мөлшері  А – нөлге      Б – күш импульсіне.  Дене импульсі қандай шама? А – векторлық.      Б – скаляр  Дененің жерге тартылу салдарынан оның тірекке немесе аспаға әрекет ететін күші А –күш импульсі      Б – салмақ. «Энергия. Энергияның сақталу және бiр түрден екiншi түрге айналу заңы» тақырыбы бойынша тест жұмысы 1) Бала динамометрді созып, өзінің тарта алатын ең үлкен күшін анықтады. Ол 400 Н­ға тең  болып шықты. Серіппені созғанда бала қандай жұмыс атқарды? Динамометр серіппесінің  қатаңдағы 10000 Н/м. A. 12 Дж B. 10 Дж C. 8 Дж D. 6 Дж E. 2) Кинетикалық энергиясы 250 Дж және импульсі 50 кг*м/с дененің массасы неге тең? A. 5 кг B. 20 кг C. 25 кг D. 50 кг F. 3) Серпімді деформацияланған дененің деформациясы 2 есе азайғанда, оның потенциалдық  энергиясы? A. 4 есе артады B. 4 есе кемиді C. 2 есе кемиді D. 2 есе артады G. 4) Дененің жылдамдығын 2 есе арттырсақ, онда оның кинетикалық энергиясы? A. 4 есе артады B. 4 есе кемиді C. 2 есе кемиді D. 2 есе артады H. 5) Бала 20 м биіктікке көтерілуде. Баланың массасы 50 кг, жүктің массасы 10 кг болса, баланың  атқарған жұмысының шамасы неге тең? A. 9000 Дж B. 24000 Дж C. 12000 Дж D. 8800 Дж I. J. K. L. 1С, 2А, 3В, 4А, 5С M.