Сценарий внеклассного мероприятия по крымскотатарскому языку "Къырым- меним Ватаным"

00 Видеоролик «Ватан» 001Фон 1.Мерабаныз, сайгъыллы мусафирлер!  «Къырым – меним Ватаным» адлы эдебий – музыкалы  тедбирге хош кельдинъиз! 2.Бугунь биз  тувгъан къырымтатар тилимизнинъ, Ватанымызнынъ, медениетимизнинъ аджайип  дерьясына киреджекмиз. 1.  Бизим къадимий тилимиз не къадар гузель, муляйим, зенгин, татлы олгъаныны ис этеджекмиз. 2. Къырым – бизим Ватанымыз! Эвель­эзельден Къырым – дюньянынъ энъ дюльбер кошелерден бири  сайыла эди. Онынъ чёллерини, дагъларыны, орманларыны, денъизни, кой ве шеэрлерини биз джандан  севемиз!   02 «Яша, меним халкъым»+ клип   1.Къырымнынъ тарихыны  бизим дюньямызда олып кечкен вакъыаларны тарих алеминден айырмакъ  мумкюн дегиль. Адамннынъ Къырымда яшагъаны къадимий девирлерден башлана. 2.Олар  бу ярымадада он бинъ йыл девамында иджат этип кельген. 1. Къадимий заманлардан берли Къырым ярымадасы аджайип ве текрарланмаз ерлеринден бири эди. 2. Бизим Ватанымыз чешит гузель тарихий абиделернен зенгиндир.Оларны Къырымнынъ энъ тюрлю  кошелеринде раст кетирмек мумкюн. 1. Меселя: Мангъуп къале, Багъчасарайдаки Хансарай, Зынджырлы медресе, Гирей ханларнынъ  дюрбелери, Кезлевдеки Хан­джами, Судакътаки джамилер ве иляхре. 2. 03Видеоролик «кипу тв къырым меним ватанымдыр» 2. Къырымда чокъ миллет векиллери яшайлар. Бу къырымтатарлар, руслар, украинлер, урумлар,  тюрклер, болгарлар, караимлер ве дигерлери. Эр бир миллетнинъ озь тили бар. Биз –  къырымтатармыз ве бизим тувгъан тилимиз – къырымтатар тили! 1.Арифлерни, сеслерни,                   Лиля Биз энди яхшы билемиз, Оларны къошып­къошып Окъумагъа огренемиз. Энди ана тилинде                          Альяна          Китаплар алып окъурмыз, Бильгимизни кунь­куньден Арттырмагъа биз азырмыз! 2.Мен озь тувгъан тилимни ,              Диана Урьмет этем ве сайам, 1 Къырымтатар олгъаныма, Джан­юректен къуванам. Бу дюньяда эр инсан,                                            АЛЬЯНА Тувгъан тилини бильсин. Анасынынъ тилинде, Бульбуль киби лаф этсинъ. 1. Миллий тербиенинъ эсасы, халкъымызнынъ бутюн рухий мирасынынъ менбасы – ана тилимиздир.  Миллет оларакъ сакъланып къалмамыз ичюн, ана тилимизни муккемель бильмек зарурдыр. 2. Тиль гъайыбы – миллет гъайыбыдыр. Буны вуджудынен бугунь эр бир къырымтатар анъламалыдыр 1. Къырымтатар тили – зенгин , гузель ве нагъмели тиллерден биридир. Бу фикирни белли шаиримиз  Бекир Чобан­заде «Тувгъан тиль» шииринде ачыкъ –айдын косьтере. (5 сыныф) Мавиле Фатиме Эльзара 04 Илим (Эмилия) Селям санъа ана­Ватан,                            САБИНА Сени джандан севемиз. Топрагъынъда, гузель Ватан, Сербест, джошкъун кеземиз. Эль котерип дува окъуй Къырымтатар баласы. Дердимизге дерман олсун Ешиль Къырым авасы. Мен северим акъбардакъ,                      Сивиля Сен северсин мелевшее. Мен северим орман­дагъ,  Санъа чёллер келише. Мен северим ялыда Чал далгъалар сёйленсе, Сен северсин яйляда Къавал сеси инълесе. Кель экимиз берабер Дост олайыкъ, Дилявер. Муаббет яшап осейик, Кок юзюне етейик. 2 Айшечик  Будыр бизим Айшечик,                                    Алим Къашчыкълары къарачыкъ, Тос­томалакъ бети бар, Пек багъравукъ сеси бар Чебер Айше Ине алды Айшечик,  Тикмек ичюн антерчик. Айше озю пек чебер,  Тиккен антери дюльбер.                     Эмиль   Чобан Саба эрте чобанымыз, Къавалыны чалдыра, Сыгъыр, къой  ве эчкилерни Отлакъларгъа чагъыра.                                     Умид  1.Къырымтатар халкъ йырлары фольклорымызынъ энъ зенгин къысымларындан биридир.  2.Той­джыйынларда, байрамларда халкъ йырларыны йырламакъ эвель заманлардан адет олып  кельген. Йыр инсанны шенълендире,агъыр вакъытларда исе кучь­къувет бере, рухландыра,  адамларнынъ гонъюлини котере. 05. «Къалай къазан ичинде» 1.Ватанына, миллетине, урф­адетлерине олгъан терен севгини инсаннынъ бутюн омюри боюнджа  онынъ юрегинде сакълап аляметлеринден бири – халкънынъ музыкасы, хусусан йырларыдыр.  2.Халкъ  йыры – халкънынъ язылмагъан тарихыдыр, келип­кечкен тарихий адиселерге халкънынъ мунасебетини акс эте.  06.видеоролик «Энъ гузель Къырым» (Джелилова Э.) 1.Бизим халкъымызнынъ зенгин йыр вариети бар. Онынъ эсасында истидатлы халкъымызнынъ  бутюн омюр тарихыны джанландырмакъ мумкюн. 2.Къырымтатар халкъ музыкасы чешит жанрларнен зенгиндир. Булар  ­ тарихий, лирик, турмуш.  Адет, шакъа ве башкъа жанрлардыр. Эр бирининъ озюне махсус чизгилери, табиаты бардыр.                         07«Чалашым» (Куртсеитова Эмилия) 3 1. Къырымтатар эдебияты халкъымызнынъ джанлы тарихыдыр. Эр бир халкънынъ аятында олып  кечкен адисе ве вакъиалар миллий эдебиятта озь ерини тапа. 2.Къырымтатар языджыларымызнынъ, шаирлеримизнинъ эсерлери асырлар девамында  халкъымызнынъ хатырасында къалды. 1.Ана тилим – бу муаббетлик,  севги йыры, 2. Ана тилим – бу той, джыйын, достлукъ, эйилик. 1. Ана тилим – йырджыларнынъ ольмез йыры. 2.Ана тилим – бу халкъым ичюн эбедейлик. 1. Бир эджасын джоймам онынъ, 2. Бир арифин унутмам. 1. Тувгъан халкъым онен бахтлы,      Урь аятнынъ къойнунда.       2.Яшанъыз, окъунъыз, шенъленъиз озь Ватанында! Эшитмедим!­деменъиз,                            СУЛТАНИЕ Керчек!­ Ялан олмасын! «TATЛЫ СЕС»  байрамында Сизни корьмек истеймиз! 08 КЛИП «Татлы сес!» Сизнинъ дикъкъатынызгъа «Татлы сес» ярышынынъ финалисти Куртсеитова Эмилянынъ  иджрасында «Чал атым» йырыны теклиф этемиз.   09 чал атым Абдишева Г.С. 10 Чунга чанга 1.Унутманъыз, чоджукъларым, Къырым сизнинъ юртунъыз! Саиб олунъ бу Ватана, Чалышынъыз эдеп иле! 2.Мен истейим адамлар муаббет олсун, Оюн­кульку ич битмесин, чокъ олсун, Айдын кунеш парылдасын семада, Къуванч олсун эр вакъыт арамызда. 4 3.Озь йырыны, озь йырыны Бульбуль йырласын танъда, Не де гузель яшамасы Ватанда!  1.Арифлерни, сеслерни,                   Биз энди яхшы билемиз, Оларны къошып­къошып Окъумагъа огренемиз. 2.Энди ана тилинде                                  Китаплар алып окъурмыз, Бильгимизни кунь­куньден Арттырмагъа биз азырмыз!     3.Мен озь тувгъан тилимни ,               Урьмет этем ве сайам, Къырымтатар олгъаныма, Джан­юректен къуванам. 4.Бу дюньяда эр инсан,                                             Тувгъан тилини бильсин. Анасынынъ тилинде, Бульбуль киби лаф этсинъ. 5. Мен мектепке барарым     Окъуп, бильги аларым.     Бильги манъа къанаттыр     Мен учуджы олурым 5