Туристическая-краеведческая работа как фактор формирования активной гражданской позиции учеников( из опыта работы)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Аддзел па адукацыі Бялыніцкага райвыканкама Дзяржаўная ўстанова адукацыі  «Эсьмонскі вучэбна­педагагічны комплекс  дзіцячы сад­сярэдняя  школа Бялыніцкага раёна» ТУРЫСЦКА­КРАЯЗНАЎЧАЯ РАБОТА ЯК ФАКТАР ФАРМІРАВАННЯ АКТЫЎНАЙ ГРАМАДЗЯНСКАЙ ПАЗІЦЫІ ВУЧНЯЎ Распрацоўшчык:  настаўнік  гісторыі і грамадазнаўства Шастак Таццяна Дзмітрыеўна Эсьмоны 2018 ЗМЕСТ Уводзіны……………………………………………………………………….… ГЛАВА   1   Краязнаўства   і   дзіцячы   турызм   –   аснова   грамадзянска­ патрыятычнага выхавання 1.1 Прыярытэтныя     віды     і   формы   работы   па   турысцка   краязнаўчай дзейнасці:…………………………………………………………………………... 1.2 Турысцка­краязнаўчая работа………………………………………... 1.3   Турысцка­краязнаўчая   работа   праводзімая   на   базе   школьнага музея…………………………………………………………………..………...… 1.4   План   турыстычна­краязнаўчай   работы   на   аснове   фондаў музея………………………………………………………………………….…… ГЛАВА  2  Заняткі   ў  школьным   музеі   як  форма   работы   па   патрыятычнаму выхаванню школьнікаў………………………………………………………….. 2.1. Тэматыка экскурсій у школьным музеі……………………………… 2.2. Пералік праведзеных мерапрыемстваў………………………………. Заключэнне………………………………………..………………………………. Літаратура…………………………………………..…………………………….. Дадаткі “Распрацоўкі мерапрыемстваў” 1.   Сістэма   навучальна­выхаваўчых   заняткаў   па   турысцка­краязнаўчай рабоце “Населеныя пункты мікраёна Эсьмонскай школы Бялыніцкага раёна” 2. Краязнаўчы калейдаскоп 3. Сценарий «З юбілеем, школа!» 4. Фота­калаж   турысцка­краязнаўчай работы Эсьмонскага комплексу дзіцячы сад­ сярэдняя школа Бялыніцкага раёна 2 АНАТАЦЫЯ Дадзеная   метадычная   распрацоўка   раскрывае   вопыт   настаўніка гісторыі,     кіраўніка   школьнага   гісторыка­краязнаўчага   музея   дзяржаўнай установы   адукацыі   “Эсьмонскі   вучэбна­педагагічны   комплекс   дзіцячы   сад­ сярэдняя школа Бялыніцкага раёна” па арганізацыі  турыстычна­краязнаўчай работы ў школе. Прапанаваны   матэрыял   адлюстроўвае     формы  і  метады  турысцка­ краязнаўчай работы у сельскай малакамплектнай школе. Метадычны   матэрыял   можа   быць   выкарыстаны   педагогамі,   якія арганізуюць вольны час вучняў. 3 УВОДЗІНЫ Выхаваўчая   сістэма   нашай   школы,   як   і   адукацыйная   сістэма   нашай рэспублікі,   арыентавана   на   фарміраванне   актыўнай   грамадзянскай   пазіцыі, патрыятызму,   нацыянальнай   самасвядомасці,   павагі   да   асобы   і   правоў чалавека,   гатоўнасці   да   адказнага     асэнсавання   жыцця   і   дзейнасці   ў дэмакратычнай   дзяржаве,   а   выхаванне   грамадзянскасці   стала   галоўным накірункам выхаваўчай работы кожнай навучальнай установы, падмуркам для фарміравання ідэалагічнага фундаменту нашага грамадства. Ідэя   выхавання     чалавека   як   грамадзяніна   сваёй   Айчыны   знайшла адлюстраванне   ў   законах   “Аб   грамадзянстве   ў   Рэспубліцы   Беларусь”, “Кодэксе   аб   адукацыі”,   “Аб   правах   дзіцяці”,   у   Праграме   і   Канцэпцыі выхавання   дзяцей   і   навучэнскай   моладзі   ў   Рэспубліцы   Беларусь   і   іншых дзяржаўных   дакументах,   у   якіх   падкрэсліваецца,   што   найбольш   значнымі задачамі   выхавання   асобы   з’яўляецца   фарміраванне   патрыятызму   і грамадзянскасці, заснаваных на любові да сваёй зямлі, павазе да гісторыі сваёй Айчыны, нацыянальнай культуры, традыцый і звычаяў.  Выхаванне   грамадзянскасці   ў   нашай   школе   ажыццяўляецца   на прыкладзе   жыцця   і   дзейнасці   выдатных   грамадзян   Рэспублікі   Беларусь, баявых і працоўных традыцыях, якія склаліся  на працягу існавання нашай школы. У працэсе грамадзянскага выхавання  вучняў,  настаўніцкі калектыў імкнецца   фарміраваць   пачуццё   любові   і   павагі   да   Радзімы,   грамадзянскую годнасць   і   гонар   за   родную   краіну   праз   краязнаўчы   кампанент   адукацыі   і выхавання,   які   разглядаецца   не   толькі   ў   якасці   фарміравання   асноў краязнаўчага   ўсведамлення  і   культуры,  але   як   і   сродак   дасягнення   больш высокіх мэт – фарміраванне грамадзянскаці і патрыятызму. Адным   з   фактараў,   які   ўплывае   на   патрыятычнае   выхаванне, з’яўляецца гісторыя малой Бацькаўшчыны, навакольнае асяроддзе. Вось   чаму   ў   нашай   установе   адукацыі   важную   ролю   адыгрывае вывучэнне гісторыі, культуры, прыроды свайго краю. Турысцка­краязнаўчая работа ў нас стала важнейшым фактарам патрыятычнага выхавання   4 ГЛАВА 1 Краязнаўства і дзіцячы турызм – аснова  грамадзяска­патрыятычнага выхавання Важнейшым   сродкам   далучэння   школьнікаў   да   грамадзянскай культуры   з’яўляецца   турысцка­краязнаўчая   дзейнасць.   Школьнае краязнаўства – гэта педагагічны працэс арганізацыі дзейнасці навучэнцаў, які звязаны з вывучэннем імі роднага краю і выкарыстаннем атрыманых ведаў на практыцы. У працэсе турысцка­краязнаўчай дзейнасці ў вучняў назапашваецца вопыт  узаемадзеяння   з  прыродным  і  сацыяльным   навакольным  асяроддзем. Пад   «турысцка­краязнаўчай   дзейнасцю»   вучняў   разумеецца   не   толькі пошукавая,   але   і   любая   дзейнасць   пры   ўмове   асэнсавання   яе   сувязі   з пазнаннем,   зберажэннем   і   забеспячэннем   развіцця   свайго   краю.   Школьнае краязнаўства мае шэраг напрамкаў, якія адрозніваюцца па аб’екце і прадметце вывучэння.   Суадносна   з   асноўнымі   аб’ектамі   вывучэння   вылучаюць экалагічнае,   літаратурнае, мастацказнаўчае,   турыстычнае,   а   таксама   комплекснае   краязнаўства,   якое сінтэзуе ўсе названыя напрамкі.   геаграфічнае,   эканамічнае,   гістарычнае, Дзейнасць   нашай   навучальнай   установы   арыентавана   менавіта   на комплекснае краязнаўства. У аснову якога пакладзены комплексны подыход, які   ўлічвае   як   розныя   бакі   пазнання   роднага   краю,   так   і   розныя   аспекты выхавання вучняў у працэсе  турысцка­краязнаўчай дзейнасці. Мэта   ­  фарміраванне   ў   навучэнцаў   ведаў   аб   родным   краі   ў агульнадзяржаўным   і   сусветным   кантэкстах;   выхаванне   грамадскасці   і патрыятызму як прыярытэтных якасцей асобы. Задачы: абуджэнне цікавасці да роднага краю і паглыбленне ведаў аб ім; фарміраванне  каштоўнасных  адносін   да  матэрыяльнай,  культурнай   і гістарычнай спадчыны народа Беларусі; выхаванне   нацыянальнай   самасвядомасці   і   ўмення   жыць   ў полікультурным асяроддзі; фарміраванне пошукавых уменняў; абуджэнне ў навучэнцаў імкнення да самаўдасканалення. Для   дасягнення   азначанай   мэты   і   выканання   пастаўленых   задач выкарыстоўваюцца   наступныя   формы   і   метады   арганізацыі   вучнёўскай дзейнасці:   лекцыі,   падрыхтоўка   рэфератаў,   складанне   радаводаў,   летапісу установы   адукацыі,   запіс   успамінаў,   работа   ў   бібліятэках,   прэзентацыі, сустрэчы з ветэранамі  працы, прадстаўнікамі розных прафесій і інш.  Асноўнымі   напрамкамі   работы   па   турысцка­краязнаўчаму   накірунку з’яўляюцца   тэарэтычная   падрыхтоўка,   практычныя   заняткі,   самастойная работа, экскурсіі, паходы, працоўныя дэсанты, удзел у конкурсах праводзімых 5 рэдакцыяй   раённай   газеты,у   канферэнцыях   на   абласным   і   республіканскім узроўні, публікацыі на старонках перыядычнага друку. Тэарэтычная   падрыхтоўка   ўяўляе   сабой   лекцыі   ,     заняткі,   і самастойную   працу   вучняў   над   рэкамендаванай   літаратурай.   На   асобныя заняткі     запрашаем   навукоўцаў,   супрацоўнікаў   музеяў,   пісьменнікаў, музыкантаў, спецыялістаў той ці іншай галіны. Супрацоўваем з   грамадскім аб’яднаннем краязнауцаў малых мястэчак Магілёўшчыны. Таксама ў рабоце актыўна выкарыстоўваецца Інтэрнэт.   Адной   з   найбольш   эфектыўных   формаў   работы   з’яўляецца   семінар. Яго асноўная мэта – далучыць як мага болей вучняў да актыўнай пошукава­ даследчай дзейнасці пры ўмове індывідуалізацыі і дыферэнцыяцыі заданняў. Тэмы   для   самастойных   заданняў   вызначаюцца   зыходзячы   з   узроставых асаблівасцей вучняў, узроўню іх развіцця асабістых інтарэсаў. Рыхтуючыся да семінарскіх   заняткаў,   вучні   праводзяць   пошук,   збіраюць   матэрыялы, аналізуюць,   сістэматызуюць   і   абагульняюць   іх,   робяць   вывады.   Больш падрыхтаваным вучням   прапануецца напісаць даклады, рэфераты, астатнія распрацоўваюць   асобныя   пытанні   і   выступаюць   у   якасці   судакладчыкаў   і апанентаў. На занятках   па гісторыі і под час дададковых заняткаў навучэнцы знаёмяцца з прыёмамі работы з літаратурай, дакументамі, фатаграфіямі і г.д., апрацоўваюць сабраны матэрыял.   Вывучэнне   краязнаўчых   тэм   адбываецца   праз   зварот   да   гісторыі, геаграфіі,   археалогіі,этнаграфіі,   культуры,   сацыяльнага   асяроддзя   роднага краю, сваёй школы, сям’і. Па магчымасці да некаторых занятках далучаем бацькоў,уключаючы іх у краязнаўчую дзейнасьі, запрашаючы іх у сумесныя паходы і экскурсіі, на заняткі і прапануючы ім азнаямленне з метадычнай літаратурай.  Поспех работы ў многім залежыць ад настаўніка, які сам павінен быць краязнаўцам і добра ведаць метадалагічныя асновы школьнага краязнаўства; літаратуру па гэтай тэме; непасрэдна ўдзельнічаць у вывучэнні свайго краю і спрыяць пошукава­даследчай дзейнасці вучняў; умець устанаўліваць цесную ўзаемасувязь вучэбнай і пазакласнай, пазашкольнай работы, каб вучні маглі адчуць практычную значнасць атрыманых ведаў.                Вучні   нашай   школы   прымалі   і   прымаюць   актыўны   ўдзел   у рэспубліканскіх і абласных акцыях і праектах: 1. рэспубліканскай   турыстычна­краязнаўчай   экспедыцыі   “Зорны паход”; 2. рэспубліканскім фестывале “Дзень зямлі”; 3. конкурсах даследчЫх работ па гісторыі, геаграфіі, біялогіі; 4. рэспубліканскай акцыі “Жыву ў Беларусі і тым ганаруся”… 6