9. 6.3. элементар бөлшектерді жіктеу

Қысқа  мерзімді жоспар бөлімі: Радиоактивтілік

Мектеп:

Күні:              

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 9

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Элементар бөлшектер

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

9. 6.3. элементар бөлшектерді жіктеу

Сабақ мақсаттары

Ø  Элементар бөлшектерді ажырату

Ø  Элементар бөлшектердің жіктеу

Ø  Элементар бөлшектердің қасиеттерін білу

Ø  Есеп шығару барысында білімдерін қолдана алу

Жетістік критерийлері

Білу және түсіну:

Элементар бөлшек дегеніміз не екендігін білу

Қолдану:

Элементар бөлшектерді бірінен бірін ажырата отырып жіктеу

Тілдік  мақсаттар

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

Нейтронды қалай алуға болады?

Пратонды қалай алуға болады?

Карк дегеніміз не?

Лептон дегеніміз не? .........

Құндылықтарды дарыту

Өзіне және өзгелерге құрмет:

Сұрақ жауап кезінде ойын жүйелеп айтады және өзгелердің жауабын тыңдай білулерін

Ынтымақтастық:

Берілген тапсырмаларды жұппен және топпен бірлесе отырып орындау

Өмір бойы оқу: білетін алғашқы білімдерін өздері оқу арқылы түсіну, бір-бірімен талқылай отырып, білімін жетілдіру.

Академиялық әділдік: бірін-бірі бағалау барысында академиялық әділдікті сақтай алу дағдаларын жетілдіру.

Пәнаралық байланыстар

Химия:

Ядроның құрлысын сипаттауда және Менделеев таблицасын қолдануда химия пәнінен алған білімдерін қолданады

Өнер:

Постер жасауда өнер сабағынан алған білімдерін қолданады.

АКТ қолдану дағдылары

Постер жасау барысында, планшеттерді қолдана отырып, интернеттен әр түрлі сайттармен жұмыс жасау дағдылары.

Бастапқы білім

7,8 және 9-сыныптардан «Атомның құрылысы», «Радиоактивтілік» тақырыбы

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет  

Ресурстар

Сабақтың

басы

1 минут

1)Ұйымдастыру кезеңі:  Оқушылармен амандасу және түгендеу.

Слайд 1-19

Сабақтың ортасы

1 минут

15 минут

22 минут

Сабақ тақырыбы мен СМ таныстыру.

Жаңа сабақты түсіндіру. Слайдты қолдану арқылы

Есеп шығару

Алған білімдерін қолдана отырып есептер шығару

Есеп №1

(a) Кестеде кейбір бөлшектер туралы ақпарат берерілген.

Кестені толықтырыңыз.

       [7]

(b) Кестедегі әр бөлшектің  антибөлшегі бар.  

(i) барион бөлшегінің бір еуіне және соған сәйкес келетін антибөлшегіне мысал келтіріңіз.

бөлшек..................................................................................................

антибөлшек..........................................................................................

[1]

(ii) антибарионның кварктік құрылымын сипаттаңыз.

..........................................................................................................................................................................................................................[1]

Есеп №2

1961 жылы Мюррей Гелл-Манн жаңа бөлшектің омега (Ω) минус бар екендігін болжаған. Нәтижесінде ол 1964 жылы табылған.

Бұл кезде кварк моделі үш бөлшектен тұрған. Олардың қасиетттері төмендегі кестеде көрсетілген.

(а) Заряды +2/3 деген нені білдіреді? Түсіндіріңіз.

...............................................................................................................

[1]

(b)  бөлшегінің болжалды массасы мен зарядын анықтаңыз

[2]

(с) 4 MeV/c² шамасын кг айналдырыңыз

[3]

Есеп №3

Пион радиотерапиясы мидың ісіктерін емдеуде жиі қолданылады. Пиондар қысқа мерзімді субатомдық бөлшектер болып табылады және мезон деп аталатын топқа жатады.

(a) Төмендегі кестеде кейбір кварктар мен олардың заряды көрсетілген.

Төмендегі тізімде π ⁺ пионға сәйкес келуі мүмкін комбинацияны анықтаңыз.

[1]

(b) Пион массасы 0,14 ГэВ/с² құрайды. Килограмдағы пионның массасын есептеңіз.

[3]

Есеп №4

Кестедегі барлық сәйкес келетін ұяшықтарды белгілеп, келесі бөлшектердің әрқайсысын жіктеңіз.

[3]

Есеп №5

(а) Белгілі бір жағдайда бөлшектер (π +) және оның антибөлшек (π-) шығарылады. Олардың қасиеттер кестесін толтырыңыз.

[3]

(b ) π + бөлшегіне сәйкес келетінін анықтаңыз.

Мезон               барон             лептон

[1]

Есеп №6

β^- ыдырау теңдеуі келесідей жазылуы мүмкін:

(і) теңдеуде көрсетілген әрбір бөлшектің атауын жазыңыз немесе кварк арқылы сипаттаңыз

n ............................................................................................................

p ...........................................................................................................

β ............................................................................................................

      ...................................................................................................

[2]

(іі) β⁺ ыдырау теңдеуін жазыңыз:

[2]

Сабақтың соңы

1 минут

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Оқушылар өздерінің жұмысы мен сыныптастарының жұмысын белгілі бір критерийлер бойынша бағалай алады

Саралау – оқушыларға қалай  көбірек қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар:

Протон мен нейтронның өзі ұсақ бөлшектерден тұратындығын біледі

Оқушылардың көпшілігі:

Протон мен нейтрон қандай бөлшектерден құралатындығын біледі

Кейбір оқушылар:

Ұсақ бөлшектерді бір бірінен ажыратады және топтарға жіктей отырып, есеп шығаруда қолдана алады

Оқушылардың  сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдер:

Мадақтау, бір-бірін өзара бағалау 

Денсаулық сақтау технологиялары:

Оқушыны партада дұрыс және түзу отырыуын қамтамасыз ету

Көз ауыруларының алдын алу үшін жарықпен қамтамасыз ету

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. 

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?