Атом ядросының құрылысы

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

10.4 А-Атомның және ядроның құрылымы

Мектеп:

Мерзімі:4 тоқсан

Мұғалімнің аты –жөні: 

Сынып:10

Қатысқандар саны:12

Қатыспағандар саны: 0

Сабақ тақырыбы

Атом ядросының құрылысы. Ядролық реакциялар.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.6.2.3 - ядроның құрамын протондар, нейтрондар, нуклондар терминдерін қолданып сипаттау

10.6.2.4 - Z әртүрлі нуклидтердің протондар санын (атом нөмірі) және А нуклондар санын (массалық сан) анықтау және ядролық реакциялардың теңдеулерін құру

Сабақ мақсаттары

Оқушылар атом ядросының құрылысын түсініп, аталған оқу мақсатының тапсырмаларын толық орындай алады

Жетістік критерийлері

Білу және түсіну: атом ядросының құрамын, нуклондардың массалары мен зарядтарын, массаның атомдық бірлігін

Талдау:Ядролық реакцияларының жүруі мен аналық және туынды ядролар мен пайда болған элементар бөлшектерді анықтауды

Тілдікмақсаттар

Оқушылар өздерінің түсініктерін көрсететін жаңа сөздерді пайдаланулары керек. Олар терминдерді түсіну және қолдану керек.

Арнайы пәндік лексика мен терминология

Сөздік

Құндылықтарды дарыту

Оқушыларды академиялық адалдыққа тәрбиелеу (тапсырмаларды орындау барысында өз бетімен жұмыстануға үйрету);

Оқушыларың бойында жауапты азаматтық ұстанымды қалыптастыру;

Өмір бойы білім алу құндылығын сыни тұрғыдан ойлау арқылы білімге деген құштарлығын қалыптастыру;

Оқушылар арасында ынтымақтастық ортаны қалыптастыру.

Пәнаралықбайланыстар

Математика, химия, тарих

АКТ қолдану дағдылары

Интерактивті тақта, интернет ресурстары, Менделеевтің химиялық элементтердің периодтық кестесі,bilimland.kzсайтынпайдалану

Бастапқы білім

Гравитациялық, электромагниттік әсерлесу, радиоактивтілік, элементар заряд, атом құрылысы туралы түсініктері.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

0-5

Ұйымдастырукезеңі

Оқушыларойыншоғырландырумақсатындакелесісұрақтарғасұрақ-жауаптаржүргізу:

Ø  Атомныңпланетарлықмоделі

Ø  Гейгер-Марсденніңтәжірибесі

Ø  Кулондықәсерлесу

Ø  Резерфордтың атом құрылысыжайындағы 3 негізгіқорытындысы

Мәселенмынасұрақтарсекілдіжылдамжазбашатексеружұмысыналуғаболады.

Резерфорд тәжірибелерінентікелейатомның ... моделікеліпшығады.(планетарлық)

Центріндемассасытүгелдейжинақталған ... зарядталған атом ядросыорналасқан.(оң)

Ядроныайнала, белгіліорбиталармен ... қозғалыпжүреді.(электрондар)

Электрондардыңмұндайқозғалысы ядро тарапынанболатын ... күштіңәсерінентуады.(ядролық)

Протон – бұл заряды оңжәнемодулібойынша ... зарядынатеңбөлшек.(электронның)

Электрон – бұл заряды терісжәнемодулібойыншаэлементарлық ... Кл зарядқа, ал массасы ... кг – ғатеңбөлшек.(е=1,6*10-19, mе= 9,1*10-31)

Үлестірме материал ретінде 2-3 минуттықтексеружұмысыналуғаболады.

Сабақтыңортасы

6-15

16-38

Ядролық физика – атом ядросының құрылысын, қасиеттерін, түрленулері мен олардың қатысуымен өтетін құбылыстарды қарастырады.

Атом ядросының зарядын алғаш рет 1913 ж. Г.Мозли өлшеді.Ядроның зарядын 1920 ж Д.Чедвиг анықтады.

q = +Ze,

мұндағыZ – Менделеев кестесіндегі реттік сан, ал е = 1.6*10^-19 Кл – элементар заряд.

Атом ядросының диаметрі шамамен 10^-14-10^-15м-ге тең. Атомныңкі – 10^-10 м.

1932 ж. Д.Иваненко мен В.Гейзенберг ядроның протон-нейтрондық моделін жасады. Ядро оң зарядталған протондар мен бейтарап нейтрондардан құралған деп. Атом ядросындағы бұл бөлшектерді нуклондар деп атады.

А = Z + N

А – нуклондар саны немесемассалық сан;

Z – ядродағы протондар саны немесеэлементтіңкестедегіреттікномері;

N – ядродағы нейтрондар саны.

Бір-бірінен тек ядросындағы нейтрондар санына қарай ажыратылатын элемент түрлерін изотоптар деп атайды. Мысалы , , ; уран изотоптары -, , , . Изотоптардың химиялық қасиеттері бір, ал физикалық қасиеттері әртүрлі. Сондықтанда бұл элементтер Менделеев кестесінде бір ұяшықта орналасқан. Қазіргі таңда барлық химиялық элементтердің изотоптары белгілі, сондықтан табиғатта мыңдаған элементтер түрі бар.

Есептеулерде жиі кездесетін мәндер.

1 м.а.б. = 1,660546*10^-27 кг көміртегі атомы массасының 1/12 бөлігі

Протон массасы 1,00783 м.а.б.

Нейтрон массасы  –  1,00867 м.а.б.

Электрон массасы – 0,00005 м.а.б.

Есептершығару. Атом ядросыныңқұрамы мен ядролықреакциялар

Есептерді шығару барысында қажетті түсіндірмелер мен көмек беріледі.

Физика 11. Жаратылыстану-математика бағыты. С.Тұяқбаев, Ш.НасоховаБ.Кронгарт, В.Кем,В.Загайнова.

Физика және астрономия 9. Р.Башарұлы, Д.Қазақбаева, У.Тоқбергенова, Н.Бекбасар

Физика 11. Өзіндік және бақылау жұмыстары. Л.А.Кирик

Сабақтыңсоңы

39-40

Рефлексия:  Оқушылардың ойын білу. Тақырыпты игеру деңгейін білу.

Үйге тапсырма беру: Өзіндік жұмыс 32. Бастапқы деңгей 5,6; орта деңгей 5,6; жеткілікті деңгей 5,6

§8.1, 8.2 оқу.  Физика 11. Жаратылыстану-математика бағыты. С.Тұяқбаев, Ш.НасоховаБ.Кронгарт, В.Кем,В.Загайнова.

Физика 11. Өзіндік және бақылау жұмыстары. Л.А.Кирик

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз?

Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы

Саралауіріктелгентапсырмалар, нақтыбіроқушыданкүтілетіннәтижелер, оқушығадербесқолдаукөрсету, оқуматериалдарыменресурстарыноқушылардыңжекеқабілеттерінесепкеалаотырыпіріктеу (Гарднердіңжиындықзияттеориясы) түріндеболуымүмкін.

Саралаууақыттыұтымдыпайдаланудыесепкеалаотырып, сабақтыңкез-келгенкезеңіндеқолданылаалады

Бұлбөлімдеоқушылардыңсабақбарысындаүйренгенінбағалауүшінқолданатынәдіс-тәсілдеріңіздіжазасыз

Денсаулықсақтаутехнологиялары.

Сергітусәттеріменбелсендііс-әрекеттүрлері.

Осысабақтақолданылатын

Қауіпсіздіктехникасыережелерініңтармақтары

Сабақбойыншарефлексия

Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? Оқушылардыңбарлығы ОМ қолжеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме?

Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма?

Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен?

Бұлбөлімдісабақтуралыөзпікіріңіздібілдіруүшінпайдаланыңыз. Өзсабағыңызтуралысолжақбағандаберілгенсұрақтарғажауапберіңіз.

Жалпыбаға

Сабақтыңжақсыөткенекіаспектісі (оқытутуралыда, оқутуралыдаойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарданегекөңілбөлуқажет?