Bo`lishli va bo`lishsiz fe`llar.

Qiziltepa tumani 23-umumiy o`rta ta`lim maktabi boshlang`ich sinf o`qituvchisi Abdusattorova Munisa Musoqulovnaning
3-sinf uchun ona tili fanidan
bir soatlik
dars ishlanmasi

Mavzu: Bo`lishli va bo`lishsiz fe`llar.
305- mashq.

Darsning texnologik xaritasi.

Dars tipi: Aralash tipdagi dars.Dars uslubi:Og`zaki, yozma, ko`rgazmali, ertak asosida, amaliyDars usuli:Shu uslub, aqliy hujum, interfaol.Dars jihozi: Mavzuga oid rasmlar, tarqatma materiallar, testlar, kompyuter, proyektor. Dars rejasi va vaqt taqsimoti

Tezkor savol -javob

I guruhga:
O`zbekiston Respublikasi qachon mustaqillikka erishdi?
Mustaqillik bizga nima berdi?
Endi bizni nimalarimiz bor?

II guruhga:
O`zbekiston Davlat Bayrog`i qachon tasdiqlangan?
Davlatimiz Gerbi qachon tasdiqlangan?
O`zbekiston Madhiyasini so`zini kim yozgan?

III guruhga:
2012-yil qanday yil deb e`lon qilindi?
O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qachon qabul qilingan?
Mustaqil O`zbekistonimizni kim boshqaradi?

Yangi mavzu: Bo`lishli va bo`lishsiz fe`llar. 305-mashq.

Aziz bolajonlar aytingchi bugun o`qish darsimizda kimlar o`qidi? Abror bilan Nafosat o`qidi. Jasur bilan Farxod ham o`qidimi? Ha ular ham o`qidi. Kim so`zladi? Ruslan so`zladimi? Ozoda kutubxonaga boradimi? Rushanachi? U qachon bormoqchi? Hozir kim tushuntiryapti? Ana endi so`zlarga so`roq berib fe`llarni aniqlaymiz. Nima qildi? O`qidi, nima qiladi? Boradi, nima qilmoqchi? Bormoqchi.
Fe`l harakatining yuzaga chiqqaninni ya`ni bajarilganini masalan (o`qidi, so`zladi) hozir bajarilayotganini (tushuntiryapti), endi bajarilishini (boradi, o`qiydi) kabi holatlarni bildiradi. Bu fe`llar bo`lishli fe`llar deyiladi.

Ayrim fe`llar harakatning bajarilmaganini (o`qimadi, yozmadi) hozir bajarilmayotganini (o`qimayapti, yozmayapti) keyin ham bajarilmasligini (bormaydi, kelmaydi) kabi harakatlarni bildiradi. Bunday fe`llar bo`lishsiz fe`llar deyiladi. Bo`lishsizlik qo`shimchasi –ma, -mi shaklida talaffuz qilinsa ham-ma shaklida yoziladi. Tushundingizmi siz endi bo`lishli fe`ldan bo`lishsiz fe`lni olasiz. Ana endi darslikdan 305 mashqni topamiz. Shartini o`qiymiz.

Bo`lishli fe`llarni bo`lishsiz fe`llarga aylantiramiz.

I guruhga II guruhga III guruhga
Yozdi- chizdi- uxlayapti-
O`qidi- bordi- chiqyapti-
Aytdi- keldi- arralayapti-
Isiyapti- saqlaydi- yasaydi-
Boryapti- ishlaydi- ko`radi-

Chalkash berilgan so`zlardan gaplar tuzamiz.

I guruhga: katta, bahorda, qozonda, pishirildi, sumalak, toza, eng, donidan, tayyorlanadi, sumalak, bug`doy.

II guruhga: O`sarjon, nom deb kuchukchasiga, qo`ydi, tez, katta, bo`ldi, kunda, Ziyrak.

III guruhga: Har, bog`imizda, xil, ochiladi, gullar, bahorda, otam, turli, ko`chatlardan, yil, ham, gul, bu, ekdilar.

Test savollari

Qaysi qo`shimcha o`rin joy ma`nosini bildirgan yasaydi?
dosh b) chi d) zor

2. Qaysi ko`plikda berilgan?
Oftob b) o`quvchilar d) bulbul

3. Belgini bildirgan so`zlar qatorini toping.
chiroyli, oq, nafis b) go`zallik, ikki, besh
d) tiniq, bo`ldi, qora

Rasmlarga
qarab

gap
tuzish

Qat-qatlama aqling bo`lsa tashlama. (kitob)
Qo`lsiz oyoqsiz eshik ochar (shamol)
Kessa kesilmas, chopsa chopilmas (soya)

Agar vaqt qolsa iboralar lug`ati bilan ishlash:
Og`zing ochilib qoldi-hayron bo`lib qoldi.
Qolipdan chiqqan g`ishtdek-hamma tomoni birdek tekis.
2. Loqayd-beparvo
kashfiyot-izlanishlar natijasida yaratilgan narsa ixtiro.
3. Ayilday botdi-qattiq tegdi, ranjidi.
Pisanda qilmoq-oldindan biror shart qo`yish, ta`kidlamoq.

O`quvchilar bilimlarini rag`batlantirish.

Uyga vazifa: Mavzuni o`rganish.