11-сынптар үшін жасалған презентация.
Мақсаты:
Глюкозаның құрылысы, табиғатта түзілуі, алынуы,жалпы қасиеттері, маңызы мен қолданылуы туралы түсінік беру және білімдерін кеңейту ;
Оқушылардың зейінін, танымдық белсенділігін ,өзіндік пікірін қалыптастыру, ой өрісін, шығармашылық мүмкіндігін дамыту ;
Оқушыларды сабақтың мазмұнына бойынша алғырттыққа ,өз бетінше ізденуге, бірлесіп жұмыс жасауға тәрбиелеу
Сабақ түрі : жаңа сабақ
Сабақ әдісі: ақпаратты- комплексті, түсіндірмелі-эвристикалық , сұрақ – жауап, интерактивті оқыту әдісі
Көрнекілік: тақырыптық слайд, химиялық ыдыстар, спиртшам, мыс гидроксиді, глюкоза ерітіндісі, суреттерМоносахарид. Глюкоза.
Сабақтың мақсаты
Білімділік: Глюкозаның құрылысы, табиғатта
түзілуі, алынуы,жалпы қасиеттері, маңызы
мен қолданылуы туралы түсінік беру және
білімдерін кеңейту ;
Дамытушылығы : Оқушылардың зейінін,
танымдық белсенділігін ,өзіндік пікірін
қалыптастыру, ой өрісін, шығармашылық
мүмкіндігін дамыту ;
Тәрбиелілігі: Оқушыларды сабақтың
мазмұнына бойынша алғырттыққа ,өз бетінше
Сабақ түрі : жаңа сабақ
Сабақ әдісі: ақпаратты
комплексті, түсіндірмелі
эвристикалық , сұрақ – жауап,
интерактивті оқыту әдісі
Көрнекілік: тақырыптық
слайд, химиялық ыдыстар,
спиртшам, мыс гидроксиді,
глюкоза ерітіндісі, суреттер
Сабақ барысы:
1.Ұйымдастыру
2. Жаңа сабақ
3.Химиялық диктант
4.Топтық тапсырма
5. Үйге тапсырма
Күтілетін нәтиже :
Глюкозаның молекулалық құрылысын және
оның көпатомды спирттерге тән қасиеттерін
Глюкозаның химиялық қасиеттерін талдай
сипаттай алады.
алады .
Есептер мен жаттығуларды өз бетімен орындай
алады.
Танымпаздық іс әрекеті , ойлау
белсенділігі , тапқырлығы артады.
Құрылысы
Табиғатта
түзілуі мен
алынуы
Маңызы
мен
қолданылуы
Физикалық
қасиеттері
Химиялық
қасиеттері
Моносахаридтер
Глюкоза
Фруктоза
Рибоза
Дезоксирибоза
Глюкоза (жүзім қанты) — Денеге тез және жеңіл сіңетін қанттың
қарапайым түрі. Ол жеміс жидектерде және балда болады, денедегі суды
қалпына келтіруге пайдалануға арналған ақ ұнтақ түрінде
сатылады. Глюкоза — моносахарид тобындағы көмірсутек.
«Көмірсулар» деген атауды
1844 жылы К. Шмидт
ұсынған.
1890 ж. Эмиль Фишер
глюкозаны синтездеп, сол
арқылы оның құрылысын
дәлелдеді.
1802 ж. Луи Жозеф Пруст
глюкозаны жүзімнен
бөліп алды.
Глюкозаның табиғатта түзілуі мен алынуы
1.Табиғатта глюкоза фотосинтез реакциясы нәтижесінде
түзіледі.
2. Қантты заттарды, ең алғаш A.M. Бутлеров (1861 ж.)
кальций гидроксиді қатысында формальдегидтен
синтездеді:
Тақырыбы: Глюкоза
3. Өнеркәсіпте глюкозаны, негізінен, полисахаридтерді
(крахмалды немесе целлюлозаны) гидролиздеп алады:
11 класс
Химиялық қасиеттері
Глюкоза құрамында альдегид тобы бар көпатомды спирт
болғандықтан, альдегидтерге және көпатомды
спирттерге тән екі жақты қасиет көрсетеді.
Альдегид тобына тән реакциялары
Глюкоза жақсы тотықсыздандырғыш, жұмсақ тотықтырғыштардың
әсерінен, мысалы, күміс оксидінің аммиактағы ерітіндісімен альдегид
тобы ғана тотығып, глюкон қышқылына айналады:
Мыс (II) гидроксидімен қыздырғанда, альдегид тобы тотығып, карбоксил тобына
айналады және мыс (І) оксидінің қызыл түсті тұнбасы түзіледі:
Глюкозаның альдегид тобы тотықсыздану реакциясына да түседі.
Катализатор қатысында сутекпен тотықсызданғанда, глюкоза
алтыатомды спирт — сорбит түзеді:
Тәжірибе:
Жаңа даяланған мыс гидро
тотығына бірнеше тамшы
жүзім және алма сөлін не
аптека гюкозасымен
араластырамыз.
Қыздырамыз.
Қорытынды
Қоспаның түсінің өзгеруін
алма және жүзім
құрамында глюкоза бар екені
анықталды.
Глюкозаның көпатомды спирттерге тән қасиеттері
Күрделі эфирлер түзілуі. Қанттардың гидроксил топтары
этерификация реакциясына оңай түседі. Кең таралған этерификация
реакциясы ацилдеу, оны сірке ангидридімен катализатор (ZnCl2,
H2SO4 натрий ацетаты) қатысында жүргізеді. Гексозалардың тұйық
құрылымы тұйық пентаацетаттар түзеді. Қышқылмен әрекеттесу
реакциясы глюкозаның құрамында бес гидроксил тобы бар екенін
дәлелдейді. Мысалы, глюкоза сірке ангидридімен мырыш хлориді
қатысында әрекеттесіп,
Тақырыбы: Глюкоза
α
пентаацетаттар түзеді:
11 класс
Жай эфирлер түзілуі. Глюкозаны метил спиртімен қышқыл
ортада алкилдесе, реакцияға гликозид гидроксилі түседі,
реакция нәтижесінде жай эфир түзіледі. Бұл реакция
глюкозаның циклді түріндегі глюкозид гидроксил тобы басқа
гидроксилдермен салыстырғанда реакцияға түскіш екенін
көрсетеді:
Тақырыбы: Глюкоза
11 класс
Спирттік ашуы. Ашытқы ферменті әсерінен ашып, глюкозадан этанол
түзіледі. Бұл процестің химизмі өте күрделі. Жүретін өзгерістерді
қысқаша былай жазады:
С6Н12O6
2С→ 2Н5ОН + 2СO2
Сүт қышқылды ашуы. Глюкоза сүт қышқылды ашығанда, сүт
қышқылы түзіледі. Процесс сүт қышқылды бактерия ферменттерінің
әсерінен жүреді:
Тақырыбы: Глюкоза
11 класс
11 класс
Тақырыбы: Глюкоза
Тотығуы. Органикалық қосылыс
болғандықтан, глюкоза толық тотыға
алады. Ең соңғы өнім ретінде көміртек
(IV) оксиді мен су түзіледі. Бұл процесті
ықшамдап былай жазуға болады:
С6Н12O6 + 6O2
6СO→
2 + 6Н2O + Q
Глюкоза.pptx
