Менеджменттің аса маңызды міндеттерінің бірі-өзінің қарамағындағы адам ресурстарын тиімді пайдалану. “Біздің ең зор байлығымыз-адамдар” деген сөз тегін айтылмаған.Басқару тұрғысынан алғанда – мотивация, басқарушының атқарушыларының ішкі қозғаушы күштерін қойылған мақсатқа қарай бағыттау үшін қолданатын тәсілдері мен құралдарының жиынтығы.
Мотивация – бұл, өзін және басқаларды өзінің жеке бастық мақсатына немесе ұйым мақсатына жету үшін жандандыратын, ынталандырып құлшындыратын процесс.Менеджменттің аса маңызды міндеттерінің бірі-өзінің қарамағындағы адам ресурстарын тиімді пайдалану. “Біздің ең зор байлығымыз-адамдар” деген сөз тегін айтылмаған.Басқару тұрғысынан алғанда – мотивация, басқарушының атқарушыларының ішкі қозғаушы күштерін қойылған мақсатқа қарай бағыттау үшін қолданатын тәсілдері мен құралдарының жиынтығы.
Мотивация – бұл, өзін және басқаларды өзінің жеке бастық мақсатына немесе ұйым мақсатына жету үшін жандандыратын, ынталандырып құлшындыратын процесс.
Эпиграф
Л.Якокка :
• Басқару басқа адамдардың белсенділігін
арттыруды ынталандырудан тұрады .
• Все управление в конечном счете сводится к
стимулированию активности других людей.
Тақырып : Менеджменттегі
мотивация
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге менеджменттегі мотивация функциясының мән
мағынасын, негізгі теориялары туралы айту арқылы ұйымдағы
қызметкерлерді ынталандырудың негізгі мәселелері туралы түсіндіру.
Тәрбиелік: Менеджменттегі мотивация жайлы айта отырып, студенттерге
туған республикамыз туралы, оның экономикасы мен өркендеуі жайлы
тереңірек білім бере отырып, болашақ мамандарды ұлтжандылыққа, Отан
сүйгіштікке тәрбиелеу.
Дамытушылық: Менеджменттегі мотивация жөнінінде терең ғылыми
танымдық білім қалыптастыру арқылы белсенді ойлау қабілетін арттыру,
алған білімдерін қажетіне сай пайдалана білуге, өз бетінше қорытынды
жасауға дағдыландыру.
Жаңа тақырыпты түсіндірер алдында танымдылық
әрекеттерін тудырту үшін студенттерге мынадай
сұрақтар қойылады:
• Осы мамандықты игеру сендерге не үшін қажет?
• Сендер үшін қажеттіліктің қандай мәні бар және
маңыздысы қайсысы? Неге?
• Сен үшін ынта мен мотивация сөзінің байланысы және
айырмашылығы бар?
• Сен жақсы оқу үшін қандай стимул қажет?
Менеджменттегі мотивация
Мотивация – бұл, өзін және басқаларды өзінің жеке бастық
мақсатына немесе ұйым мақсатына жету үшін жандандыратын,
ынталандырып құлшындыратын процесс.
Мотив (ынта) дегеніміз адамдардың белгілі бір ісқимыл әрекет
жасауларына итермелейтін себеп
Қажеттілік – адамның ішінде пайда болатын және қанағаттануды
талап ететін мұқтаждық
Адам қажеттілікті сезіне бастағанда, онда талаптану күйі сезіледі.
Талаптанубұл бір нәрсенің жетіспеушілігін сезіну, белгілі бір
мақсат көздеу.
Қойылған мақсатқа жеткеннен кейінгі қанағаттану дәрежесі
адамның мінезқұлқына ықпал етеді
Қажеттілік арқылы мінезқұлық мотивациясының
(әрекетінің) моделі
Кәсіпорын басшыларының мотивациялық
құралдары
Марапаттау
бұл адамның өзіне құнды деп
санайтын барлық нәрселері
•
•
Ішкі оны жұмыстың өзі береді. Бұл
атқарылатын жұмыстың мазмұнды және
мәнді нәтижесіне жету сезімі, өзінөзі
құрметтеу, жұмыс барысында пайда
болатын достық пен қарымқатынас
мақсатты дәл қойып, оған қол жеткізуің
іштей өзісіне қанағаттану.
Сыртқыоны ұйым, қоршаған орта
береді. Оған, еңбек ақы, қызметте
жоғарлау, мадақтау, шарапаттау, әр
түрлі моральдық және заттай
көтермелеулер жатады.
• Материалдық
• Материалдық емес
Материалдық марапаттау
Ынталандыру жүйесі
Айыппұл салу
төлем
• Сыйлықақы мен
• Еңбекақыға қосымша
бонустар
• Жеңілдіктер
•Кешігіп келгені үшін
айыппұл
•Жұмысты уақытында
орындамағаны үшін
айыппұл
Материалдық емес марапаттау
• Мансаптың өсуі
• Ұжымдағы жайлы қарымқатынас
• Жұмыспен қамтылу және әлеуметтік
пакет
• Компания имиджі
• Кәсіпорын ақысымен білім алу
• Басшының жеке және көпшілік
алдында мақтауы
Мотивация 3 факторға сүйенеді
А. Маслоу бойынша қажеттіліктер иерархиясы
МакКелландтың қажеттілік теориясы
МакКелланд тәсілі мотивтер құрылымын және
оның мінезқұлыққа және жеке басқа әсерін
зерттеуге негізделген. Ол адамдарға үш түрлі
қажеттілік тән деп есептейді:
Ф.Герцбергтің екі факторлы теориясы
Гигиеналық факторлар
Мотивациялар
Фирма мен әкімшіліктің
саясаты
Жұмыс жағдайы
Еңбек ақы
Басшылармен,
әріптестермен
қатынас орнату
Жұмысты
бақылау дәрежесі
тікелей
қарым
нәтижесін
Жетістік
Қызметте жоғарылау
Жұмыс
мойындау, әрі мақұлдау
Ерекше
жауапкершілік
Творчестволық,
өсу мүмкіндігі
жоғары
іскерлік
Альдельфер теориясы
Өсу
қажеттілігі
Байланыс
қажеттілігі
Өмір сүру
сүру
қажеттілігі
Виктор Врумның үміттену теориясы
Үміттену – бұл жеке адамның белгілі бір оқиға
ықтималдығын бағалауы. Адам өзінің таңдап алған
мінез – құлық типі өзін қанағаттандыратындығына
және ойлаған мақсатына жеткізетіндігіне сенеді.
Стейси Адамстың әділеттілік теориясы
Басқару тәжірибесі үшін
әділеттілік теориясының
негізгі қортындысы мынада:
адамдар әділетті сйыақы
алдым деп есептемейінше,
еңбек өнімділігін азайтуға
тырысады
ПОРТЕР – ЛОУЛЕР теориясы
кешенді
жасап
теориясы
Лейман Портер мен Эдвард Лоулер
процессуальды
мотивацияның
Оған
теориясын
әділеттілік
үміттену
теориясы кіреді. Олардың үлгісінде бес
өзгермелі көрінеді: жұмсалған күшжігер,
қабылдау, алынған нәтижелер, сыйақы,
қанағаттану деңгейі.
шығарды.
мен
мотивация.ppt
