Қосымша материалдар 9 кл

Қалыптастырушы бағалау

1. Қыз көпірдің үстінде тұрып суға кіші тасты тастады. 1.1-суретті қараңыз.

1.1-сурет

(а) Тас су бетіне Х нүктеде түседі. 1.2-суретте тас суға түскеннен кейін 0,1 cекунд уақыттан соңғы толқын шебі (фронты) көрсетілген.

(і) Толқынның таралу жылдамдығы 5 см/с. 0,3 с уақытта толқын қандай қашықтыққа таралатынын есептеңіз.

(іі) 1.2-суретте көрсетілген толқын шебінен 0,3 секунд уақыт өткеннен кейінгі толқын шебін сызыңыз.

сурет 1.2

2. (а) 2.1-сурет су бетінде пайда болған толқынды сипаттайды. А, В, С, D және Е әріптерімен бес қашықтық белгіленген.

2.1-сурет

(і) С қашықтығы толқынның қандай қасиетін сипаттайды және толқын ұзындығы қандай әріппен белгіленген?

(іі) Су бетіндегі толқындар көлденең толқындар болып табылады. Көлденең толқынға басқа бір мысал келтіріңіз.

(ііі) Толқын шебінің жылдамдығы 7,5 см/с. Толқын шебі 4,0 секундта қандай қашықтықты өтетінін есептеңіз.

(b) 2.2-суретте таралып жатқан су толқыны үстінен көрсетілген.

2.2-сурет

Толқын таяз су аймағына жетіп барғаннан кейін баяу тарала бастайды.

(і) Таяз су аймағындағы толқын шебін сызып жоғарыдағы суретті толықтырыңыз.

(іі) Толқындық қозғалысты сипаттайтын терминдер көмегімен таяз су аймағына өткеннен кейін толқында қандай өзгеріс болатынын тұжырымдаңыз.

3. 3.1-суретте cу бетіндегі толқындар қимасы көрсетілген.

3.1-сурет

(а) 3.1-суретке мұқият дәлдеп белгі қойыңыз және сызыңыз:

(і) толқын ұзындығын;

(іі) толқын өткеннен кейінгі тыныш су бетінің деңгейін.

(b) Секундомер көмегімен толқын жиілігін қалай анықтауға болатынын сипаттаңыз.

4. Суретте толқындық қозғалыстарға мысалдар көрсетілген.

Бойлық толқындарды көрсетіңіз.

А) тек 1

В) 1,2 және 4

С) 2 және 3

D) 2 және 4

(а)  тербеліс жиілігін анықтаңыз.

(b) толқын ұзындығын анықтаңыз.

(с) толқын жылдамдығын анықтаңыз.

Бағалау критерийі

Тапсырма №

Дескриптор

Балл

Оқушы

Толқын фронтын сипаттайды

1

Толқын жылдамдығы арқылы таралу қашықтығын анықтайды

1

Толқынның соңғы фронтын сызады

1

Көлденең және бойлық толқындарды сипаттайды

2

С нүктесіне сәйкес толқынды сипаттайтын шаманы анықтайды

1

Толқын ұзындығының қабылданған белгісін жазады

1

Көлденең толқынға мысал келтіреді

1

Таралу қашықтығын анықтайды

1

Суретті толықтырады

1

Толқынды сипаттайтын шамалардың өзгеруін тұжырымдайды

1

3

Толқын ұзындығын белгілейді

1

Тербеліс амплитудасын белгілейді

1

Жиілікті қалай анықтауға болатынын сипаттайды

1

4

Бойлық толқынды анықтайды

1

Толқын  жылдамдығын жиілікпен және толқын ұзындығымен байланыстыратын формуланы қолданады

5

Тербеліс жиілігін анықтамасына сәйкес анықтайды

1

Толқын ұзындығын анықтамаға сәйкес анықтайды

1

Толқын жылдамдығын анықтайды

1

Жалпы балл

15

Қалыптастырушы бағалау.

 Қыз көпірдің үстінде тұрып суға кіші тасты тастады. 1.1-суретті қараңыз.

1.1-сурет

(а) Тас су бетіне Х нүктеде түседі. 1.2-суретте тас суға түскеннен кейін 0,1 cекунд уақыттан соңғы толқын шебі (фронты) көрсетілген.

(і) Толқынның таралу жылдамдығы 5 см/с. 0,3 с уақытта толқын қандай қашықтыққа таралатынын есептеңіз.

(іі) 1.2-суретте көрсетілген толқын шебінен 0,3 секунд уақыт өткеннен кейінгі толқын шебін сызыңыз.

сурет 1.2

2. (а) 2.1-сурет су бетінде пайда болған толқынды сипаттайды. А, В, С, D және Е әріптерімен бес қашықтық белгіленген.

2.1-сурет

(і) С қашықтығы толқынның қандай қасиетін сипаттайды және толқын ұзындығы қандай әріппен белгіленген?

(іі) Су бетіндегі толқындар көлденең толқындар болып табылады. Көлденең толқынға басқа бір мысал келтіріңіз.

(ііі) Толқын шебінің жылдамдығы 7,5 см/с. Толқын шебі 4,0 секундта қандай қашықтықты өтетінін есептеңіз.

(b) 2.2-суретте таралып жатқан су толқыны үстінен көрсетілген.

2.2-сурет

Толқын таяз су аймағына жетіп барғаннан кейін баяу тарала бастайды.

(і) Таяз су аймағындағы толқын шебін сызып жоғарыдағы суретті толықтырыңыз.

(іі) Толқындық қозғалысты сипаттайтын терминдер көмегімен таяз су аймағына өткеннен кейін толқында қандай өзгеріс болатынын тұжырымдаңыз.

3. 3.1-суретте cу бетіндегі толқындар қимасы көрсетілген.

3.1-сурет

(а) 3.1-суретке мұқият дәлдеп белгі қойыңыз және сызыңыз:

(і) толқын ұзындығын;

(іі) толқын өткеннен кейінгі тыныш су бетінің деңгейін.

(b) Секундомер көмегімен толқын жиілігін қалай анықтауға болатынын сипаттаңыз.

4. Суретте толқындық қозғалыстарға мысалдар көрсетілген.

Бойлық толқындарды көрсетіңіз.

А) тек 1

В) 1,2 және 4

С) 2 және 3

D) 2 және 4

5. Балықшы қалтқы 10 с ішінде толқында 20 тербеліс жасағанын, ал толқындардың көршілес жоталарының арасы 1,2 м байқаған.

(а)  тербеліс жиілігін анықтаңыз.

(b) толқын ұзындығын анықтаңыз.                                                                                     

(с) толқын жылдамдығын анықтаңыз.

Бағалау критерийі

Тапсырма №

Дескриптор

Балл

Оқушы

Толқын фронтын сипаттайды

1

Толқын жылдамдығы арқылы таралу қашықтығын анықтайды

1

Толқынның соңғы фронтын сызады

1

Көлденең және бойлық толқындарды сипаттайды

2

С нүктесіне сәйкес толқынды сипаттайтын шаманы анықтайды

1

Толқын ұзындығының қабылданған белгісін жазады

1

Көлденең толқынға мысал келтіреді

1

Таралу қашықтығын анықтайды

1

Суретті толықтырады

1

Толқынды сипаттайтын шамалардың өзгеруін тұжырымдайды

1

3

Толқын ұзындығын белгілейді

1

Тербеліс амплитудасын белгілейді

1

Жиілікті қалай анықтауға болатынын сипаттайды

1

4

Бойлық толқынды анықтайды

1

Толқын  жылдамдығын жиілікпен және толқын ұзындығымен байланыстыратын формуланы қолданады

5

Тербеліс жиілігін анықтамасына сәйкес анықтайды

1

Толқын ұзындығын анықтамаға сәйкес анықтайды

1

Толқын жылдамдығын анықтайды

1

Жалпы балл

15