O’TKIZGISHLERDI PARALLEL JALG’AW.

No’kis rayoni’ XBMXMThSHBne qarasli’

№ - 22- sanli' uluwma worta bilim beriw mektebinin'

Fizika pa'ni mug'allimi

Ag’i’lash   Saylauovti’n’

WO’TKIZGISHLERDI PARALLEL JALG’AW

atli’ temasi’ boyi’nsha

sabaqli’q is jobasi’

2015-2016 ji’l

No’kis Rayoni’                                                                                                          22-mektep  Saylauov Ag’i’lash

№ 21-TEMA    WO’TKIZGISHLERDI PARALLEL JALG’AW.

Sabaqti’n’ maqseti

a)Bilimlendiriw maqseti

Woqi’wshi’larg’a Wo’tkizgishlerdi parallel jalg’aw haqqi’nda uluwma tusinikler beriw ha’m bul temani’n’ basqa temalardan wo’zgesheligin ayti’p wo’tip temani’ baslaw.

b) Tarbiyali’q maqseti.

Woqi’wshi’larg’a temadan kelip shi’qqan halda wo’mirde jaqsi’ menen jamanni’n’ birdey juriwin biraq jaqsi’li’qti’n’ jen’ip shi’g’i’wi’n tusindirip, woqi’wshi’lardi’ jaqsi’li’q ruwxi’nda ta’rbiyalaw.

c)Rawajlandi’ri’w maqseti’

Woqi’wshi’lardi’n’ pa’nge degen qi’zi’g’i’wshi’li’g’i’n artti’ri’w na’tiyjesinde wolardi’n’ woqi’w ha’m jazi’w ko’nlikpelerin artti’ri’p bari’w

Sabaqti’ qurallandi’ri’w

Sabaqli’q kitap,tarqatpa materiallar, ha’m korgizbeli qurallar.

Sabaqta paydalani’lg’an metodlar: «Blits» interaktiv metodi’ «Skarabey» interaktiv metodi’

Sabaq jobasi

Sabaqti’n’ bari’si’

Sholkemlestiriw

Woqi’wshilardi’n’ nawbettegi sabaqqa tayarli’g’i’n tekseriw

Uyge tapsi’rma soraw

Wo’tkizgishlerdi izbe-iz  jalg’aw ’temasi’n soraw

TEMA

Parallel tutastirg'andag'i shinjirdag'i kernew:

Xojaliqtag’i barliq elektr a’sbaplart: lamposhkalar, televizor, muzlatqish ha’m fcscalar bir waqi’tta elektr tarmag’ina tutastiriladi. Yeger wolar bir-biri menen izbe-iz tutasti’ri’lg’anda kernew wolar arasi’nda bo’listirilgen bolar yedi.

Yeger shinjirg’a n lamposhka bir-birine parallel tutasti’ri’lsa, wol jag'dayda wolardagi’ kemewler de ten’ boladi’.

Tuti’ni’wshi’lar parallel tutasti’ri’lg’anda, ha’r bir wo’tkizgishtin’ ushlari’ arasi’ndag’i’ kernew birdey boladi’.

No’kis Rayoni’                                                                                                          22-mektep  Saylauov Ag’i’lash

No’kis Rayoni’                                                                                                          22-mektep  Saylauov Ag’i’lash

Parallel tutastirilg’anda shinjirdag'i tok ku'shi:

Gilt tutastirilg'anda birinshi ampermetr 1= 0,6 A di, yekinshi ampermetr/ = 0.4 A di ko’rsetsin. Wol jag’dayda shi’nji’rdi’n' tarmaqlanbag’an bo’leginde ampermetr  = 1 A di ko’rsetedi. Demek, parallel jalg’ang’an birinshi ha'r yekinshi lamposhkalardan wo’tiwshi ha’m I₁ ha’m I₂ tok ku’shlerinin’ qosi’ndi’si’ I toli’q. tok ku’shine, yag'niy shi’nji’rdi’n’ tarmaqlanbag’an bo’leginen wo’tiwshi t ku’shine ten’ boladi’

Yeger shinjirg’a n lamposhka bir-birine parallel tutastinlsa, wol jag’day shi’nji’rdag’I’ toli’q tok ku’shi to’mendegishe boladi’.

Tuti’ni’wshi’lar parallel tutasti’ri’lg'anda, shi’nji’rdag'i’ toli’q tok ku'shi ha’r bir tarmaqtag’i’ tok ku'shinin’ qosi’ndi’si’na ten’ boladi’.

Parallel tutasti’ri’lg'andag'i’ qarsi’li’q:

76-su'wrette ko'rsetilgen shi’nji’rdag'i’ birinshi lamposhkadan wo’tiwshi tok ku'shi Om ni’zami’na sa'ykes 1₁ = U₁/ R_t ge, yekinshi lamposhkadan wo’tiwshi tok ku’shi  I₂= U₂/ R₂  ge, toli’q tok ku’shi /I= = U / I ge ten’. Bunda R₁ ha'm R₂  birinshi yekinshi lamposhkalardi’n' elektr qarsi’li’qlari’ R yeki lamposhkani’n' toli’q qarsi’li’g'i’.Bul u’sh  formulani’ (2) formulag’a qoyi’p, to’medegi an’latpalardi’ alami’z:

    yamasa    

Yeger shi’nji’rg'a n lamposhka bir-birine parallel tutasti’ri’lsa, wol jag’dayda shi’nji’rdag’i’ toli’q qarsi’li’q to’mendegishe boladi’:

Tuti’ni’wshi’lar parallel tutasti’ri’ilg’anda, shi’nji’rdi’n’ toli’q qarsi’li’g’i’na keri ma'nisi ha’r bir tuti’ni’wshi’ni’n' qarsi’li’g’i’na keri ma'nisl’ qosindisina ten’.

Ma’selelerdi sheshiwde yamasa a’meliyatta tek yeki tuti’ni’wshi parallel tutasti’ri’lg’an jag’daylar ko’p ushrasadi’.Bunday jag’daylarda toli’q qarsi’li’qti’n’ (4) formulasi’ worni’na to’mendegi formulani’ qollani’w qolayli’.

Sabaqti’ bekkemlew

«Jalpi’ pikirge hu’jim» interaktiv metodi’ bunda woqi’wshi’lardi’ 3 toparg’a boli’p wolarg’a tema boyi’nsha qayta sorawlar berip,qosi’msha tapsi’rma tu’rinde yesaplar beriledi 10 minut ishinde berilgen tapsi’rmalar boyi’nsha topardan bir woqi’wshi’ juwap beredi ha’m yen’ ko’p duri’s juwap bergen topar jen’ilpaz boladi’. Son’ bosli’qlardi’ toli’qti’ri’w maqsetinde bilimlerin bekkemlep bari’w ushi’n yadtan formula jazi’wg’a kirisedi .

1 Tuti’ni’wshi parallel jalg’ang’anda shi’nji’rdag’I’ kernew ha’m ha’r bir tuti’ni’wshi ushlari’ndag’i’ kernew arasi’nda qanday baylani’s boladi’ ?

2.Parallel jalg’ang’an tuti’ni’wshi’lardag’i’ tok ku’shi ha’m shi’nji’rdag’i’ toli’q kernew arasi’ndag’i’ baylani’s qanday boli’wi’n ayti’p berin’

3.Parallel jalg’ang’an tuti’ni’wshi’lardi’n’ qarsi’li’g’i’ ha’r bir tuti’ni’wshi’ni’n’ qarsi’li’g’i’ arqali’ qalay an’lati’ladi’?

Uy tapsi’rma tapsi’ri’w

Wo’tkizgishlerdi parallel jalg’aw  temasi’n woqi’p keliw

Sabaqti’ juwmaqlaw

Uy jumi’si’n qayta yadi’na sali’p wo’tip,bugingi sabaqqa belsene qatnasqan woqi’wshilarga tiyisli bahalari’n qoyg’an halda bugingi sabag’i’ma juwmaq jasayman

No’kis Rayoni’                                                                                                          22-mektep  Saylauov Ag’i’lash