Презентация информатика

Ақпарат және ақпараттық үдерістер
Үлкен көлемді ақпараттарды өңдеу

1 - Ақпарат және ақпараттық үдерістер

Ақпарат – информатика пәнінің оқу саласы
Ақпарат – бір нәрсе немесе біреу туралы білім
Ақпарат бір белгілі түрде беріледі:
Ой, сөз
Сурет және т.б.
Ақпарат сипаттамалары:
Толықтық
Ақпараттың растығы
Пайдасы
Қолжетімділік
уақыттылығы

Ақпараттық үдерістер

Ақпараттық үдеріс – ақпарат алмасу, сақтау және өңдеу процесі








Ақпараттық үдерістер тек қана адамдар қоғамында болмайды. Олар жаңуарлар және өсімдіктер әлемінде де болады.

Адамның ақпараттық әрекеті

Ақпараттандыру деңгейлері:
Жазбаны қолдану
Кітап басып шығару (XVI ғ. ортасында)
Электроқуат пайдалану, телеграф, телефон, радио шығару (XIX ғ. соңы – XX ғ. ортасы)
Микропроцессор және компьютер шығару (XX ғ. 70 жылдары)

Ақпараттық қоғам

Ақпараттық қоғам – ақпарат алмасу, сақтау және өңдеумен айналысатын қоғам
Ақпараттық қоғамның басты іс-әрекеті ақпарат жасау
Ақпараттық қоғамда барлық күш тауар өңдеуге емес, ақпарат өңдеуге жаратылады
Ой әрекетінің рөлі басым болады
Ақпараттық қоғамның материалдық-техникалық базасы – компьютерлік желілер мен жүйелер, ақпараттық технологиялар

2 - Үлкен көлемді ақпараттарды өңдеу

Үлкен көлемді ақпарат күнделікті кездеседі:
Web, электрондық коммерция
Әлеуметтік желілер
Банк транзакциялары

Ақпарат көлемдері

Google күніне 20 ПБ ақпарат өңдейді (2008)
Facebook 2,5 ПБ пайдаланушылар ақпараты және күніне 15 ТБ қосылады (2009)
eBay 6,5 ПБ ақпарат бар және күніне 50 ТБ қосылады (2009)
1 Петабайт = 1000 Терабайт
1 Терабайт = 1000 Гигабайт

Бил Гейтс кезінде 640 КБ әрбір адамға жету керек деген...

Үлкен ақпаратпен не істейміз?

Агрегация және статистика
Индекстеу, іздеу
Білім алу

Біз ақпарат іздеу тақырыбына толығырақ қараймыз.

Ақпарат іздеу

Ақпарат іздеу – көптеген құжаттар ішінде немесе үлкен мәтін ішінде керекті деректерді табу процесі
Ақпарат іздеу процесі бірнеше қадамнан тұрады:
Ақпарат сұранысын дайындау
Ақпарат көздерін белгілеу
Табылған ақпарат көздерінен деректерді алу
Деректерді зерттеп іздеу нәтижелерін бағалау

Іздеу түрлері

Мәтіндік іздеу – мәтіннің ішінде керекті ақпаратты іздеу
Интернет іздеу сервистері: google.com, yandex.ru, bing.com

Мета ақпарат арқылы іздеу – құжаттың белгілі атрибуттары арқылы іздеу
Құжаттың атауы
Авторы
Жасалған күні және т.б.
MS Windows ішіндегі іздеу жүйесі

Ақпарат іздеу жүйесі

Басты мақсаты үлкен ақпарат арасынан керекті деректерді табу
2 маңызды критерий:
Сұранысқа қатысты ақпарат табу
Керекті ақпаратты жедел табу
Мысалы, google.com

Ақпарат іздеу жүйесі

Қандай құжаттар сұранысқа қатысты?

Іздеген тақырыпқа байланысы
Уақыт - ақпарат қазіргі сәтте көкейкесті ме
Ақпарат қайнары сенімді ме
Пайдаланушының мақсатын орындады ма

Құжаттың сұранысқа қатынасын маңызды сөздер арқылы айтуға болады
Сұранысқа байланысты сөздер құжатта жиі кездеседі

Қиындық

Маңызды сөздер тәсілін пайдаланғанда іздеу жүйесі сөздің синонимі бар құжаттарды көрсетпеуі мүмкін
Ресторан - кафе
Қытай – ҚХР (Қытай Халық Республикасы)
Көп мағыналы сөздер кеселінен сұранысқа қатынасы жоқ құжаттарды көрсету мүмкін
Жамбыл (қала ма ақын ба)
Үлкен алма (жеміс пе әлде New York қаласы ма)

Ақылды іздеу жүйелері

Пайдаланған сөздердің мағынасына қарайды
Мәтіндегі сөздердін ретіне қарайды
Құжат қайнарының сенімділігіне қарайды

Іздеу жүйесі бірнеше бөліктен құралады:
Мәтінді дайындау жүйесі
Барлық сөздерді түбіріне келтіреді
Керексіз сөздерді мәтіннен алып тастайды (және, немесе, ...)
Индекстеу жүйесі
Сөз қандай құжаттан келгенін белгілейтін кесте құрады (индекс кестесі)
Іздеу
Сөзге қарап индекс кестесінен керекті құжатты шығарады
Реттеу жүйесі
Құжаттарды сұранысқа байланысы бойынша реттейді