ПУ 9.4.1.7 α -бөлшегінің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесін сипаттау

Қысқа мерзімді жоспар бөлімі:

(9.4А): Атом құрылысы, атомдық құбылыстар

Мектеп:

Күні:             

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 9

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Резерфорд тәжірибесі. Атомның ядролық құрылымы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

9.4.1.7 α -бөлшегінің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесін сипаттау

Сабақ мақсаттары

ØРезерфорд тәжірибесі қондырғыларының элементтерін білу

Ø Резерфорд тәжірибесінің нәтижесіне талдау жасай алу

Ø Резерфорд тәжірибесінің нәтижесінің талдауы негізінде атомның ядролық құрылысын ұсыну

Бағалау критерийлері

Білу және түсіну: Альфа-бөлшектердің шашырауы жөніндегі тәжірибені сипаттай алады.

Жоғарғы деңгей дағдылары: Тәжірибені талдап, барлық қорытындыларды дәлелдей алады

Тілдік мақсаттар

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

Заттың агрегаттық күйін сипатта

Атом дегеніміз –

Атом түсінігін алғаш рет енгізген ғалым кім?

Ядро дегеніміз не?

Ядроның таңбасы қандай?

In 1911 Rutherford observed in his alfa scattering experiments that  ...

Құндылықтарды дарыту

Өзіне және өзгелерге құрмет:

Сұрақ жауап кезінде ойын жүйелеп айтады және өзгелердің жауабын тыңдай білулерін

Ынтымақтастық:

Берілген тапсырмаларды жұппен және топпен бірлесе отырып орындау

Пәнаралық байланыстар

Химия:

Заттың құрлысын химия пәнінен біледі

АКТ қолдану дағдылары

Үй тапсырмасын орындауда қажетті ресурстардың инетрнеттен және арнайы дайындалған google дискідегі ресурстарға қатынауға мүмкіндік жасалады.

Бастапқы білім

7, 8 және 10-сыныптардан «Атомның құрылысы» тақырыбы

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет  

Ресурстар

Сабақтың

басы

3 мин

3 минут

1 минут

1)Ұйымдастыру кезеңі:

Ой шақыру:

Атом дегеніміз –

Атом түсінігін алғаш рет енгізген ғалым кім?

Атом түсінігін алғаш рет Абдерадан шыққан грек философы, ДЕМОКРИТ енгізді. Ол әр дененің ең кіші бөлшегі болатынына сенді және оны атом деп атады.

Ядро дегеніміз не?

Ядроның таңбасы қандай?

Тағы басқа сұрақтар қою арқылы бастапқы білімдерін еске түсіру.

Бейнематериал көру арқылы атомдардың кестесімен таныстыру. Бұл бейнекөрсетілім бұл сабақта ғана емес сонымен қатар осы тоқсанда өтілетін басқа тақырыптарға да алдыңғы білім болып табылады.

Бізді қоршаған барлық заттар молекулалардан, атомдардан тұрады. Атом құрылысы туралы ілім заттың қасиеттері туралы мәліметтердің жиналуына қарай дамыды. Қазіргі кезде атомның құрылысы біздерге жақсы таныс. Дегенімен де, осы бағытта қандай ғалымдар, қай жылы қандай тәжірибе жасау арқылы атомның планетарлық моделі жасалды.

2)Оқушыларды сабақтың мақсатымен таныстыру және өздерінің алдарына қойған мақсаттарымен танысу

Слайд

Бейне-материал

Слайд

Бейне-материал

Таратпа материал

Сабақтың ортасы

10 минут

5 минут

3 минут

5 минут

5 минут

3 минут

Атомның ішінде электр зарядтарының орналасу тәртібін анықтау үшін 1911 жылы Резерфорд өзінің шәкірттері Г. Гейгер және Марсденмен бірге тәжірибе жасады. Резерфорд жасаған тәжірибені қарастырып көрейік. Қорғасыннан жасалған контейнердің түбіне Альфа бөлшектер шығаратын радиоактивті Радий элементін орналасқан. Альфа бөлшектері өзекше (қалған альфа бөлшектерін қорғасын жұтып алады) тарала отырып фольганы соққылайды.

Фольгадан өткен альфа бөлшектерді экран тіркеп отырады. Резерфорд альфа бөлшектерінің ауытқымай бірден фольгадан өтіп кететінін байқады. Алайда, альфа бөлшектерінің аз бөлігінің 90ºС – тан артық бұрышқа ауытқуы, яғни олар фольгаға соғылып кері бағытта ұшатыны таңдандырды. Сегіз мыңға жуық бөлшектердің біреуі ғана осындай үлкен бұрышқа ауытқиды екен. Резерфорд оң зарядталған альфа бөлшектерінің өз бағытынан ауытқуы, оның жолында оң зарядталған «бір нәрсемен» кездесуінен деп түсіндірді. Бұл ядро болатын.

Бейнематериал көрсету арқылы Резерфорд тәжірибесін түсіндіру

Бейнематериал көрсету арқылы Резерфордтың Атом моделінің құрылысын түсіндіру

Резерфорд тәжірибесінен туындайтын негізгі салдарлар:

1    Альфа-бөлшектерінің көпшілігі фольгадан ауытқымай түзу өтеді.

2 Кейбір альфа-бөлшектер фольгадан өткенде сәл ауытқиды.

3 Альфа-бөлшектердің өте аз бөлігі фольга кері шағылады!

Резерфорд тәжірибесінен туындайтын қорытынды:

1.Атомның көп бөлігі бос кеңістік (1-салдар)

2.Атомның оң зарядталған шағын аймағы (ядросы) бар (2-салдар)

3.Атомның өте кішкене және қатты аймағы (ядросы) бар (3-салдар)

Атом туралы айтылған пікірлер кесте толтыру

Сабақтың соңы

2 мин

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Оқушылар өздерінің жұмысы мен сыныптастарының жұмысын белгілі бір критерийлер бойынша бағалай алады

Саралау – оқушыларға қалай  көбірек қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар:

Ø Атомның ядролық құрылысын дәлелдейтін альфа-бөлшектердің шашырауы жөніндегі тәжірибені сипаттай алады;

Оқушылардың көпшілігі:

Ø Резерфорд тәжірибесінің нәтижесінің талдауы негізінде атомның ядролық құрылысын ұсына алады;

Кейбір оқушылар:

Ø Резерфорд тәжірибесінің нәтижесіне талдау жасай алады;

Оқушылардың  сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдер:

Марапаттау

Жетістік критеррий бойынша бағалау  

Денсаулық сақтау технологиялары:

Оқушыны партада дұрыс және түзу отырыуын қамтамасыз ету

Көз ауыруларының алдын алу үшін жарықпен қамтамасыз ету

Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау:

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. 

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?