Сары жапырақтар

 «Сиқырлы күз»

Естиярлар тобына арналған ертеңгілік

Мақсаты: Балаларды күз әлемімен таныстыру. Күз мезгілінде болатын ерекшеліктерді сахналандыру. Балаларды күз байлықтарымен, күзгі еңбекпен таныстыру. Табиғатты сүю, қорғауға тәрбиелеу.

Әсем әуен ойнап тұрады. Балалар орман корінісімен безендірілген залға кіреді.

Жүргізуші: Балалар, біздер күзгі орманға келдік. Күзгі орманның жапырағы қандай екен? Қане, қарайықшы. Жапырақтары сары, қызғылт, қызыл. Өте әдемі екен?! Солай ма балалар? Ал орманды кім әдемілеп қойғанын білесіңдер ме?

Балалар: Сиқырлы күз әдеміледі.

Жүргізуші: Дұрыс балалар.

Тыңдаңдаршы, жел соғып жатыр. Қане, бәріміз желмен бірге үрлейік. (Үф –ф... үрлейді)

Ал енді қолымызға бір – бір жапырақ алып «Күз келгенде» әнін айтып берейік.

Хор: «Күз келгенде» 

    1 – бала:                             Алтын, сары, қызыл, көк –

                                                 Алуан – алуан жапырақ.

                                                 Күзгі бақта күлімдеп,

                                                 Көз тартады атырап.

    2 – бала:                             Күн шуаққа маужырап,

                                                 Жатыр еді атырап

                                                 Ағаштардан жамырап

                                                 Ұшты кенет жапырақ.

     3 – бала:                             О, алақай тамаша!

                                                  Шашу шашты жапырақ,

                                                  Бақтың іші алаша,

                                                  Аунар ма едім, жатып ап?!

Қыздар жапырақтармен би билейді.

Би: «Жапырақтар»

(Билеп болғаннан кейін қыздар жапырақтарды жерге шашып кетеді. Оларды ұлдар жинайды. Көп жинаған бала жеңімпаз болып есептеледі)

Ойын: «Кім жапырақты көп жинайды»

Жүргізуші: Балалар, тыңдап көрейікші, орман бізге не деп жатыр екен? (тыңдайды)                                                                          

                             Әдемі әтеш

                             Таң атпай тұрыпты

                             Ойқастап жүріпті

                             Жан – жаққа қарапты

                             Айдарын  тарапты, -  бізге келе жатқан кім екен?

Залға әтеш кіреді: Сәлеметсіздер ме балапандар! Бүгін сендер қандай әдемісіңдер?! Мен де бүгін әдемімін, қараңдаршы (әрі – бері жүреді)

Жүргізуші: Балалар, әтеш әдемі ме?

-         Иә, әдемі!

Әтеш: Балалар, сендер жаңбырдың қалай жауатынын білесіңдер ме?

-         Иә, білеміз!

Әтеш: Өте жақсы. Жаңбырдың балалар, өте жай, кішкене түрі болады. Оны салу үшін қолымыз ды жай шапалақтаймыз (балалар қолдарын жай соғады, әуен жай ойнайды). Сонымен қатар үлкен, қатты жаңбырлар да болады ( балалар қолды қаттырақ, тезірек соғады,әуеннің дауысы қатты шығады).

«Қандай жаңбыр» ойыны ойналады.

 (Әтеш басқарады: «Жай жаңбыр» дегенде қолды жай соғады. «Қатты жаңбыр» дегенде қолды қаттырақ соғады.)

Жүргізуші: Сары әтеш, біз жаңбыр туралы ән де білеміз. Тыңдағың келе ме?

Әтеш: Әрине.

Ән: «Жаңбыр»

Әтеш: Ой, балалар, сендермен уақыт өте көңілді өтті. Рахмет сендерге балалар! Мен енді достарыма кетейін. Сендердің қандай ақылды, көңілді екендеріңді айтайын. Сау болыңдар балалар.

           1-бала:                   Қуандырып біздерді

                                          Мерекелі күз келді

                                          Кел, жемісті алтын күз

                                          Кемелденсін халқымыз.

          2-бала:                    Көк майсалы көрікті

                                          Алқаптағы көк егін

                                          Бұл күндері киіпті

                                          Сары жібек көйлегін.

Жүргізуші: Балалар, мен бір сыбдыр естіп тұрған сияқтымын. Кім екенін білгілерің келе ме?

Залға түлкі келеді:

Мен түлкімін күлкілі,

Кім білмейді түлкіні.

Алдамаймын ешкімді,

Алтынданған күз күні.

Жүргізуші: Қу түлкі, сіздің бізге келгеніңіз қандай жақсы болды! Біздің балалар сізге би билеп бергісі келіп тұр.

Түлкі: сендер сондай кішкентайсыңдар, билей аласыңдар ма?

Балалар «Би билегім келеді» әніне билеп береді.

Түлкі: Ой, жарайсыңдар, кішкентайлар!

 Жүргізуші: Балалар, енді мен сендерге жұмбақ жасырам, тыңдаңдар:

      Менің атым ұзынқұлақ

      Ылғи түнде жортамын

      Қалдырмаймын ізімді

      Өте қатты қорқамын.

                              (қоян)

Залға қоян келеді:

Сәлеметсіңдер ме балалар! Сендерде болып жатқан қандай той? Қандай көңілді сендерге?

Жүргізуші: Сұр қоян, біз бүгін «Алтын күз» мерекесін тойлап жатырмыз.

Қоян: Мен сендерге ойын ойнауға сәбіз алып келдім. Кім тез жинайды екен?

                                         Ойын: «Кім шапшаң?»

Түлкі: Сұр қоян, осы сені неге желаяқ деп атайды?

Қоян: Соны да білмейсің бе? Мен өте тез жүгіремін ғой. Сондықтан мен желаяқ атандым.

Түлкі: Ой сұр қоян, мақтанба. Сен менен де тез жүгіре алам деп ойлайсың ба?

Қоян: Әрине, сен менімен жарыссаң жете алмай қаласың.

( Түлкі қоянды қуады, жете алмайды).

Түлкі: Сұр қоян, сен расында жеткізбейді екенсің.

Қоян: Балалар, сендер мен сияқты секіре аласыңдар ма? Олай болса менің қимылымды қайталаңдар.

( Балалар қоянмен бірге билейді)

Түлкі:  Бүгін біздер ойнадық та

            Ән салдық та, биледік

            Қоштасатын кез де келді

            Біздер енді кетейік.

Қоян: Сау болыңыздар, балалар!                                                                   

Жүргізуші: Балалар, бүгін бізге әтеш те, қоян да, түлкі де келді. Ал сиқырлы күз болса әлі жоқ. Біздер «Күз» әнін орындап, сиқырлы күзді ортаға шақырайық.

Ән: «Күз»

Залға күз кіреді:

                                Сәлем, өрен достарым

                                Алақанды тос бәрің

                                Қымбатты сый алыңдар,

                                Қызығыма қаныңдар.

                                Ән салыңдар, күліңдер

                                Жайнап гүлдей жүріңдер,

                                Кел, күз тойын тойлайық

                                Би билейік, ойнайық!

Сәлеметсіздер ме балалар! Дауыстарың қандай әдемі! Сендер мен туралы әндетіп жатырсыңдар ма? Мереке басы ән болар, береке басы дән болар,- дейді халқымыз. Мен көктемде еккен мол астықты жинап, қамбаларды алтын дәнге толтырдым. Сондықтан халық мені «Жомарт күз» , - деп те атайды

Жүргізуші:   Күз арқылы білеміз

                       Жомарттықтың салтын біз

                       Біз өзіңді сүйеміз,

Балалар:       Рахмет саған алтын күз!

Ән: «Күз жомарт»

Күз: Балалар, мен ағаштарды сары түске бояп келе жатқанымда мына сары, әдемі орамалды тауып алдым. Бұл сиқырлы орамал. Осы орамалмен ойын ойнайықшы.

Ойын: «Сиқырлы орамал»

(Ойынның соңында орамал астына алма салынған кәрзеңке қояды)

Күз:          Орамалды ашайық,

                 Астында не, қарайық?

                 Бұл не?

                 Себет қой!

Кәрзеңкенің бетін жапырақтар жауып тұрады.Ал жапырақ астынан алма шығады. Күз балаларға алма үлестіреді. Балалар күзге рахметін айтып қоштасады.Ертеңгілік аяқталады.