SESTIŃ QAYTÍWÍ. JAŃǴÍRÍQ

Nókis rayonı XBMXMThSHBne qaraslı

№  22- sanlı ulıwma orta bilim beriw mektebiniń

Fizika páni muǵallimi

Aǵılash   Saylauovtıń

SESTIŃ QAYTÍWÍ. JAŃǴÍRÍQ

 atlı teması boyınsha

sabaqlıq is jobası

2016-2017 jıl

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

№  56-TEMA       SESTIŃ QAYTÍWÍ. JAŃǴÍRÍQ.

Sabaqtıń maqseti

a)Bilimlendiriw maqseti

Oqıwshılarǵa Sestiń qaytíwí. Jańǵíríq haqqında  keńnen túsinik berip,bul temanıń bsaqa temalardan ózgesheligin bildiriw.

b) Tarbiyalıq maqseti.

Oqıwshılarǵa temadan kelip shıqqan halda ómirde jaqsı menen jamannıń birdey júriwin biraq jaqsılıqtıń jeńip shıǵıwın túsindirip, oqıwshılardı jaqsılıq ruwxında tárbiyalaw.

c)Rawajlandırıw maqseti

Oqıwshılardıń pánge degen qızıǵıwshılıǵın arttırıw nátiyjesinde olardıń oqıw hám jazıw kónlikpelerin arttırıp barıw

Sabaqtı qurallandırıw

Sabaqlıq kitap,tarqatpa materiallar, hám kórgizbeli qurallar.

Sabaqta paydalanılǵan metodlar: «Blits» interaktiv metodı «Skarabey» interaktiv metodı

Sabaq jobası

Sabaqtın barısı

Shólkemlestiriw

Klassqa kirip oqıwshılardıń tazalıǵına, klass tazalıǵina itibar qaratıw. Oqıwshılardıń oqıw quralların kózden keshirip  náwbettegi sabaqqa tayarlıǵın tekseriw

Úyge tapsırma soraw

Ses shamaları temasın soraw.

Tema

Wortasha tezlik:

Jaqtılıq bir ortalıqtan ekinshisine ótiwide bir bólegi shaǵılısıp, bir bólegi ekinshi ortalıqqa ótiwin kórdik. Ses te bir ortalıqtan ekinshi ortalıqqa túskende, túsiw betinen shaǵılısadı. Buǵan ishi bos bochka yáki trubanıń ishine sóylep isenim payda etiw múmkin. Kópshilik jańa qurılǵan úy yáki hesh kim joq sport zalına kirip qalǵanda óz-ara sóyleskende sózlerdiń kúshli esitiletuǵınlıǵınsezgenbiz. Televideniye hám radio esitiwlerin jabıq sport qurılıslarınan da hawazlar jańǵırıp esitiletuǵınına itibar bergen bolsańız kerek. Bularǵa sebep sestiń tegis diywallardan qaytıwı boladı. Eger diywaldıń uzaqlıǵı 20 m den kóbirek bolsa, qaytqan ses derekten shıqqan seske qaraǵanda biraz keshigip esitiledi. Bul qaytqan sestiń jańǵırıwı delinedi. Eger parallel jaylasqan yıki tawlar jırası arasında hawaz shıǵarılatuǵın bolsa, jańǵırıw bir neshe mırte tákrarlanadı. Jańǵırıq tek qattı denelerden qaytqanda ǵana payda bolmaydı. Mısalı. Shaqmaq shaǵılısqanda bir jasın payda bolǵanın kórsek te, shaqmaqtıń dawısı bir neshe márte tákrarlanatuǵının baqlaǵanbız. Bunda birinshi esitilgen kúshli, al keyingileri páseńlep baradı.Buǵan sebep, shaqmaqtıń hawazı tawlar, toǵaylar, imaratlar hám bultlardan kóp márte aytıpbizge esitiliwi boladı.

Sestiń qaytıwınan turmıs hám texnikada kóp paydalanıladı. Mısalı. Teıiz hám okeanlarda terńlikti ólshewde hám de suw astı kemelerin anıqlaw ushın ultra seslerden paydalanıladı (124-suwret). Bunıń ushın teńiz túbine ultra ses jiberiledi hám shaǵılısıp qaytqan ses qabıllanadı. Sestiń barıwı hám qaytıwı ushın ketken waqıt t ólshenip, teńiz terńligi h anıqlanadı. Bunda ses 2 h aralıqtı ótkenligi ushın  boladı. Bunnan  anıqlanadı. V – sestiń suwda tarqalıw tezligi. Bunday ásbap exolot dep ataladı.

Sestiń qaytıwınan metall quymalar arasında hawa boslıqları yáki ózge zatlar kirip qalǵanlıǵı da anıqlanadı. Quymaǵa tikkeley tiygizip qoyılǵan ses deregi hám qabıllawshı quyma boylap júrgiziledi. Eger quymanıń ishi bir túrli tıǵızlıqqa iye hám tutas bolsa, onda qaytqan ses bir túrli boladı. Basqa zat hám boslıq bolsa, qaytqan ses buzılıdı.Medicinada da búyrek kesellerin, hámle awhalın sıyansız halda úyreniw ultra sesler járdeminde iske asırıladı.

Sabaqtı bekkemlew

Bekkemlew ushın «Debat», «klaster» interaktiv metodı usınıs etiledi. Tema boyınsha oqıwshılarǵa  qayta sorawlar berip hám qosımsha tapsırma tu’rinde hár toparǵa krosvordlar tarqatıladı.tapsırma orınlanıp bolǵannan soń boslıqlardı tolıqtırıw maqsetinde, bilimlerin bekkemlep barıw ushın yadtan formulalar jazadı.

1.Ne ushın dawıstı háwlige qaraǵanda bólmede esitiw ańsatraq?

2.Suw astında bolǵan eki suw astı kemesi bir-biri menen qanday baylanıs jasawı múmkin?

3.Jańǵırıq ziyanlı bolǵan hallardı ushratqansızba?

4.Insanǵa ne ushın eki qulaq kerek?

Úy tapsırma tapsırıw

Sestiń qaytíwí. Jańǵíríq temasın oqıp keliw 

Sabaqtı juwmaqlaw

Úy jumısın qayta yadına salıp otip, búgingi sabaqqa belsene qatnasqan oqıwshılarǵa tiyisli bahaların qoyǵan halda búgingi sabaǵıma juwmaq jasayman

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash