Зат есімнің көпше түрі

Екі сыныпты (2­4) біріктіре жүргізген қазақ тілі сабағының жоспарын  ұсынамын.                                                                                                               2­сынып. Қазақ тілі 4­сынып. Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Зат есімнің көпше түрі Зат есімнің барыс септігінде септелуі Сабақта көзделген мақсат:  1)Оқушылардың зат есім туралы  білімдерін толықтыру; 2) Көптік мағынасын білдіретін  жалғауларды түсіндіру. Барыс септігінің сұраулары мен  жалғаулары, жай және тәуелді түрі,  түбір сөздің соңғы буынына орай  жалғаулардың түрлері Жеке және көп затты бейнелейтін Барыс септігінің кестесі, доптағы Сабақтың көрнекілігі:  суреттер, әр оқушыға арналған тапсырмасы бар конверт,доптағы тапсырма, зат есімді септеуге арналған перфокарталар, барыс септігінің тапсырма, кесте сұрақтары  Сабақтың барысы: Мұғалімнің   басшылығымен   орындалатын   жұмыстар.(2­4­   сыныптарға   ортақ қайталау) Зат   есім   туралы   өткен   ұғымдар   сұрақ­жауап   әдісі   арқылы   пысықталады. Сұрақ екі сыныпқа ортақ қойылады:  Зат   есім   дегеніміз   не?Зат   есім   қандай   сұрақтарға   жауап   береді? Оқушылар   зат   есімнің   анықтамасын   айтып,   сигналдық   карточкаларынан сұрақтарын   көрсетті.   Содан   соң   екінші   сынып   оқушыларына   өздігінен орындайтын   жұмыс   тапсырылды,   ал   үшінші   сынып   оқушыларына   ауысып, сұрақтар жалғастырылды.  Зат есім сөзді қатыстырып, үш сөйлем   ойлап   жазыңдар   да,   зат есімнің астын сызыңдар.  Оқушылар   жаңа   сабаққа даярлық   ретінде   жеке   және   көптік мағынаны білдіретін сурет бойынша жұмыс   жасады.   Сол   суретте бойынша   оқушылар   үстел­үстелдер, ешкі­ешкілер,   әтеш­әтештер,   бала­ балалар,   сөзде­рін   жазды. Қосымша заттың көпше түрін қандай жалғау арқылы білетіндігін анықтау да тапсырылды.   т.б.   басшылығымен Мұғалім орындалатын жұмыс а) сурет бойынша жа­зылған сөздерді оқытып,   «бұл   көп   пе,   әлде   аз   ба? екені сұралды. ә)   қалған   тапсырмалар   да   осындай ретпен тек­серілді.  б)   кестеде   жазылған   сөз­дерді оқытып,  зат  есім­нің  жеке   түріне  – лар,   ­лер,   ­дар,   ­дер,   ­тар,   ­тер жалғаулары жалғануы арқылы көпше түрі   көздері жеткізілді.   Оқулықтан   ережені оқытып, ауызша мысал айтылды.    жасалатыныныа   септігінің   жұмыс Зат   есімнің   қандай   жалғаулары   бар? Қан­дай   септіктерді   өттік?   Қазақ тілінде неше септік бар? Сұрақтарына   өткен   материал жауап   алып, пысықталды.   Жаңа   материалды түсіндіру. Барыс   кесте­сіндегі   сөйлемдерді   оқытып,   оқушыларға   бір септіктің жалғауын жабу тапсырылды. Осындай арқа­сында оқушылардың өз­деріне «Барыс септігі қандай   сұраққа   жауап   береді   және қандай   жалғау   жалғанып   тұр?   деп сұралды. Оқулық­тан барыс септігінің ережесін   оқытып,   өздік­терінен орындайтын жұ­мысқа 237­жаттығу бе­ рілді.  Өз   бетімен   орындалатын   жұмыс. Дайын   тұрған   конверттен   кар­ точкаларды бе­рілген тапсырмаларды   орындату   (онда   жеке заттарды көпше түрде және керісінше, сөз құ­растыру.   алып,   Мұғалім   басшылығымен   орындалатын жұ­мыс.  Орындалған   жұмыстар   тексерілді. Жаттығу   және   перфокарта   бойынша жазғандарын кезектестіріп оқытылды. Сергіту сәті Екінші   сынып   оқушылары   зат есімдерді   теріп   жазып,   оны   көпше түрге айналдырылды. Осылайша   сабақ   соңында   бірінші   сыныпта   тіл   дамыту   жұмысы   жүргізілсе, екінші және төртінші сыныптарда жаңа материалға қорытынды жасалды.  Төртінші   сынып   оқушылары   барыс септігінде   айтылған   сөздері   бар сөйлемдерді жазды.