№7 лабораториялық жұмыс. Иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау.
Мақсаты: күш моменттері ережесінің дұрыстығын иінтіректі пайдаланып, эксперимент жүзінде тексеру.
« Рычагпен мен тіпті жерді де көтере аламын, тек маған тіреу нүктесін ғана тауып беріңіз».
Керекті құралдар: зертханалық динамометр, жіп.Бұл рычаг тепе-теңдік күйде бола алады ма?
Ол қалай қозғалады?
Рычаг тепе-теңдік күйде болуы үшін (жүкке жақындамай) не істеу керек?№7 лабораториялық жұмыс. Иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау.
Мақсаты: күш моменттері ережесінің дұрыстығын иінтіректі пайдаланып, эксперимент жүзінде тексеру.
« Рычагпен мен тіпті жерді де көтере аламын, тек маған тіреу нүктесін ғана тауып беріңіз».
Керекті құралдар: зертханалық динамометр, жіп.Бұл рычаг тепе-теңдік күйде бола алады ма?
Ол қалай қозғалады?
Рычаг тепе-теңдік күйде болуы үшін (жүкке жақындамай) не істеу керек?
Физика пәні мұғалімі: Утаршаева А.К.
7 класс
Мақсаты: күш моменттері ережесінің
дұрыстығын иінтіректі пайдаланып,
эксперимент жүзінде тексеру.
Күш моменті деп – бұл қозғалмайтын тіреудің немесе
біліктің төңірегінде айнала қозғала алатын кез келген дене
Иіндік
иіндік деп аталады.
Тіреу нүктесі иіннің қозғалмайтын жалғыз нүктесі.
Күш иіні деп тіреу нүктесімен түзу арасындағы
арақашықтықтағы иінге ірекет ететін күш күш иіні деп
аталады.
Т.А, В
Иіндіктің тепетеңдік шарты
Күш моменті деп айналатын денеге түсірілген күштің иініне
көбейтіндісі айтамыз.
Иіндік – бұл қозғалмайтын тіреудің немесе біліктің
төңірегінде айнала қозғала алатын кез келген дене.
Тіреу нүктесі иіннің қозғалмайтын жалғыз нүктесі.
Күш иіні деп тіреу нүктесімен түзу арасындағы
арақашықтықтағы иінге ірекет ететін күшті айтамыз.
Т.А, В
Иіндіктің тепетеңдік шарты айналатын дененің тепе
теңдігін сақтау үшін, денені сағат тілімен бағыттас
айналдыратын күш моменттерінің қосындысы оны сағат
тіліне қарсы бағытта айналдыратын күш моменттерінің
қосындысына тең болуы керек.
Жұмыстың барысы:
Тәжрибе
реті
F1 күш,Н
( иіннің
сол
жағы)
Иіннің
ұзындығ
ы
l1, см
F2 күш,Н
( иіннің
оң жағы)
Иіннің
ұзындығ
ы
l2, см
Күш пен иіннің
қатынасы
F2
l1
l2
F1
Масса,
m1(г)
Иін,
ℓ1(см)
Күш,
F1 (Н)
Күш моменті,
М1(Н*м)
Масса,
m 2 (г)
Иін,
ℓ2(см)
Күш,
F2 (Н)
Күш
моменті,
М2 (Н∙м)
Моменттер ережесі:
l1
O
l2
F
1
F
2
l
2
l
1
;
F2
F1
F1l1=F2l2 ;
M = Fl;
М1 = М2
СИ: [M]=Нм
Өзіңдіөзіңді тексер:
Мозаика «Күш моменті.
Иіндіктің тептеңдік шарттары».
1
5
2
4
6
3
7
№1 сұрақ
Күш моментін қандай формуламен
анықтайды?
M
А
F
l
lFM
В
M
С
F
1
F
2
lFM
D
№2 сұрақ
Күштің моментінің өлшем бірлігі?
м
Н
А
Н
м
С
мН
В
D
Н
№3 сұрақ
Күштің әрекетінен кейін рычаг қалай айналады?
О
А
В
төмен
сағат тілімен
бағыттас
F
C
D
оңға
Сағат тіліне
қарамақарсы
бағытталады
№4 сұрақ
Рычагқа түсірілген күш моменті нешеге тең?
10 см
5Н
А
В
50 Нм
100 Нм
C
D
5 Нм
1 Нм
№5 сұрақ
Тепетеңдік күйде болуы үшін, рычагтың оң
Тепетеңдік күйде болуы үшін, рычагтың оң
жағына қандай күш түсіру керек?
жағына қандай күш түсіру керек?
F2= 4H
О
F1= 8H
F3?
A
1 Н
В
2 Н
C
3 Н
D
4 Н
Барлығы түсінікті
Жалпы түсінікті, бірақ
сұрақтарым бар
Ештеңе түсінбедім
Үйге тапсрыма: Қайталау
Бағалау.
Рахмет.
« Рычагпен мен
тіпті жерді де көтере
аламын, тек маған
тіреу нүктесін ғана
тауып беріңіз».
(Прокл, V ғасыр)
№ 1 тапсырма
Осы суретті пайдаланып, сеп құрастырыңыздар.
№2 Эксперименттік тапсырма
Ауыр кітапты қалай өлшейміз?
Керекті құралдар: зертханалық динамометр,
mg
жіп.
2
F
О
С
Fт
mg
№3 Эксперименттік тапсырма
О
1Н
3Н
• Бұл рычаг тепетеңдік күйде бола алады ма?
• Ол қалай қозғалады?
• Рычаг тепетеңдік күйде болуы үшін (жүкке
жақындамай) не істеу керек?
Есептер:
• №4. Рычаг бетіне 5 Н күш әрекет етеді. Күш иіні 50
см болады. Күш моменті нешеге тең?
• ж: 2,5 Н м
• №5. Салмақсыз рычаг ешқандай күш әрекет етпейді.
Олардың моменттері тең. Осы рычаг бірбірімен
салыстырғанда тепетеңдікте болады ма?
Ж: рычаг тепетеңдік күйде болмайды,
өйткені екі күште сағатқа қарсы
айналдырып жатыр.
№5. Күш моменті F1 1 Н*м. Рычагтың айналу осінің
оң жағында салмағы 4Н жүк ілініп тұр, рычаг
тепетеңдікте болуы үшін қандай қашықтықта
орналасуы керек ?
F1
4 H
ж: 25 см.
№7 сұрақ
О нүктесінен (сол немесе оң) қандай қашықтықта F3=4H күш
түсіру керек, рычаг тепетеңдік күйде болуы үшін? Рычаг
иінінің ұзындығы 2 м.
4Н
F1=3H
F2=5H
М
1
M
3
;
Нм
3
М
)35(
2
2
5
Нм
;
;
1
MMMMНм
;
2
M
F
3
1
lFМ
;
3
l
3
3
3
3
3
;
MMM
2
3
Нм
2
4
Н
1
.5,0
м
25см,
солға
50см,
оңға
25см,
оңға
50см,
оңға
Задание на дом
• § 57;
• Упр. 30 (2);
• подготовиться к лабораторной работе №9.
• *Дополнительно (по желанию): задача на
«5»
Задача на «5»
Известно, что предплечье человека представляет собой
рычаг второго рода.
• Егер адам массасы 2 кг
жүкті көтерсе онда екі
басты бұлшық ет қандай
күшпен тартылған? Оның
а=5см, b=35 см –ге тең деп
есептесеңіз.
• Мұндай рычаг күштен ұтыс
береді ме?
Используемые ресурсы
• Слайд 1 (картинка)
http://fordclub.by/forum/index.php?topic=8782.15
• Слайд 2 (картинка)
http://pultus.ucoz.ru/publ/ehto_interesno/zhzl/20
• Слайд 3 (картинка)
http://physik.ucoz.ru/load/flehsh_animacii/mekhanika/podborka_zadanij_quot_moment_sily_rychag_i_blok_za
kon_sokhranenija_mekhanicheskoj_ehnergii_kpd_prostykh_mekhanizmov_quot/2210373
• Слайд 20 (картинка)
http://clubs.ya.ru/4611686018427420342/replies.xml?item_no=72641
• Слайд 21 (картинка)
http://900igr.net/kartinki/fizika/Rychagivbytu/018Ravnovesierychaga.html
• Слайд 22 (картинка)
http://animashky.ucoz.ru/photo/raznye/owlwht/80635
Утаршаева.ЗЕРТХАНА. Иіндік тепе-тендік.ppt
