Абай Құнанбайұлы

Бекітемін:                Әдістемелік ісінің меңгерушісі                                    Н.Н. Қасенова Өткізген: Алдабергенова Г Пәні: Қазақстан тарихы Сабақтың  тақырыбы: Мақсаты: Оқыту  нәтижесі: Негізгі   идеясы: Барлық  оқушылар:  Уақыт 3 минут 3 минут 5 минут Ұлы ақын – Абай Құнанбайұлы Класc: 8 Оқушыларға   ақынның   өнегелі   өмір   жолы,   халқына,   ұрпағына   қалдырған   мол   мұрасы   жөнінде   мағлұмат   беру. Оқушылардың өз бетімен бірлесіп жұмыс істеуін қалыптастыру, шығармашылық қабілетін дамыту Уақыты:  сәуір Ақын шығармаларының тәрбиелік мәнін түсінеді, адамгершілік тәрбие берудегі ақынның философиялық шолуларының маңызын  түсінеді. Оқушының дүниетанымы қалыптасады, шығармашылық қабілеттері шыңдалады, оқушының азаматтық бейнесі қалыптасады.  Оқушылар өз беттерімен ой түйеді, ізденеді, ойын ашық айтады Өлді деуге бола ма, ойлаңдаршы, Өлмейтұғын артына сөз қалдырған, Оқушылардың көпшілігі: Жекелеген оқушылар: Табыс критериі Мұғалімнің іс­әрекеті Тренинг . «Мен жақсы оқушымын., себебі....» Оқушылар топқа бөлінеді. IІІ. Ой қозғау.  Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру  мақсатында Абай туралы бейнебаян көрсету. Ақынның  туған жері туралы мәліметтер,Абай туралы айтылған  нақыл сөздер берілген. ІҮ. Мағынаны тану Оқушының іс­әрекеті Оқушылар  сәлемдесіп, ынтымақтастық орта қалыптастырады 3 топқа бөлінеді. Қыс, Жаз, Күз. Өлең шумақтарынан үзінді . Оқушылардан бейнекөрсетілім туралы пікірлерін сұрау. Ресурстар Бес бармақ Суреттер  15 минут Қазақтың бас ақыны – Абай Құнанбайұлының өмірі мен  шығармашылығы туралы білмейтін қазақ жоқ шығар.  Қазақтың заңғар жазушысы М. Әуезов «Абай – қазақтың 1. «Білімге бастап ел ­ жұртын» Ақпарат алу Оқушылар постер арқылы Абай Құнанбайұлының өмірімен,  шығармашылығымен таныстырады) Оқушылар слайд арқылы Абайдың аудармалары туралы айтады. Оқушылардың бүгінгі сабақтан алған білімдерін тексеру  мақсатында «деңгейлік тапсырмалар» сынамасы беріледі. Он сұрақ. Ватман ,  маркер,  т.б АКТ Бесбармақ  Күнделік классик әдебиетінің атасы, қазақ поэзиясының күн  шуақты асқар биігі» деп баға берген еді. Бүгінгі тақырып  бойынша сынып оқушыларына алдын ­ ала Абай  Құнанбайұлы туралы деректер жинау тапсырылған еді. 1 топ. Абай – ақын *Абайдың өлеңдерін тақырыптарға бөле отырып, талдау  жұмысын жүргізеді. *Абайдың өлеңдері сұралады. *Өлеңдерінің шығу тарихы сұралады. 2 топ. Абай – аудармашы 3 топ Абай – қарасөз шебері *Қарасөздерінің жазылу ерекшеліктері туралы айтады;  *Бейнетаспадан Абайдың қарасөзі тыңдатылады. Абай –  сазгер.*Абайдың әндер мен күйлері туралы айтылады.   «Көзімнің қарасы» әні тыңдатылады.  8 минут «Он сұрақ» әдісі  Абай Құнанбаев кім? Қандай өлеңдерін білесің? Қай жерде туып өскен? Абайдың аудармалары туралы айтып беріңдер Абайдың білім алуы жайында не білесің Абайдың 1 әнін 1 өлеңін оқу орындап беру ҮІ.Ой толғаныс: 5 минут Абай шығармаларына, көзқарасына қандай жағдайлар  әсер етті.   Абайдың Қазақстан тарихында алатын орны  ҮІІ.Венн стратегиясы: Абай Құнанбайұлы және Ыбырай Алтынсарин ҮІІІ. Бағалау: Оқушылар критерийлер арқылы бірін­бірі  бағалайды.  Екі ұсыныс, бір оқиға. ІХ. Кері байланыс:. 4 нәрсе § 48 Ұлы ақын ­ Абай Құнанбайұлы «Абай дана, Абай дара қазақта» эссе жазу. Оқушылар өз жұмыстарын тексереді, бағалайды рефлексия сабақ барысында түйген өз ойларын стикерлерге жазып  ілу 2 минут 4 минут Қосымша  тапсырма: 2  минут Не сәтті өтті? Не сәтсіз өтті? Нені  жақсартуға  болады? Мен өз  дағдымда нені дамыта  алдым: Нені  өзгертуге  болады? .  Мағынаны ажырату.  Кубизм:  тақырыпты жан­жақты қамтуға мүмкіндік туғызатын оқыту стратегиясы. Кубиктің алты қыры бар. 1. Суреттеңіз.  2.  Салыстырыңыз.  3. Зерттеңіз. 4. Қолданыңыз.5. Бұл туралы ойлағанда көзіңізге не елестейді?  6. Қолданыңыз не қарсы шығыңыз Тақырыбы: Абай Құнанбаев 1. Сипаты: Қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы, ақын, ойшыл 2. Хронологиясы: 1845жыл 22 тамыз — 1904жыл 3. Туған жері: Семей облысы, Шығыстау өңірі(қазіргі Шығыс Қазақстан облыс Абай ауданы, Қасқабұлақ жайлауында) 4. Шыққан тегі: Кішік — Әйтек — Олжабай — Қайдос — Ырғызбай — Өскенбай — Құнанбай Әкесі Құнанбай — тобықты руының старшыны – Қажы(мешіт)- «Ескітам» Анасы — Ұлжан Қаракесектің бошан руынан, Бертік бидің тұқымы Әжесі — Зере(Тоқбала) 5. Толық аты: Ибраһим (Абай деп анасы атаған) 6. Білім жолы Алғаш ауыл молдасы Ғабитханнан білім алды. «Ескітам»медресінде Семейдегі Ахмед Риза медресесі(13жасқа дейін)- араб, парсы тілін меңгерді -«Приходская школа»(3ай)- орысша сауатын ашты – шығыс әдебиетімен танысты.(Низами, Фирдоуси, әл — Фараби, Науаи шығармалары) Әкесі ел басқару ісіне араластыру үшін елге алып келеді. Білімін өз бетінше жалғастырады. Семейдегі қоғамдық кітапхана — азаттық қозғалысының өкілдері — орыс классиктерініңшығармаларымен танысады — дүниетанымының қалыптасуына ықпал етеді. Алғаш өлеңді 10 жасында жазған. «Кім екен деп келіп ем дүние қуған» Ақындыққа 30 жасында ден қойған. Өлеңдерін К. Жанатаев атымен жариялаған. Өз атымен 1886ж. «Жаз» өлеңін алғаш жариялаған. 7. Еңбектері Негізгі тақырыбы: өнер — білімге, ғылымға шақырады. Лирикалары→ саяси — әлеуметтік→табиғат→философиялық→ махаббат, достық→көңіл — күй→оқу — ғылым, өнер Аудармалары 50 — ден асады — ең ірісі Лермонтов «Бородино» (Крылов, Толстой, Байрон, Гете т. б шығармаларын аударған) Қарасөздері – 50 — ге жуық (1890 — 1898) Әндері — “Желсіз түнде жарық ай”,“ Сегіз аяқ”, Айттым сәлем Қаламқас т. б 27 әнінің 36 нұсқасы нотаға түсірілген. Күйлері: “ Торжорға”, “Желдірме”, “Май түні” Қылмыстық істерге қарсы заңдар жинағы(1885ж. мамыр)- 74 бап — «Төбе би»атанған. 8. Тарихтағы орны – қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы, қазақты әлемге танытушы. 9. Ерекшелігі: Айналасына қарадан шыққан қазақ жастарын топтастырды. Орыс халқын отаршылдардан ажырата білді — достық, туысқандық жаршысы — Ресей — Абай жылы(2006) Семей облыстық статистика комитетінің мүшесі(1884) Шыңғыс болысын 9 жыл билеген. Күз  Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан, Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.  Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма, Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан. Қыс  Ақ киімді, денелі, ақ сақалды, Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды. Үсті­басы ақ қырау, түсі суық, Басқан жері сықырлап, келіп қалды. Жаз Жаздыгүн шілде болғанда, Көкорай шалғын, бәйшешек, Ұзарып өсіп толғанда; Күркіреп жатқан өзенге, Көшіп ауыл қонғанда; 1 топ. Абай – ақын *Абайдың өлеңдерін тақырыптарға бөле отырып, талдау жұмысын жүргізеді. *Абайдың өлеңдері сұралады. *Өлеңдерінің шығу тарихы сұралады. 2 топ. Абай – аудармашы 3 топ Абай – қарасөз шебері *Қарасөздерінің жазылу ерекшеліктері туралы айтады; *Бейнетаспадан Абайдың  қарасөзі тыңдатылады. Абай – сазгер.*Абайдың әндер мен күйлері туралы айтылады. «Көзімнің қарасы» әні тыңдатылады.