Қазақ тілі. Бақылау жұмысы. 11 сынып

Оқылым. Бұқаралық ақпарат құралдары   шыққан, Газет­журналдардың қандай түрлері болмайды? Алғашқы қазақ газеті 1870 жылы 10 мамырда Ташкент қаласында «Түркістан уәлаяты» деген атпен шыққан. Ахмет Байтұрсынов 1913жылы Орынбор қаласында «Қазақ» газетінің бас редакторы болған.   Газет­журналдардың түрлері орталық газеттер, облыстық газеттер, жергілікті газеттер, жекеменшік газеттер, балалар газеттері, жасөспірімдер газеттері, спорт газеттері, денсаулық газеттері және тағы басқалары болып бөлінеді.  Республикалық газеттер: «Жас алаш», «Егемен Қазақстан», «Казахстанская правда», «Экспресс К», «Айқын», «Ана тілі», «Қазақстан мұғалімі» және т.б.  «Орталық Қазақстан», «Индустриальная Караганда», «Вечерняя Караганда»,   «Ярмарка», «Өзгеріс» атты облыстық газеттер бар, ал жергілікті газет «Шахтинский вестник».  Балалар газеттері: «Жасыл алма», «Ұлан», «Дружные ребята», «Дода».  Алғашқы   қазақ   журналы   «Айқап»1911   жылы     редакторы­Мұхамеджан   Сералин   болды.  Елімізде 1500­ден астам газет­журналдар  шығады.  Газет­журналдардан еліміздегі, шетелдегі оқиғалардан хабардар боламыз, қызықты жайлармен танысамыз, тарихи оқиғалар, атақты адамдар туралы мақалалар оқимыз.   Қазақстанда «Ақиқат»,   «Жұлдыз»,   «Парасат»,   «Қазақстан   әйелдері»,   «Жалын»,   «Ара»,   «Простор»,   «Балдырған»,   «Ақжелкен» деген журналдарды білеміз. Көптеген газеттерде теледидар бағдарламасы, ауа райы туралы мәліметтер де басылады.   Алғашқы   радио   хабары   1931   жылы   шықты.  Алғашқы   телехабары   1958   жылы   шықты. Қазақстан   телеарналарын   «Қазақстан»,   «Еларна»,   «Хабар»,   «Астана»,   «Алау»,   «НТК»,   «КТК»,   «31   арна»     т.б.  Телехабарлар   «   Бармысың,   бауырым»,   «Жар­жар»,   «Айгөлек»,   «Шіркін­лайф»,   «Кеш   жарық»,   «Сөзмерген», «Толағай», «Чемпион», «Қазақтың 100 әні» т.б.  1. А) орталық газеттер, облыстық газеттер С) балалар газеттері, жасөспірімдер газеттері Е) спорт газеттері, зиян газеттері  2. Елімізде қанша газет­журналдар шығады?  А) 1400­ден астам Д) 1500­ге жуық 3. Қандай облыстық газеттерді білесіңдер?  А) «Жас алаш» Д) «Айқап» 4. А) «Орталық Қазақстан» Д) «Вечерняя Караганда» 5. Балалар газеттеріне жатпайтынды атап беріңдер?  А) «Жасыл алма» 6. Қандай журналдар бар? А) «Ақиқат» 7. А) 1870 жылы Қызылорда қаласында С) 1770 жылы Ташкент қаласында Е) 1780 жылы Ташкент қаласында  8. Кім 1913ж.Орынбор қаласында «Қазақ» газетінің бас редакторы болған? А) Ахмет Байтұрсынов Е) Ахмет Жұбанов 9. А) Ахмет Байтұрсынов Е) Ахмет Жұбанов 10. Алғашқы радио хабары қашан шықты?  А) 1831 жылы.  «Түркістан уәлаяты» деген алғашқы қазақ газеті қашан, қайда шықты?  В) «Индустриальная Караганда» Е)  «Ярмарка, Өзгеріс» В) 1913 жылы. С) 1933 жылы. Д) 1932 жылы. Е) 1931 жылы.  В) «Егемен Қазақстан» Е) «Орталық Қазақстан»  В) «Ұлан» С) « Отау» Д) «Дружные ребята» Е) «Дода» В) «Жұлдыз» С) «Парасат» Д) «Қазақстан» Е) «Қазақстан әйелдері»  В) 1870 жылы Ташкент қаласында Д) 1770 жылы Қызылорда қаласында В) жергілікті газеттер, жекеменшік газеттер Д) жергілікті газеттер, балалар газеттер,  В) Мұхамеджан Сералин Д) Мұхаметжан Бегалин В) Мұхамеджан Сералин Д) Мұхаметжан Бегалин С) Мұхтар Шаханов С) Мұхтар Шаханов В) 1505­тен астам Е) 1500­ден астам С) 1510­ға астам Республикалық газеттер қандай?  С) «Казахстанская правда» С) «Егемен Қазақстан»  «Айқап» журналында кім редактор болды?  Тыңдалым 1. Сәбиге ат қою Қазақ отбасында баланың дүниеге келуіне байланысты ежелден келе жатқан салт­дәстүрлер бар. Көп дәстүрлер бүгінгі күнге дейін сақталған. Қазақ халқы балаға ат қоюға ерекше мен береді. Қазақ халқында «Балаға қандай ат қойылса, оның болашақ тағдыры соған байланысты болады» деген наным­сенім бар. Ат таңдағанда түрлі ырымдар, тілектер ескеріледі. Ата­аналар бала есімінің мағыналы, көркем әрі әуезді болғанын қалайды. Нәрестеге үш күннен қалдырмай атасы мен әжесі немесе ауылдағы сыйлы адам ат қояды. Ат қоюшы адам нәрестенің құлағына: « Сенің атың ...» деп үш рет қайталайды. Бұлайша ат қоюды «азан шақырып ат қою» деп атайды. Ат қойған адамға арнайы сыйлық   беріледі.   Нәрестенің   құлағына   азан   шақырып,   жақсы   ат   қою   ­   ата­ананың   перзенті   алдындағы   маңызды міндеттерінің бірі. 1. Кім нәрестенің құлағына: « Сенің атың ...» деп үш рет қайталайды? А) ата­аналар В) ат қоюшы С) қонақтар В) ақыл­ойы С) наным­сенім  Кімге сыйлық беріледі? Е) ауылдағы сыйды адамдар Д) аталары мен әжелері 2. Қазақ халқында «Балаға қандай ат қойылса, оның болашақ тағдыры соған байланысты болады» деген не бар?  А) нан­сезімі 3. А) ата­аналар 4. Неше күнге созылмай нәрестеге ат қояды? А) 3 Е) 7 5. Нәрестенің құлағына азан шақырып, жақсы ат қою ­ ата­ананың перзенті алдындағы. А) маңызды міндеттерінің бүгіні С) маңызды болашақтың бірі Е) мақсатты міндеттерінің бірі В) маңызды міндеттерінің бірі Д) міндетті міндеттерінің бірі Е) ауылдағы адамдар Д) салт­дәстүрі Д) ата­әжелері Е) той­думаны В) ат қоюшы С) қонақтар С) 13 Д) 8 В) 4 Тыңдалым 2. Денсаулық – зор байлық. Тазалық   – денсаулық негізі, Денсаулық – байлық негізі   деген   мақал   бар.   Адамның денсаулығы –   қоғам байлығы. Әрбір адам өз денсаулығының мықты болу жолдарын қарастыру керек. Дені сау адамның көңіл­күйі көтеріңкі болып, еңбекке әрқашан құлшына кіріседі. Халқымыз «Дені саудың – жаны сау» деп орынды айтқан. Отанымыздың келешегі, көркеюі – салауатты өмір салтын сақтау қолдауда. Қараңғы үйге кіріп келіп, шам жақсаңыз, шам үйді жарық қылады. Көп қызыл гүлдің ішінен бір ақ гүл көрсең, көзің соған түседі. Біздің де өмірімізді жарық қылатын, жан­жағымызға тамаша сәулесін шашатын, өмірдегі басты байлық – денсаулық. Сондықтан әр адам салауатты өмір салтын ұстануы керек. Уақытында тамақтану керек. Таза ауада серуендеу Е)  салауаттсыз Е) қабатқа Е) Басы­ аяғы Е) экономист, аспаз Е) Өлеңдері Е) не істейді? Е) Ауыр тас С) жарық В) қараңғы В) уақытқа Д) қараңғы Е) сары С) адамның Д) нашар С) мерзімге Д) тәулікке Д) жақсаңыз Е) кіріп С) салауатты  С) Әділ – арлы В) Тағдыр­ өмір Д) Мықты­ күшті С) Денсаулық туралы С) уақытында істемеу В) Білім туралы Е) Отан туралы  В) уақытында ұйықтамау Е) уақытынды тұрмау керек. Спортпен шұғылданған адамның денсаулығы мықты болады. Спорт­денсаулыққа өте пайдалы. 1. Кімнің денсаулығы мықты болады? А) шұғылданған В) спортпен 2. Шам қандай үйді шарық қылады? А) жарық 3. Денсаулығы мықты болу үшін не істеу керек? А) уақытында тамақтанбау Д) уақытында тамақтану 4. Спорт неге пайдалы? А) денсаулыққа 5. Адамның көзі қандай гүлге түседі? А) қызыл В) ақ Лексико­грамматика бөлігі 1. Антонимдерді анықтаңыз А) Көне­ ескі 2. Мақалдың тақырыбын анықтаңыз. Ақыл азбайды, білім тозбайды А) Ынтымақ – бірлік туралы Д) Тәлім – тәрбие туралы 3. Қатаң дауыссыз дыбыстан басталатын Құрманғазы күйін анықтаңыз А) «Сарыарқа»  4. Дауыссыз дыбыстардың түрін анықтыңыз Б, в, г, ғ, д, ж, з  А) Ұяң дауысты дыбыстар Д) Жуан  дыбыстар 5. Негізгі түбірден тұратын сөзді анықтаңыз А) Ұйқышыл 6. Негізгі түбірден тұрған мамандық атауларын анықтаңыз А) Ұстаз, ұста 7. Туынды сөзді табыңыз  В) Баламызға А) Кітапхана  8. Жалғаулық шылауды табыңыз А) тұрсын 9. Пысықтауыштың сұрағын табыңыз А) неше? 10.Кезектес салалас­құрмалас сөйлем жалғаулығын анықтаңыз А) немесе С) та 11. Ауыспалы мағыналы сөз тіркесін белгілеңіз  А) Ауыр тұрмас  12. Ашық буының жалғыз дауысты дыбыстан жасалған жалқы есімді анықтаңыз  А) Қазақстанның ұлттық валютасы –теңге С) Қазақстанның мемлекеттік тілі – қазақ тілі В) Қатаңдауысты дыбыстар Е) Үнді дауысты дыбыстар С) Жіңішке дыбыстар Д) дәрігер, есепші В) «Аксак құлан» В) сатушы, заңгер В) Ауыр сандық Д) Ауыр салмақ Д) Күйлерінің В) не істемек? С) не себепті? Д) немен? С) әнші, биші С) Ауыр жүк С) Жолдарға Д) алайда Е) жайлы В) жазғы С) терең В) қарай С) шейін Д) бірде Е) бірақ В) әйтпесе Д) табыскер Е) киімшең В) Алматы – Алатаудың етегінде орналасқан  Д) Қазақстан әкімшілігі жағынан 14 облысқа бөлінеді  С) «Адай»  Д) «Жеңіс» Е) «Балбырауын» В) –са, ­се Е)­ды, ­ді, ­ты, ­ті Е)Сан есім В) екеуіміз  С) сақалды  Д) ағаеке В) талғаулықты С) ыңғайлыстық Д) себепті С) –па, ­пе, ­ба, ­бе Д) –ып, ­іп, ­п В) Жиі өткізіледі Е) Қазіргі кезде өткізіледі Е) Астана – Қазақстанның елордасы  13.Сөз түрлендіруші жұрнақты табыңыз А) кең маңдайлы Е) өнерпаз 14.Сөйлемдегі жалғаулықтар түрін анықтаңыз. Атам ауылдан не бүгін келеді, не ертең келеді А) қарсылықты  Е) шартты 15. Жедел өткен шақ етістіктің жұрнағын аныктаңыз А) –а, ­е, ­й 16.Сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін табыңыз. Қазіргі кезде ақындар айтысы жиі өткізіледі  А) Айтысы өткізіледі Д) Айтыс жиі өткізіледі 17. Баяндауыш қай сөз табынан екенін табыңыз. Ақтайдың ағаш үйінің іші – сырты өте әдемі А) Етістік  18. Мақал­мәтелді анықтаңыз А) Қапыда ит қапты, Қатты қапты, Қапты қатты С) Біл, бұл­ піл, Бұл­бір ірі піл Е) Әдепті бала­ арлы бала, Әдепсіз бала­ сорлы бала 19. Сұрау есімдігін көрсетеніз  А) Менің айтарым­ сол Д) Оны елеген ешкім болмадыЕ) Біз оны қолдадық 20. Жақсыз сөйлемді табыңыз А) Қыста бұл жерді ауа райы өте суық болады С) Жақсы үйге, жақсы орынға татқым келеді Е) Біздің мемлекетімізде жеке меншіктің дамуына жағдай жасалған В) Көп ешкі көк шөпті жейді Д) Түйе боздайды, боталайды С) Ақындар айтысы өткізіледі В) Біздің мақсатымыз орындалды С) Олар қашан кетіп қалған В) Сын есім С) Есімдік Д) Зат есім В) Елімізде көптеген кәсіпорындар пайда болды Д) Жаңбыр қатты жауып тұр