Қазақстан Республикасының рәміздері

Тақырыбы: Мақтанышым – мемлекеттік рәміздер Мақсаты:   1.   Білімділік:  Оқушыларға   еліміздің   рәміздерінің   мағынасын   терең түсіне білуге мемлекеттік рәміздердің авторларының өмірбаяндарын, еңбек жолдарын үйрету. 2.   Дамытушылық:  Оқушылардың   мемлекеттік   нышандарды   оқып­ үйренуде   өзіндік   дағды   қалыптастырып   және   шығармашылық   қабілеттерін дамыту. 3. Тәрбиелік: Оқушыларды Отан сүйгіштікке, адалдыққа,  адамгершілікке, мемлекеттік рәміздерді қастерлеуге, кұрметтеуге   тәрбиелеу.   Сабақтың түрі: Ауызша журнал Тәрбие сағатының әдісі:  іздену, сұрақ­жауап, әңгімелеу   Көрнекілігі:  Қазақстан Республикасының рәміздері,  Қазақстан   Республикасының   рәміздері,   Қазақстан   Республикасының рәміздерінің авторларының суреттері.  Тәрбие сағатының барысы: Ұйымдастыру   кезеңі:  Оқушыларды   түгендеу,назарларын   сабаққа аудару. Құрметті оқушылар, бүгін біз Мемлекеттік Рәміздеріміз жайлы терең, жан­жақты   білуге   және   Мемлекттік   Рәміздеріміздің   авторлары   жайлы   , олардың өмірлері жайында, еңбек жолдарымен таныса отырып, өз білімімізді ой өрісімізді кеңейтеміз. ҚАЗАҚСТАН   РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ   МЕМЛЕКЕТТIК   ТУЫ  – Қазақстан   Республикасының   мемлекеттiк   негiзгi   рәмiздердiң   бiрi.   ҚР Президентiнiң “Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк рәмiздерi туралы” конституциялық   заң   күшi   бар   Жарлығымен   (24.1.1996)   белгiленген. Мемлекеттік ту көгiлдiр түстi тiк бұрышты кездеме. Оның ортасында арайлы күн, күннiң астында қалықтаған қыран бейнеленген. Ағаш сабына бекiтiлген тұста — ұлттық оюлармен кестеленген тiк жолақ өрнектелген. Күн, арай, қыран және ою­өрнек — алтын түстi. Тудың енi ұзындығының жартысына тең. ҚР   мемл.   туының   авторы   —   суретшi   Шәкен   Ниязбеков.   Бiрыңғай   көк­ көгiлдiр түс төбедегi бұлтсыз ашық аспанның биiк күмбезiн елестетедi және Қазақстан халқының бiрлiк, ынтымақ жолына адалдығын аңғартады. Бұлтсыз көк   аспан   барлық   халықтарда   әрқашан   да   бейбiтшiлiктiң,   тыныштық   пен жақсылықтың нышаны болған. Геральдика (гербтану) тiлiнде — көк түс және оның түрлi реңкi адалдық, сенiмдiлiк, үмiт сияқты адамгершiлiк қасиеттерге сай келедi. Ежелгi түркi тiлiнде “көк” сөзi аспан деген ұғымды бiлдiредi. Көк түс   түркi   халықтары   үшiн   қасиеттi   ұғым.   Түркi   және   әлемнiң   өзге   де халықтарындағы   көк   түстiң   мәдени­семиотик.   тарихына   сүйене   отырып, мемлекеттік тудағы көгiлдiр түс Қазақстан халқының жаңа мемлекеттiлiкке ұмтылған   ниет­тiлегiнiң   тазалығын,   асқақтығын   көрсетедi   деп   қорытуға болады. Нұрға малынған алтын күн тыныштық пен байлықты бейнелейдi. Күн —   қозғалыс,   даму,   өсiп­өркендеудiң   және   өмiрдiң   белгiсi.   Күн   —   уақыт, замана   бейнесi.   Қанатын   жайған   қыран   құс   —   бар   нәрсенiң   бастауындай, билiк, айбындылық  бейнесi. Ұлан­байтақ кеңiстiкте қалықтаған қыран ҚР­ ның еркiндiк сүйгiш асқақ рухын, қазақ халқының жан­дүниесiнiң кеңдiгiн паш етедi.            Шакен   Ниязбеков   –   Қазақстан   Мемлекеттік   Туының   авторы   және суретші.        Ол 1938 жылы 12 қазанда бұрынғы Тараз қаласында өмірге келген. Шакен Ниязбеков анасы жағынан кеңес одағының батыры Бауыржан Момушылының туысы, сонымен қатар арғы ата­бабалары Төле би болған екен. Ол 10 жасында ата­анасынан,   апасынан   айрылған   екен.   Мектепті   бітіргеннен   кейін Ленинградтағы   В.И.Мухин атындағы жоғарғы сурет­өнеркәсіп училищесін бітірген.            Студент   болып   жүрген   кезінен­ақ   ол   Эрмитаждағы,  Петродворецтегі Исаакиев   соборын   қайта   өндеу   жұмыстарына   қатысқан.   Ол   өзінің   басты ұстазы суретші Абылхан Қастеев деп есептейді.      Соңғы 30 жылдан астам уақытта көптеген конкурстарға қатысып, бірнеше рет   жеңіпаз   атанған.   Мысалы:   1961   жылы   –   Чехословакияда   «Глобус» телевизорының   дизайнын   құрастырған   үшін   алтын   медаль,   1964   жылы Ленинградта   «Миру­мир»   плакаты   үшін   конкурста   бірінші   премия,   1967 жылы­ Монреалда «ЭКСПО ­67» қатысушы, 1982 жылы Алматы қаласындағы Республика   алаңындағы   «Құрманғазы»,   «Көбік   Шашқан»,   «Исатай Тайманов», «Абай», «Шоқан Уалиханов», «Мұхтар», «Материнство» көркем­ өнер әшекелеу конкурсында бірінші орын алған.    қаласының нышаны оның жоғарғы жетістіктері болып табылады.        Шакен Ниязбеков Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Туының авторы. 1996  жылы   Қазақстан   суретшілерінен,  ТМД   елдерінен,  Туркия,  Германия, Монголиядан  1200­ден астам қатысқан конкурста жеңіп шықты.      Бауыржан   Момұшылының   қабыр­тасының   ескерткіші   және   Алматы ҚАЗАҚСТАН ЕЛТАҢБАСЫ.   РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ   МЕМЛЕКЕТТIК Елтаңба — Қазақстан Республикасының негiзгi мемлекеттiк рәмiздерiнiң бiрi. ҚР   Президентiнiң   “Қазақстан   Республикасының   Мемлекеттiк   рәмiздерi туралы”   конституц.   заң   күшi   бар   Жарлығымен   (24.1.1996)   белгiленген. Рәмiздiк тұрғыдан ҚР мемл. гербiнiң негiзi — шаңырақ. Ол — гербтiң жүрегi. Шаңырақ — мемлекеттiң түп­негiзi — отбасының бейнесi. Шаңырақ — Күн шеңберi. Айналған Күн шеңберiнiң қозғалыстағы суретi iспеттi, Шаңырақ — киiз үйдiң күмбезi көшпелi түркiлер үшiн үйдiң, ошақтың, отбасының бейнесi. Тұлпар — дала дүлдiлi, ер­азаматтың сәйгүлiгi, желдей ескен жүйрiк аты, жеңiске деген жасымас жiгердiң, қажымас қайраттың, мұқалмас қажырдың, тәуелсiздiкке, бостандыққа ұмтылған құлшыныстың бейнесi. Қанатты тұлпар — қазақ поэзиясындағы кең тараған бейне. Ол ұшқыр арманның, самғаған таңғажайып   жасампаздық   қиялдың,   талмас   талаптың,   асыл   мұраттың, жақсылыққа   құштарлықтың   кейпi.   Қанатты   тұлпар   Уақыт   пен   Кеңiстiктi бiрiктiредi. Ол өлмес өмiрдiң бейнесi. Бiр шаңырақтың астында тату­тәттi өмiр   сүретiн   Қазақстан   халқының   өсiп­өркендеуiн,   рухани   байлығын,   сан сырлы, алуан қырлы бет­бейнесiн паш етедi. Бес бұрышты жұлдыз гербтiң тәжi iспеттi. Әрбiр адамның жол нұсқайтын жарық жұлдызы бар. Қ. р. м. елтаңбасының авторлары — Ж.Мәлiбеков пен Ш.Уәлиханов. Мәлібеков Жандарбек Мәлібекұлы ­  Қазақстан   Республикасының   Мемлекеттік   Елтаңбасының   авторы, Өзбекстанның еңбегі сіңген архитекторы. Ол   1942   жылы   24   наурызда   Қызылорда   облысы   Жаңақорған   ауданы, Екпінді   ауылында   дүниеге   келген.   Ол   Ташкенттегі   архитектуралық Политехникалық   институтты   бітірген.   Өзбекстаның   ғылыми   –   зерттеу институты   өнеркәсібінің   және   қала   кұрылысының   басты   жобасының архитекторы. Жандарбек Мәлібекұлы Андижан  қаласының аэровокзалының, Ферғана облыстық администрацияның, драма театрдың, орталық библиотеканың және Ангрена, Ферғана,   Самарканд   қаласындағы   шағын   аудандардағы   үйлердің   жобасын құруға белсене қатысты. Қазір Астана қаласында тұрады. қаласындағы   почтамптың,     Самаркандта   Уалиханов   Шота­Аман   Ыдырысұлы   Қазақстан   Республикасының Мемлекеттік Елтанбасының авторы. Қазақстанға еңбегі сіңген архитектор, Қазақстан Республикалық Мемлекеттік сыйлығың лауреаты. Ол 1932 жылы 26 сәуірде қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданы, Сырымбет ауылында   дүниеге   келген.   Ол   Мәскеудегі   архитектуралық   институтын бітірген.   Ол   Қазақстан   жобалау   институтында   қалақұрылысы   бойынша Алматы қаласының бас архитекторының орынбасары болып істеген. Қазіргі уақытта   Мемлекеттік   тарихи   мәдени   ескерткіштерді   қорғау   қоғамының бастығы.  Негізгі   жұмыстары:   Шоқан   Уалиханов,   Әліби   Жангельдин,   Тоқаш   Бокин ескерткіштерін және  «Динамо» стадионның жобасын құрастырған. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік әнұранының мәтіні  сөзі: Жұмекен Нәжімеденов, Нұрсұлтан Назарбаев, әні: Шәмші Қалдаяқовты Алтын күн аспаны,  Алтын дән даласы,  Ерліктің дастаны, Еліме қарашы!  Ежелден ер деген,  Даңқымыз шықты ғой.  Намысын бермеген,  Қазағым мықты ғой!  Қайырмасы:  Менің елім, менің елім,  Гүлің болып егілемін,  Жырың болып төгілемін, елім!  Туған жерім менің – Қазақстаным!  Ұрпаққа жол ашқан,  Кең байтақ жерім бар.  Бірлігі жарас қан,  Тәуелсіз елім бар.  Қарсы алған уақытты,  Мәңгілік досындай.  Біздің ел бақытты,  Біздің ел осындай!  Қайырмасы:  Менің елім, менің елім,  Гүлің болып егілемін,  Жырың болып төгілемін, елім!  Туған жерім менің – Қазақстаным!  Жұмекен Нәжімеденов – Қазақстан Республикасының әнұранының авторы. «Менің Қазақстаным» өлеңінің сөзін ол 21 жасында жазған екен.  Ол 1935жылы 28 қарашада қазіргі Атырау облысы, Құманғазы ауданында Қошалақ жерінде өмірге келген. Ол атасы Нәжімеден Стамгазиевтің қолында өскен. Сөз өнеріне  сүйіспеншілігін, Отанның тарихын және Қазақ елінің салт­ дәстүрін   біліп   өсуге   жеке   адам   болып   қалыптасуына   атасының   әсері   мол болған. Атасы  немересіне  олардың  әйгілі  ата­бабалары  Қартпанбет   жырау (алтыншы   ата­   бабалары)   болғанын   оның   үлкен   әпкесі   Қосуан.   Қосуан Махамбет   Өтемісұлының   шешесі   болғанын   айтып   берген.   Жұмекен Нәжімеденов   Қазақстан   Мемлекеттік   консерваторияда   оқыған.   (қазіргі Құрманғазы   атындағы   ұлттық   консерватория).   Кейінірек   «Жазушы» баспасында  редактор  болып, «Лениншіл   жас»  газетінің  бөлім  меңгерушісі, «Қазақстан»   жазушылар   одағының   әдеби   кеңесшісі,   Мемлекеттік   баспа комитетінің редакторы, «Мектеп» баспасының меңгерушішісі болып істеген. 1961жылы Жұмекен Нәжімеденовтің ең алғашқы лирикалық «Егіс» жинағы шықты. Кейінірек төрт жылдан кейін «Жоқ, ұмытуға болмайды» атты жинағы жарық көрген.Жұмекен Нәжімеденовтың тірі кезінде барлығы оншақты өлең   «Ақ   шағыл»   («Белые   пески»   1973   жыл) жинағы   және   үш   томдық «Кішкентай»  (Маленький)   (1975   жылы)  «Даңқ   пен   уақыт»  (Известность   и молва)   (1975  жылы)   шыққан.  48   жасқа   алты   күн   қалғанда   1983  жылы  22 қарашада қайтыс болған. Ақынның қайтыс болғаннан кейін тірі кезінде жарық көрмеген он жинақ өлеңдері, поэмалары, повестері, романдары, статьялары, аудармалары және тоғыз күй шығармалары жарық көрді. Оның шығармалары көптеген тілдерде аударылған.    Жұмекен   Нәжімеденов     А.Вознесенскийдің,   Е.Евтушенконың, Н.Хикметтің және А.Файзидің шығармаларын қазақ тіліне аударған. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 1940 ж. шілденің 6 Алматы облысы Қаскелең ауданы Шамалған ауылында  дүниеге келген.  1967 ж. Қарағанды металлургия комбинаты жанындағы жоғары техникалық  оқы орнын бітірді. Экономика ғылымдарының докторы.  Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының, Халықаралық  инженерлік академияның, Ресей Федерациясы әлеуметтік ғылымдар  академиясының академигі. Әл­Фараби атындағы Қазақ мемлекеттік ұлттық  университетінің құрметті профессоры. Беларус ғылым академиясының  құрметті мүшесі. М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік  университетінің құрметті профессоры.  1960—69 жж. — Қарағанды металлургия зауытында жұмыс істеді.  1969—73 жж. — Қарағанды облысы Теміртау қаласындағы партия­комсомол жұмыстарында жауапты қызметтер атқарды.  1973—77 жж. — Қарметкомбинаттың партком хатшысы.  1977—79 жж. — Қарағанды облыстық партия комитетінің хатшысы, 2­ші  хатшысы.  1979—84 жж. — Қазақстан КП Орталық Комитетінің хатшысы.  1984—89 жж. — Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы.  1989—91 жж. — Қазақстан КП ОК бірінші хатшысы,  1990 ж. ақпан—сәуір аралығында Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің төрағасы  болды.  1990 ж. сәуірінен — Қазақ КСР президенті.  1991 ж. желтоқсанның 1­інде тұңғыш рет Қазақстан Республикасы  Президентінің жалпыхалықтық сайлауы өтті. Сайлау нәтижесінде Нұрсұлтан  Әбішұлы Назарбаев басым дауыспен (98,7 %) жеңіске жетті.  1995 ж. сәуірдің 29­ында жалпыхалықтық референдум нәтижесінде Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың өкілеттігі 2000 ж. дейін  ұзартылды.  1999 ж. қаңтардың 10­ында өткен жалпыхалықтық сайлаудың нәтижесінде Н.  Назарбаев 79,78 % дауыс алып, Қазақстан Республикасы Президенті болып  қайта сайланды.  2005 ж. желтоқсанның 4­інде сайлаушылардың 91,5 % дауысын алып,  Қазақстан Республикасының Президенті болып қайта сайланды. Кезінде   Жұмекен   Нәжімеденов   жазған   ән   сөзіне   Елбасы   Нұрсұлтан Назарбаевтің бастамасымен кейбір түзетулер еңгізілді. Елбасының ұсынысы бойынша біріншіден, әнұранның  мәтінінде ғасырлар  бойы тәуелсіздік үшін күрескен бабалар ерлігі көрініс тапты. Екіншіден, мәтінде асыл мұрамыз – еліміздің   кеңбайтақтығы,   үшіншіден,   жер   мен   ел   байлығы   біздің ұрпақтарымыздың   болашағына   айқын   жол   ашатыны   көрініс   тапқан.   Ең бастысы – тәуелсіздігіміздің алтын діңгегі – ел бірлігі баса айтылған.     Шәмші Қалдаяқов (1930­1992) Шәмші Қалдаяқов­ композитор,қолданыстағы Қазақстан гимнің авторы.  Ол   1930   жылы   15   тамызда   Оңтүстік   Қазақстан   облысы, Қызылқұм   ауданында   дүниеге   келген.   1956­62   жылдары   Алматы консерваториясында оқыған.   Ш. Қалдаяқов көптеген жастар жайлы лирикалық өлеңдердің авторы. Қазіргі таңда халық арасында ерекше орындалып жүрген әндер. Мысалы; «Қара көз», «Қайықта», «Ақ сұңқарым», «Ана туралы жыр», «Сырдария сұлуы» және т.б өлеңдері.Композитордың твочествосында 3000 астам өлең бар. Сол өлеңдерін Қазақстанның белгілі әншілері Б.Төлегенова, Р. Рымбаева, Н.Нүсіпжанов т.б. орындап жүр. «Менің Қазақстаным» әні оның творчествосындағы маржаны деп есептеледі.Осы әні ең алғаш рет 2006 жылы қаңтар айында Ақордада Н.Назарбаев президенттік қызметіне кіріскенде салтанатты түрде орындалды. Алматының орталық концерт залы және бір көшесі композитордың есімімен аталады. Міне   осындай   ұлы   тұлғаларымыздың   ерен   еңбегінің   арқасында   біздің Қазақстан Республикамыздың рәмідері өмірге келді.  Бәрі: Тәуелсіздік туын биік ұстап, мемлекетіміздің рәміздерін әрқашан мақтан ете білейік! Менің Қазақстаным әні орындалады.