Айталық, ұшып келе жатқан теннис добы адамға қатты тисе де, адам оның әсерін ауырсынбайды, ал қатты тебілген футбол добының кездейсоқ тиіп кетуінен әркім-ақ сақтанады.
Төбешіктен жылдам сырғанап келе жатқан жеңіл арбашаны адам қолымен оңай тоқтата алады, ал автомобильді тіпті баяу жылжып келе жатса да тоқтату оңай соқпайды. Осындай мысалдар қозгалыстағы денені оның массасына да, жылдамдығына да байланысты болатын қандай да бір шамамен сипаттауға болады деген қорытындыға әкеледі. Мұндай физикалық шама дене импульсі (гр. impulsus—"соққы" дегенді білдіреді) немесе қозғалыс мөлшері деп аталады. Сонымен, дененің массасы мен оның қозғалыс жылдамдығының көбейтінідісіне тең болатын физикалық шама дене импульсі деп аталады:
Дене.pptx
Сұйыққа немесе
газға батырылған
денеге әрекет етуші
күшті қалай есептеуге
болады?
F=ρg v
1
Дене
Жүзеді
Жүзіп шығады
Батады
2
уырлық
тон
мирал
Ойлан! Тап!
1
А
2
пл
У
тонн
4
А
А
5
з тлы
Д
6
а ық
А
а ра
Ұ
Ш
У
7
8
шені
Вертикаль бойлай сабақ тақырыбын оқисың.
Кроссворд сұрақтары
1 – Күштің атауы;
2 – Ғаламшар атауы;
3 – Масса бірлігі;
4 – Кемедегі экипаж шені;
5 – Материя түрі;
6 – Архимед қандай ғалым?;
7 – Қандай ыдыста газ тұрмайды?;
8 – Адамның биоөрісі.
3
• Сұйықта
орналасқан
денеге әрекет
ететін күштер:
• ауырлық күші
және архимед
күші
4
5
аталады.
Кеменің суға бататын тереңдігі шөгім деп
Ватерсызық-кеменің рұқсат етілген шөгім
Суығыстырым-кеменің ватерсызыққа
дейін батқандағы ығыстырылған су
салмағы.
көрсеткіші.
Кеменің жүк көтергіштігі-ватерсызыққа
дейін батқандағы тиелген жүк
салмағы.
6
Жүзу шарттары • Архимед күші су
тығыздығы мен
кеменің суасты
бөлігінің көлемімен
анықталады
• FА = ρ · g · V
• Кеме жүкті қанша
• Егер кеме
көп тиесе,сонша
көп суға батады.
ватерсызықтан
төмен батса,онда
ол шөгеді.
• Кеменің жүк
көтергіштігі
• Кеменің
суығыстырымы
7
Ауада ұшу
8
Ненің көмегімен ауа шары
жоғары көтеріледі?
Ауа шарының көтеру күшін
қалай есептеуге болады?
F = Fа - Pшар
9
Ойланыңдар!:
• Қандай жағдайларда сұйықтағы
дене батады?,Жүзеді? Жүзіп
шығады?..........................................
• Кемелердің жүзуі неге
негізделген?.........................................
..
• Кеменің шөгімі деп нені
атайды?................................................
.
• Ватерсызық деген не?
………………………….
10
Ойланыңдар!
• Кеменің суығыстырымы деп
нені
атайды?........................................
..
• Ыстық ауамен толтырылған ауа
шарының көтерілу биктігін
қалай басқаруға
болады?...........................
11
1 сайыс - " Қайталау"
1. Сұйыққа немесе газға батырылған денеге
Әрекет етуші күшті қалай табады?..................
2. Ауырлық күшін қандай
формуламен
Есептейді?.................................
4. Ареометр нені
өлшейді?...............................................
.
5. Салмақты қалай анықтайды?
12
Кемелердің жүзуі
Шөгім
ватерсызық
суығыстырым
Көтергіш күш
13
Ауада ұшу
Көтергіш күш
Ауа шарларының ұшуы
14
Сіздің көлігіңізді қолданудың кері
берің.
экологиялық
жағдайларын айтып
Экологиялық таза көлік түрлерін атаңыз .
15
Материалы на данной страницы взяты из открытых источников либо размещены пользователем в соответствии с
договором-офертой сайта. Вы можете
сообщить о нарушении.