Дулат Бабатайұлы шығармашылығы

ДУЛАТ БАБАТАЙҰЛЫ

ДУЛАТ БАБАТАЙҰЛЫ  1871  жылы  дүние                Дулат  Бабатайұлы  1802  жылы  қазіргі  Шығыс  Қазақстан облысы, Аякөз ауданы, Сандықтас өңіріyде  туып,  салған.  Жырау  алғыр,  зерек  болып  өседі.  Жасында  ауыл  молдасынан  таниды. Дулат  Бабатайұлының  тікелей  өзінің  өмірбаянын  немесе  өмірінін  белгілі  бір  кезеңін  сипаттайтын  туындылары  аз.  Әйтсе  де  жыраудың  мінезі,  ой­өрісі  мен  ақындық  мұраты  жайында  шығармаларына  сүйеніп, сенімді тұжырымдар жасауға болады. арабша  оқып,  хат

      Бұл – ақынның автопортреті.  Мұндағы "көзге түсер сиқы жоқ",  ел тағдырын ойлап, сирек күліп, аз  ұйықтайтын, атағы алыстарды  шарлаған кемеңгер, ақылы дария,  сөзі алтыннан ауыр Байғыз қарт –  ақынның өзі. Шынында да, ол өз заманының  "байғыз қарты" атанған дана,  "Көнелерден сұрасам, сөзін жинап,  құрасам", – деп өзі айтқандай, ел  тарихы, өмір сырынан жинаған  білім, білігі де ұшан­теңіз кісі  болған, ақындық атағы да қатты  шықкан. Бұған жыраудың басқа  өлең, толғауларынан да дәлел  боларлық мысалдар табылады.

ДУЛАТ БАБАТАЙҰЛЫ   XIX  ғасырдағы  қазақ  әдебиетінде  Дулаттың  өзіндік  үлкен  орны  бар.  Өйткені ол өзінің толғау ­ жырларында көптеген келелі мәселелерді көтеріп,  өз  заманының  шындығы  бірқыдыру  бере  білді.  Жеке  кісілерге  арналған  өлеңдерінде  (Кеңесбайға,  Бараққа,  ел  аралаған  ишанға  т,б)  сол  кездегі  тірліктің  ұсқынсыз  жақтарын  өлтіре  шенеп,  кейде  өткір  сатира  дәрежесіне  дейін көтеріле алды. Дегенмен, түптеп келгенде Дулат жырау ескішіл ақын,  феодалдық  қоғамның  жаршысы.  Дулат  асқан  шебері  болғандықтан өлендердің барлығы дерлік еркін ұйқасты жеті­сегіз буыннан  тұратын жыр үлгісінде болып келді. Ақының кіргізген бір жаңалығы кейбір  толғауларының шумақтарында өзара қайталап отыратын заңдылық бар.   толғаудың   Дулат  шығармалары  ауызша  тараумен  қатар,  1880  жылы  Қазан  қаласында  «Өсиет нама» деген атпен жарық  көрді.