Естествознание

I ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТ   1 «ДҮНИЕТАНУ» ПӘНІНІҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ   «Дүниетану»  пәні  оқушыларға  қоршаған  ортаны,  түрлі  қоғамдық,  мәдени  және  табиғи  үдерістер  мен  құбылыстарды  толық,  өзара  байланыста  танып­білуге  мүмкіндік  береді.  Олардың қызығушылығын оятып: Біз кімбіз? Қайдан шықтық? Қайда тұрып жатырмыз? Бізді  не  қоршап  жатыр?  Біздің  өткеніміз  бен  келешегіміз  қандай?  ­  деген  сұрақтар  аясында  ойлануына мүмкіндік береді.  әлеуметтік,  моральдік,  «Дүниетану»  пәнінің  бағдарламасы  Қазақстан  халқының  шығармашылық  және  коммуникативтік  өмір  тәжірибесі  жөнінде  кеңінен  мағлұмат  береді.  Оқушылар өзі, өз үйі мен отбасы туралы ой қозғаудан бастап, қоршаған ортаның, дүниенің  сырларын да түсіне бастайды. «Дүниетану» пәнін оқыту:

оқушыларда өз  халқының және  өзге халықтардың  мәдениеті,  дәстүрін сыйлай  білу, ұлттық және  жалпы адами  құндылықтарды  құрметтеу сезімі  қалыптасады,  олар адамдардың  құқықтары мен  міндеттерін  түсінеді; адамның тіршілік  әрекетінің  қоршаған ортаға  тигізетін әсері  туралы біліп,  оның тұрақты  болашақтың  дамуына  қажеттілігін  түсінеді; өткен замандағы  оқиғалардың  қазіргі әлемнің  қалыптасуына  және бүгінгі  таңдағы  оқиғалардың  болашақтың  қалыптасуына  қандай әсер  тигізетіні туралы  түсінеді; Қазақстанның  және бүкіл  әлемнің өткен  және бүгінгі күн  оқиғалары,  олардың  себептері,  өзгерістері,  сабақтастығы,  ұқсастықтары мен  айырмашылықта ры туралы білім  қалыптастырады; оқушыларда өз халқының және өзге халықтардың мәдениеті, дәстүрін сыйлай білу, ұлттық және жалпы адами құндылықтарды құрметтеу сезімі қалыптасады, олар адамдардың құқықтары мен міндеттерін түсінеді;адамның тіршілік әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсері туралы біліп, оның тұрақты болашақтың дамуына қажеттілігін түсінеді;өткен замандағы оқиғалардың қазіргі әлемнің қалыптасуына және бүгінгі таңдағы оқиғалардың болашақтың қалыптасуына қандай әсер тигізетіні туралы түсінеді;Қазақстанның және бүкіл әлемнің өткен және бүгінгі күн оқиғалары, олардың себептері, өзгерістері, сабақтастығы, ұқсастықтары мен айырмашылықтары туралы білім қалыптастырады;

оқушыларға қоршаған ортасы туралы ғылыми негіздерді меңгерте  отырып, тарихи, географиялық тұрғыдан ойлауын дамытады оқушылар қазақстандық қоғам және өзін қоршаған әлеуметтік ортаның барлық деңгейі:  өз үйі, отбасы, жергілікті және ұлттық қоғамдастық туралы білімді меңгереді  оқушылар Қазақстан географиясының негіздерін, оның ландшафты және  табиғи жағдайы туралы біледі; оқушыларға қоршаған ортасы туралы ғылыми негіздерді меңгерте отырып, тарихи, географиялық тұрғыдан ойлауын дамытады; оқушыларда өзіндік, қоғамдық және ұлттық сана мен  отансүйгіштік қасиеттерді қалыптастырады

ететін  ойлау  дағдыларын  «Дүниетану» пәні бойынша бағдарлама тарих, география және қоғамтану  ғылымдары бойынша оқушылардың алғашқы білімдері мен түсініктерін  қалыптастыруға  ықпал  дамытады.  «Дүниетану»  пәні  бағдарламасының  құрылымы  аталған  ғылымдардың  мазмұнын  кіріктіру  және  оқу  материалдары  мен  оқу  мақсаттарын  анықтауда  «спираль»  принципін  ұстану  негізінде  құрастырылған.  Оқу  бағдарламасының мазмұны: отбасы, қоғам, қауымдастық, ұлт, мемлекет,  қарым­қатынас,  елді  мекендер,  климат,  ландшафт,  табиғи  және  техногендік  апаттар,  мәдениет,  дін,  денсаулық  және  т.б  қоршаған  ортаның негізгі аспектілерін қамтиды. Бағдарлама  пән  мазмұнын  меңгеру,  қажетті  оқу  және  практикалық  (зерттеу,  коммуникативтік,  өмірлік)  дағдыларды  игеруге  мүмкіндік  береді.

4 «Дүниетану» пәнін оқыту үдерісін ұйымдастыруға қойылатын талаптар Бағдарлама бойынша әр сыныптағы сағат саны: Сынып 1 2 3 4 Апталық жүктеме 1 сағат 1 сағат 1 сағат 1 сағат Жылдық сағат саны 33 сағат 34 сағат 34 сағат 34 сағат

«Дүниетану»  пәнінде  дамытуға мүмкіндік беретін тапсырмалар: оқушылардың  оқылым  дағдыларын  ­ дереккөздермен  жұмыс  істеу,  мысалы:  нақты  тарихи  тақырыптар  бойынша ақпарат жинау; ­ пән бойынша қойылған сұраққа жауап беру үшін әдебиетпен жұмыс  пьесалар,  өлең­тақпақтар,  аңыздар,  (әңгімелер,  публицистика мен повестер); ертегілер,  ­ сұрақтарға  жауап  іздеу  үшін  интернет­ресурстарымен  және  бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыс істеу; ­ берілген тақырып бойынша түсінігі мен білімін тереңдету үшін  күрделі және қиын мәтіндермен қалай жұмыс істеу керектігін  үйрену; ­ дереккөздердің қорытындылар алудағы маңыздылығын бағалау  үшін олардың  ­ шығу тектерін және сенімділігін айқындау критерийлерін қолдану.

«Дүниетану»  пәнінде  оқушылардың  жазылым  дағдыларын  дамытуға мүмкіндік беретін тапсырмалар: Жеке және бірлескен модельдеу, таныстырулар барысында  көркем немесе ғылыми­танымдық жанрды меңгеру және қолдану; ­ жазба жұмыстарына қойылатын талаптарды қолдану; ­ нақты жанр шеңберіндегі жазбаша жұмыстың түпкілікті  нұсқасын көркем және ғылыми­танымдық, көпшілік   жанрлардың төмендегі көрсетілген кең спектріне сүйене  отырып әзірлеу:

өлең эссе хикаялар баяндамалар әңгімелер есеп  берулер хикаяларәңгімелересеп берулербаяндамаларэссеөлең

6  ТҮРЛІ  МӘДЕНИЕТТЕР  МЕН  КӨЗҚАРАСТАРҒА  ҚҰРМЕТ  СЕЗІМІН  ҚАЛЫПТАСТЫРУ   Түрлі  мәдениеттер  мен  көзқарастарға  құрмет  сезімін  қалыптастыру  жеке  тұлғалық,  тұлғааралық  және  мәдениетаралық  құзыреттіліктерді  қажет  етеді.  Бұл  құзыреттіліктер  оқушылардың  әлеуметтік  және  кәсіби  орталарда,  көпмәдениетті  қоғамда  тиімді  әрі  конструктивті әрекет етуіне мүмкіндік береді. Дүниетану бағдарламасында оған жатады: ­ тұлғааралық  құзыреттілікті  дамытуға  мүмкіндік  беретін    өзара  ынтымақтастық  пен  тыңдауға  бағытталған жұптық, топтық жұмыстарды қолдану;  түрлі  ұлт  өкілдері  оқушыларынан  тұратын  топтар,  жұптар  құру  (мысалы,  қазақтілді  және  орыстілді оқушылардан); өзге адамның пікіріне,  дәлелдеулеріне назар аудару және құрметтей білу; «Дүниетану» пәні тақырыптарына сәйкес сұрақтарды талқылау және диалог құру.  ­ ­ ­