Физика - бір күндік өмірде

Тақырыбы: Физика - бір күндік өмірде Мақсаттары: Берілген тақырыптар бойынша физиканың заңдылықтарын, олардың ашылу тарихын, күнделікті тұрмыста қолданылуын, техникамен және ғарышты игерумен байланыстылығын ашып көрсету; пәнаралық байланысты жүзеге асыра отырып оқушының шығармашылық қабілетін. ақылды, талантты және дарынды оқушыларды анықтау, жеке тұлғаны білімділікке және іздемпаздыққа, тапқырлыққа ынталандырып, болашақ мамандығына дұрыс бағдар беру,өз бетінше жұмыс істеу қабілетін Оқушылар білім мен дағдыларына қойылатын талаптар: физикалық ұғымдардың, заңдардың,теориялардың қолданылу шегі болатынын түсіну және физикалық теориялар белгілі ғылыми фактілер мен физиканың техника-экономикалық, экологиялық проблемаларды шешудегі ролін түсіну - игерген білімдері мен әртүрлі ақпарат құралдарынан алған мәліметтерді өнеркәсіптің қоршаған ортаға тигізетін ықпалын бағалау үшін қолдана білу - лабораториялық жұмыстар мен практикумдар жүргізу кезінде өлшеулерді дұрыс жүргізіп алған нәтижені бағалай алуға және кешенді есептерді шығара білуге үйрету Сабақтың әдіс тәсілдері: топқа бөлу, тапсырмалар беру, сын тұрғысынан ойлау, тәжірибе жасау, қызықты жұмбақтар қою арқылы көрермендерден физиканың көзайымы, физиканың зердешісі және ойшыл оқушыларды марапаттау. Сабақта қолданылатын көрнекіліктер, тәжірибе құрал-жабдықтары, чайник,ас содасы,флипчарттар, маркерлер, таратпа материалдар, түрлі аспаптар, видео роликтер, слайдтар, смайликтер. Күтілетін нәтиже: Физикалық заңдылықтарды қолдана отырып күнделікте өмірде оның маңыдылығын түсіндіру. Қызықты эксперименттер жасай отырып оқушынылардың күнделікті қолданып жүрген құралдарының өмірмен байланысы бар екенін түсінеді. Түйінді идеялар: топпен жұмыс жасағанда және сыныптар аралық жарыс өткенде физиканың өмірмен байланысына және оның негізгі ерекшеліктері мен сипаттамаларына мысалдар келтіре отырып, талдай білу. Өту барысы: Армысыздар жиналған қауым! Еліміздің үлкен тірегі болатын жас ұрпақтың терең білімді, жан-жақты дамыған оқушының зерек болуы – заман талабы. Оқушылардың шығармашылықпен айналысуына сыныптан тыс шара өткізу дарынды мен талантын ашуға септігі мол. Сондықтан физиканы заңдылықтарын бір күндік өмірде кездесетін өмірмен байланыстырайық. Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар! Босқа қарап тұрмаңыздар Физикадан басталатын іс шараға куә болыңыздар! Жеңіспен көк жүзінде шарықтады, Дарындылар, таланттылар жар салады. Ту етіп достық пенен татулықты Ақылдылар таныстыруға асығады, дей келе сайысымызды бастаймыз. Топқа бөлу. Әр түрлі түстер арқылы бөлу. Күш, Қуат, Энергия сөздері арқылы,партада соның ағылшынша аты тұрады үштілді менгеру мақсатында сол тілдің ағылшыншасын тауып оны үштілде атап отырады. 1бөлім. . «Физика біздің айналамызда». ( жауабы бірінші сөйлемнен кейін-3 ұпай, екінші сөйлемнен кейін-2 ұпай, үшіншіден кейін-1 ұпай) 1. Ол кез-келген адамда болады, біреуде аз, біреуде көп; Ол шама векторлық емес, скаляр шама; Ол кімде үлкен болса, сол адам диетаға отырады; (жауабы: масса) 2. Ол өзен секілді ағады, тек бір бағытта; Оны кері бұруға болады, тек ертегіде ғана; Оны сағатпен өлшейді; (жауабы: уақыт) 3. Ол барлық дені сау адамда бар, балалар мен әйел адамдарға қарағанда, ер адамдарда көп; Ол ауру адамдарда әлсіз болады, ол зат емес және сақталмайды; Ол векторлық шама, ол бізге шкафты жылжыту үшін керек; (жауабы: күш) 4. Ол үшін энергияның сақталу заңы бұзылады; Онсыз біз аяқпен жүре де, қасықты қолымызға ұстай да алмаймыз; Ол аз болғандықтан, тірі балықты қолымызға ұстай алмаймыз; (жауабы: үйкеліс) 5. Көзі қырағы, жанған жарықты алыстан көреді: Жүрегінің қуаты 2,2 Ватт, ғұмырында 40 тонна тамақ жейді; Жердегі ең ақылды кім? ( жауабы: адам) 6. Адам организмінде бар зат; Заттың үш күйінің біреуі; Жерде онсыз өмір жоқ. (жауабы: су) 2 бөлім. Күнделікті өмірде кездесетін құрал-жабдықтарды физикамен байланыстыра отыра бейнекөрсетілім көрсету. Сол арқылы үш топ өз ойларын ортаға салады. 3 бөлім. «Бәрін білгім келеді!» (Сиқырлы логика. «Ұшақ» әдісі текшелердегі сұрақтарға жауап) 10 – «Айналадағы жайқалған гүлдер, гүлден гүлге қонған көбелек. Гүлдердің иісі аңқып тұр». Бұл қандай құбылыс? (Диффузия) 20–Қайсысы ауыр: ыстық нан немесе салқын нан? (суыған нан, тығыздығы көп) 30–Температура төмендегеп ауадағы су тамшылары конденсацияланғанда пайда болатын құбылыс (шық) 40 - Үйкеліс кезіндегі механикалық жұмыстың жылуға айналу процесі қайтымды ма, әлде қайтымсыз ба? (Табиғаттағы барлық процестер жылу алмасумен, үйкеліспен, диффузиямен қатар жүреді, сондықтан олар – қайтымсыз. 4.бөлім .«Ойлан тап». (үй тапсырмасы, физикалық тәжірибелер көрсету) Топтық кезеңде әр топ 3 физикалық құбылысты көрсетеді, оны қарсыластары түсіндіру қажет. Құралды оқушылар өздерімен бірге құрап әкелу керек. - құбылысты көрсету – 5 минут Мақал-мәтелдердің физикалық қасиеттері және физикалық жұмбақтар Көрермендермен ойын. «Қызықты сұрақтарға жауап» Көрермен көзайымы кім болады екен? 1. Қандай жолмен ешуақытта адам жүрмейді? (Құс жолы) 2. Ньютонның заңын ашуға себеп болған не? (Алма) 3. Ашық ыдыстағы су неге азаяды? (Буланады) 4. Қандай ыдысқа су құйылмайды? (су толы ыдысқа) 5. Теңізде қандай тастар табылмайды? (құрғақ) 6. Алтын теңге кетеді, Күміс теңге келеді. (Күн, Ай, табиғи жарық) 7. Қармен біз жүргенде, Сықырлайды ол неге? (сынады, қатты дене) 8. Өзі затты құрайды, Теңесуге таразыны сұрайды. (масса, физикалық шама) 9. Отқа жанбас, суға батпас. (мұз) 10. Табаныма байладым, Қос аяқпен айдадым (Шаңғы, сырғанау, үйкеліс, қысым) 11. Шапшаң жүргенге шаң жұқпас. (инерция құбылысы) 12. Саусақ бірікпей, ине ілікпейді. (үйкеліс құбылысы) 13. Бір сасық құмалақ, бір қарын майды шірітеді? (диффузия құбылысы) 14. Шапқан озар, жатқан қалар. (жылдамдық, физикалық шама) 15. Басқан жерде ізі қалар, Айтқан жерде сөзі қалар. (қысым, физикалық шама) 16. Шешен сөзінен сынады, ине көзінен сынады. (заттың беріктік шегі) 17. Кемпірқосақтың түстерін не деп атайды? 18. Тұмсығымен қозғалар, соңынан аппақ із қалар. (бор, жұғу құбылысы) 19. Азықсыз адам, алысқа бармайды. (әлсіз, энергиясы аз) 20. Ас адамның қуаты, ат адамның қанаты.(күшті,энергиясы мол, күш көп) VI. Қорытындылау бөлімі. Бүгінгі кешімізді мына бір физиканың қызықты логикалық сұрақтармен аяқтағым келіп тұр. 1.Жандостың үйінің бақшасында кәрі бір ағаш бар. Әр жылы 25 сантиметр өседі. Жандос 8 жасар кезінде жерден 140 сантиметр биіктіктегі ағаштың діңіне ЖАНДОС деп есімін жазады. Жандос 12 жасқа толғанда бұл жазу қанша снтиметр өскен болады? (Еш өспейді. Өйткені кәрі ағаштардың діңі емес бұтақтары өседі.) ІІ.Тәттібек дейтін кісінің үйіне қонақ келеді. Шайдан соң қонақтарға табақ тарту кезінде Тәттібек жұбайына келіп: екеу ара табақ тартсақ, онда бір табақ жетпей қалады. Үшеу ара табақ тартсақ, онда бір табақ артық қалады, енді не істесек екен? – деген екен. Сонда қонақ қанша, табақ қанша? (12 қонақ, 5 табақ) 3.Отбасында 7қыз және әр қыздың бір-бірден бауыры бар? Отбасында барлығы неше бала? (8) 4.3 Аңшы 3 сағатта 3 үйрек аулай алатын болса, 9 аңшының 9 үйректі аулай алуы үшін қанша сағат керек? (3 сағат) 5.100 шөжек, 100 кг бидайды 100 күнде жейтін болса, 10 көжек, 10 күнде қанша кг бидай жейді?( 1 кг) 6.3 адам ортадан ақша шығарып 30 теңгеге нан алдырмақшы болыпты. Әр қайсысы 10 теңгеден шығарып, кішкентай баланы нанға жұмсап жібереді. Бала нанды 25 теңгеге сатып алады. Наннан артылған 5 теңгенің 2 теңгесін өзіне алып, қалған 3 теңгені үш адамға бір-бір теңгеден бөліп береді. Бұл кісілер басында 10 теңгеден берген еді. 1 теңгені қайтарып алғанда 9 теңге берген болады. 3 адам 9 теңгеден бергенде үшеуінің қосындысы 27 теңге болады. Баладағы 2 теңгені де қосқанда 29 теңге болады. Сонда бір теңге қайда кетті? (Баладағы 2 теңге 27-нің ішіндегі ақша, 27-ге адамдардағы 3 теңгені қосқанда 30 болады)Тақырыбы: Физика - бір күндік өмірде Мақсаттары: Берілген тақырыптар бойынша физиканың заңдылықтарын, олардың ашылу тарихын, күнделікті тұрмыста қолданылуын, техникамен және ғарышты игерумен байланыстылығын ашып көрсету; пәнаралық байланысты жүзеге асыра отырып оқушының шығармашылық қабілетін. ақылды, талантты және дарынды оқушыларды анықтау, жеке тұлғаны білімділікке және іздемпаздыққа, тапқырлыққа ынталандырып, болашақ мамандығына дұрыс бағдар беру,өз бетінше жұмыс істеу қабілетін Оқушылар білім мен дағдыларына қойылатын талаптар: физикалық ұғымдардың, заңдардың,теориялардың қолданылу шегі болатынын түсіну және физикалық теориялар белгілі ғылыми фактілер мен физиканың техника-экономикалық, экологиялық проблемаларды шешудегі ролін түсіну - игерген білімдері мен әртүрлі ақпарат құралдарынан алған мәліметтерді өнеркәсіптің қоршаған ортаға тигізетін ықпалын бағалау үшін қолдана білу - лабораториялық жұмыстар мен практикумдар жүргізу кезінде өлшеулерді дұрыс жүргізіп алған нәтижені бағалай алуға және кешенді есептерді шығара білуге үйрету Сабақтың әдіс тәсілдері: топқа бөлу, тапсырмалар беру, сын тұрғысынан ойлау, тәжірибе жасау, қызықты жұмбақтар қою арқылы көрермендерден физиканың көзайымы, физиканың зердешісі және ойшыл оқушыларды марапаттау. Сабақта қолданылатын көрнекіліктер, тәжірибе құрал-жабдықтары, чайник,ас содасы,флипчарттар, маркерлер, таратпа материалдар, түрлі аспаптар, видео роликтер, слайдтар, смайликтер. Күтілетін нәтиже: Физикалық заңдылықтарды қолдана отырып күнделікте өмірде оның маңыдылығын түсіндіру. Қызықты эксперименттер жасай отырып оқушынылардың күнделікті қолданып жүрген құралдарының өмірмен байланысы бар екенін түсінеді. Түйінді идеялар: топпен жұмыс жасағанда және сыныптар аралық жарыс өткенде физиканың өмірмен байланысына және оның негізгі ерекшеліктері мен сипаттамаларына мысалдар келтіре отырып, талдай білу. Өту барысы: Армысыздар жиналған қауым! Еліміздің үлкен тірегі болатын жас ұрпақтың терең білімді, жан-жақты дамыған оқушының зерек болуы – заман талабы. Оқушылардың шығармашылықпен айналысуына сыныптан тыс шара өткізу дарынды мен талантын ашуға септігі мол. Сондықтан физиканы заңдылықтарын бір күндік өмірде кездесетін өмірмен байланыстырайық. Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар! Босқа қарап тұрмаңыздар Физикадан басталатын іс шараға куә болыңыздар! Жеңіспен көк жүзінде шарықтады, Дарындылар, таланттылар жар салады. Ту етіп достық пенен татулықты Ақылдылар таныстыруға асығады, дей келе сайысымызды бастаймыз. Топқа бөлу. Әр түрлі түстер арқылы бөлу. Күш, Қуат, Энергия сөздері арқылы,партада соның ағылшынша аты тұрады үштілді менгеру мақсатында сол тілдің ағылшыншасын тауып оны үштілде атап отырады. 1бөлім. . «Физика біздің айналамызда». ( жауабы бірінші сөйлемнен кейін-3 ұпай, екінші сөйлемнен кейін-2 ұпай, үшіншіден кейін-1 ұпай) 1. Ол кез-келген адамда болады, біреуде аз, біреуде көп; Ол шама векторлық емес, скаляр шама; Ол кімде үлкен болса, сол адам диетаға отырады; (жауабы: масса) 2. Ол өзен секілді ағады, тек бір бағытта; Оны кері бұруға болады, тек ертегіде ғана; Оны сағатпен өлшейді; (жауабы: уақыт) 3. Ол барлық дені сау адамда бар, балалар мен әйел адамдарға қарағанда, ер адамдарда көп; Ол ауру адамдарда әлсіз болады, ол зат емес және сақталмайды; Ол векторлық шама, ол бізге шкафты жылжыту үшін керек; (жауабы: күш) 4. Ол үшін энергияның сақталу заңы бұзылады; Онсыз біз аяқпен жүре де, қасықты қолымызға ұстай да алмаймыз; Ол аз болғандықтан, тірі балықты қолымызға ұстай алмаймыз; (жауабы: үйкеліс) 5. Көзі қырағы, жанған жарықты алыстан көреді: Жүрегінің қуаты 2,2 Ватт, ғұмырында 40 тонна тамақ жейді; Жердегі ең ақылды кім? ( жауабы: адам) 6. Адам организмінде бар зат; Заттың үш күйінің біреуі; Жерде онсыз өмір жоқ. (жауабы: су) 2 бөлім. Күнделікті өмірде кездесетін құрал-жабдықтарды физикамен байланыстыра отыра бейнекөрсетілім көрсету. Сол арқылы үш топ өз ойларын ортаға салады. 3 бөлім. «Бәрін білгім келеді!» (Сиқырлы логика. «Ұшақ» әдісі текшелердегі сұрақтарға жауап) 10 – «Айналадағы жайқалған гүлдер, гүлден гүлге қонған көбелек. Гүлдердің иісі аңқып тұр». Бұл қандай құбылыс? (Диффузия) 20–Қайсысы ауыр: ыстық нан немесе салқын нан? (суыған нан, тығыздығы көп) 30–Температура төмендегеп ауадағы су тамшылары конденсацияланғанда пайда болатын құбылыс (шық) 40 - Үйкеліс кезіндегі механикалық жұмыстың жылуға айналу процесі қайтымды ма, әлде қайтымсыз ба? (Табиғаттағы барлық процестер жылу алмасумен, үйкеліспен, диффузиямен қатар жүреді, сондықтан олар – қайтымсыз. 4.бөлім .«Ойлан тап». (үй тапсырмасы, физикалық тәжірибелер көрсету) Топтық кезеңде әр топ 3 физикалық құбылысты көрсетеді, оны қарсыластары түсіндіру қажет. Құралды оқушылар өздерімен бірге құрап әкелу керек. - құбылысты көрсету – 5 минут Мақал-мәтелдердің физикалық қасиеттері және физикалық жұмбақтар Көрермендермен ойын. «Қызықты сұрақтарға жауап» Көрермен көзайымы кім болады екен? 1. Қандай жолмен ешуақытта адам жүрмейді? (Құс жолы) 2. Ньютонның заңын ашуға себеп болған не? (Алма) 3. Ашық ыдыстағы су неге азаяды? (Буланады) 4. Қандай ыдысқа су құйылмайды? (су толы ыдысқа) 5. Теңізде қандай тастар табылмайды? (құрғақ) 6. Алтын теңге кетеді, Күміс теңге келеді. (Күн, Ай, табиғи жарық) 7. Қармен біз жүргенде, Сықырлайды ол неге? (сынады, қатты дене) 8. Өзі затты құрайды, Теңесуге таразыны сұрайды. (масса, физикалық шама) 9. Отқа жанбас, суға батпас. (мұз) 10. Табаныма байладым, Қос аяқпен айдадым (Шаңғы, сырғанау, үйкеліс, қысым) 11. Шапшаң жүргенге шаң жұқпас. (инерция құбылысы) 12. Саусақ бірікпей, ине ілікпейді. (үйкеліс құбылысы) 13. Бір сасық құмалақ, бір қарын майды шірітеді? (диффузия құбылысы) 14. Шапқан озар, жатқан қалар. (жылдамдық, физикалық шама) 15. Басқан жерде ізі қалар, Айтқан жерде сөзі қалар. (қысым, физикалық шама) 16. Шешен сөзінен сынады, ине көзінен сынады. (заттың беріктік шегі) 17. Кемпірқосақтың түстерін не деп атайды? 18. Тұмсығымен қозғалар, соңынан аппақ із қалар. (бор, жұғу құбылысы) 19. Азықсыз адам, алысқа бармайды. (әлсіз, энергиясы аз) 20. Ас адамның қуаты, ат адамның қанаты.(күшті,энергиясы мол, күш көп) VI. Қорытындылау бөлімі. Бүгінгі кешімізді мына бір физиканың қызықты логикалық сұрақтармен аяқтағым келіп тұр. 1.Жандостың үйінің бақшасында кәрі бір ағаш бар. Әр жылы 25 сантиметр өседі. Жандос 8 жасар кезінде жерден 140 сантиметр биіктіктегі ағаштың діңіне ЖАНДОС деп есімін жазады. Жандос 12 жасқа толғанда бұл жазу қанша снтиметр өскен болады? (Еш өспейді. Өйткені кәрі ағаштардың діңі емес бұтақтары өседі.) ІІ.Тәттібек дейтін кісінің үйіне қонақ келеді. Шайдан соң қонақтарға табақ тарту кезінде Тәттібек жұбайына келіп: екеу ара табақ тартсақ, онда бір табақ жетпей қалады. Үшеу ара табақ тартсақ, онда бір табақ артық қалады, енді не істесек екен? – деген екен. Сонда қонақ қанша, табақ қанша? (12 қонақ, 5 табақ) 3.Отбасында 7қыз және әр қыздың бір-бірден бауыры бар? Отбасында барлығы неше бала? (8) 4.3 Аңшы 3 сағатта 3 үйрек аулай алатын болса, 9 аңшының 9 үйректі аулай алуы үшін қанша сағат керек? (3 сағат) 5.100 шөжек, 100 кг бидайды 100 күнде жейтін болса, 10 көжек, 10 күнде қанша кг бидай жейді?( 1 кг) 6.3 адам ортадан ақша шығарып 30 теңгеге нан алдырмақшы болыпты. Әр қайсысы 10 теңгеден шығарып, кішкентай баланы нанға жұмсап жібереді. Бала нанды 25 теңгеге сатып алады. Наннан артылған 5 теңгенің 2 теңгесін өзіне алып, қалған 3 теңгені үш адамға бір-бір теңгеден бөліп береді. Бұл кісілер басында 10 теңгеден берген еді. 1 теңгені қайтарып алғанда 9 теңге берген болады. 3 адам 9 теңгеден бергенде үшеуінің қосындысы 27 теңге болады. Баладағы 2 теңгені де қосқанда 29 теңге болады. Сонда бір теңге қайда кетті? (Баладағы 2 теңге 27-нің ішіндегі ақша, 27-ге адамдардағы 3 теңгені қосқанда 30 болады)