FIZIKALÍQ SHAMALAR HÁM OLARDÍ ÓLSHEW

Nókis rayonı XBMXMThSHBne qaraslı

№  22- sanlı ulıwma orta bilim beriw mektebiniń

Fizika páni muǵallimi

Aǵılash   Saylauovtıń

FIZIKALÍQ SHAMALAR HÁM OLARDÍ ÓLSHEW

 atlı teması boyınsha

sabaqlıq is jobası

2015-2016 jıl

Nókis Rayonı                                                                                                        22-mektep  Saylauov Aǵılash

№ 4-TEMA      FIZIKALÍQ SHAMALAR HÁM OLARDÍ ÓLSHEW

Sabaqtıń maqseti

a)Bilimlendiriw maqseti

Oqıwshılarǵa Fizikalıq shamalar hám olardı ólshew haqqında  keńnen túsinik berip,bul temanıń bsaqa temalardan ózgesheligin bildiriw.

b) Tarbiyalıq maqseti.

Oqıwshılarǵa temadan kelip shıqqan halda ómirde jaqsı menen jamannıń birdey júriwin biraq jaqsılıqtıń jeńip shıǵıwın túsindirip, oqıwshılardı jaqsılıq ruwxında tárbiyalaw.

c)Rawajlandırıw maqseti

Oqıwshılardıń pánge degen qızıǵıwshılıǵın arttırıw nátiyjesinde olardıńwoqıw hám jazıw kónlikpelerin arttırıp barıw

Sabaqtı qurallandırıw

Sabaqlıq kitap,tarqatpa materiallar, hám kórgizbeli qurallar.

Sabaqta paydalanılǵan metodlar: «Blits» interaktiv metodı «Skarabey» interaktiv metodı

Sabaq jobası

Sabaqtın barısı

Shólkemlestiriw

Klassqa kirip oqıwshılardıń tazalıǵına, klass tazalıǵina itibar qaratıw. Oqıwshılardıń oqıw quralların kózden keshirip  náwbettegi sabaqqa tayarlıǵın tekseriw

Úyge tapsırma soraw

Jámiyettinń rawajlanıwında fizikanıń áhmiyeti. Ózbekistanda fizikanıń rawajlanıwı temasın soraw.

Tema

Denelerdiı yáki fizikalıq qubılıslardıń geypara parametrlerin tájiriybe járdeminde ólshew múmkin. Bul parametrlerdi izikalıq shamalar dep ataydı. Mısalı. Deneniı uzınlıǵı, kólemi, temperaturası, massası h.t.b.

Ólshew degende ólshenetuǵın shamanı úlgi shama menen salıstırıw túsiniledi. Hár bir úlgi shamanıń óz birligi bar. Mısalı. Uzınlıqtıń birligi sipatında xalıq-aralıq kelisimge muwapıq metr (1m), waqıttı ólshew ushın sekund (1s) qabıllanǵan.

Uzınlıq úlgisi platina-iridiy quyması (eki zattıń aralaspası) nan jasalǵan bolıp, Franciyada saqlanadı (2-suwret). Oǵan salıstırıp jasalǵan nusqalar basqa mámleketlerge tarqatılǵan.

Kúndelik turmısta uzınlıq metrden basqa oǵan eseli bolǵan hám de úleslerine tura kelgen birliklerde de ólshenedi.

Nókis Rayonı                                                                                                        22-mektep  Saylauov Aǵılash

Nókis Rayonı                                                                                                        22-mektep  Saylauov Aǵılash

Mısalı 1 kilometr = 1000 metr

Waqıt etalonı sipatında zattıń kishi bólekshesi – atom nurlanıwındaǵı belgili bir dáwirin alıwǵa kelisilgen. Kúndelikli turmısta waqıttı kórsetiw ushın minut, saat, sutka, hápte, ay hám jıl siyaqlı birliklerde ólshenedi.

1 saat = 60 minut = 3600 sekund.

1 sutka = 24 saat.

1 millisekund = 0,001 sekund.

Tap usınday zat hám denelerdiń massasın ólshew ushın platina hám iridiy quymasınan arnawlı úlgi tas (1 kilogramm) tayarlanǵan. Ol da Franciyada saqlanadı.

Tájiriybeler ótkeriwde hám baqlawlar alıp barıwda ólshew ásbaplarınan paydalanıladı (3-suwret).

Hár túrli mámleketlerde uzınlıqtı, dene massasın hám basqa shamalardı hár túrli ólshew usılları qolaysızlıqlardı keltirip shıǵarǵan. Sonıń ushın birliklerdi ólshew boyınsha 1963-jılı Xalıq-aralıq birlikler sisteması (XBS) qabıllanǵan. Ózbekistanda da ólshew ásbapların tekserip turatuǵın metrologiyalıq xızmet orayı islep turıptı.

Sabaqtı bekkemlew

Bekkemlew ushın «Debat», «klaster» interaktiv metodı usınıs etiledi. Tema boyınsha oqıwshılarǵa  qayta sorawlar berip hám qosımsha tapsırma túrinde hár toparǵa krosvordlar tarqatıladı.tapsırma orınlanıp bolǵannan soń boslıqlardı tolıqtırıw maqsetinde,bilimlerin bekkemlep barıw ushın yadtan formulalar jazadı.

1.Siz jáne qanday ólshew ásbapların bilesiz?

2.Suwrettegi ásbaplardıń ólshew anıqlıǵı hám shegarasın aytıń?

3.Shtangen cerkul járdeminde ne ólshenedi?

4.Menzurlada qanday deneler ólshenedi?

5.Uzınlıqtıń haqıyqıy úlgisi qaysı mámlekette saqlanbaqta?

Úy tapsırma tapsırıw

Fizikalıq shamalar hám olardı ólshew temasın oqıp keliw 

Sabaqtı juwmaqlaw

Úy jumısın qayta yadına salıp ótip, búgingi sabaqqa belsene qatnasqan oqıwshılarǵa tiyisli bahaların qoyǵan halda búgingi sabaǵıma juwmaq jasayman

Nókis Rayonı                                                                                                        22-mektep  Saylauov Aǵılash