Osiyo va Yevropa qit’alarida joylashgan davlat. Gretsiya, Bolgariya, Gruziya, Armeniya, Eron, Suriya, Iroq davlatlari bilan chegaradosh. Shimoliy qismini qora dengiz, janubini 0‘rta dengiz, g‘arbini Egey dengizi suvlari yuvib turadi. Marmar dengizi, Bosfor va Dardanell bo‘g‘izlari orqali mamlakatning Yevropa va Osiyodagi hududlari ajralib turadi.
MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON
MILLIY UNIVERSITETI
GEOGRAFIYA VA TABIIY RESURSLAR FAKULTETI
GEOGRAFIYA YO`NALISHI
3BOSQICH TALABASI
OXUNJONOVA DILDORANING
GEOGRAFIYA O`QITISH METODIKASI FANIDAN
TAQDIMOTI
QABUL QILDI: P.F.N.DOTS. NIKADAMBAYEVA X. B.
Darsning borishi:
Tashkiliy qism:
davomatni aniqlash
darsga tayyorgarlikni nazorat qilish.
salomlashish
UYGA VAZIFANI TEKSHIRISH
1. Turkmaniston va Tojikiston Respublikalariga qiyosiy
ta’rif bering. “T sxema” asosida.
Farqi
Tojikiston va
Turkmaniston relyaf
jihatidan 2 xil xususiyatli;
O`xshashliklari
Ikki mamlakat ham O`rta
Osiya tabiiy GR da
joylashgan;
MAVZU: O`zbekistonga hududi va
madaniyati yaqin mamlakatlar.
Turkiya
GEOGRAFIK O`RNI.
Osiyo va Yevropa qit’alarida joylashgan davlat.
Gretsiya, Bolgariya, Gruziya, Armeniya, Eron,
Suriya, Iroq davlatlari bilan chegaradosh. Shimoliy
qismini qora dengiz, janubini 0‘rta dengiz, g‘arbini
Egey dengizi suvlari yuvib turadi. Marmar
dengizi, Bosfor va Dardanell bo‘g‘izlari orqali
mamlakatning Yevropa va Osiyodagi hududlari
ajralib turadi.
Ma’muriy jihatdan 76 ta
viloyatdan iborat. Davlat
tuzumi - respublika. Davlat
boshlig‘i - prezident. U har 7
yilda saylanib, qurolli
kuchlaming bosh qo‘mondoni
vazifasini ham bajaradi.
Hukumat boshlig‘i - bosh vazir.
Qonun chiqaruvchi hokimiyat -
2 palatali parlament
Aholisining soni 81,0 mln. Kishi, o‘rtacha yillik o‘sish
sur’ati 1,0% ga teng.
Din nuqtayi nazaridan islomga mansublar 99,8% ni va
boshqalar 0,2% ni tashkil etadi.
Davlat tili turk tili. Urbanizatsiya darajasi 70,1 %ga teng.
Etnik tarkibi - 87% i turklar, 10% i kurdlar,
1,7% i arablar, greklar, armanlar va boshqa xalq
vakillari. Mamlakatdan tashqarida 6 mln. Turk
yashaydi. Aholi zichligi 1 km2 maydonga 105
kishi to‘g‘ri keladi. Shahar aholisi 71,2%.
Savodxonlik darajasi 98,3% ga teng. Tabiiy
o‘sish har ming kishiga 15,9 kishidir. 0‘rtacha
umr davri erkaklarda 69 yosh, ayollarda 75
yoshga teng. Aholining 14 yoshgacha bo‘lgan
qismi 28% ni, 15-64 yoshgacha bo‘lganlari 63 %
ni, 65 yoshdan kattalari 8 % ni tashkil qiladi.
Turkiya industrialagrar
mamlakat. Mamlakatda xrom
(dunyoda 3o‘rinda), surma,
temir rudasi, volfram, mis,
marganes, simob, boksit,
oltingugurt qazib olinadi.
Rangli va qora metallurgiya
rivojlangan.
Neftni qayta ishlovchi va kimyo zavodlarida mineral
o‘g‘itlar, ishqorlar, uyro‘zg‘or, kimyo mahsulotlari
ishlab chiqariladi. Mashinasozlikda yengil
avtomobillar, yuk mashinalari, avtobuslar, qishloq
xo‘jaligi mashinalari, dengiz kemalari, stanoklar,
elektr jihozlar ishlab chiqariladi. Zamonaviy oziq
ovqat va to‘qimachilik, qurilish materiallari va
sement sanoat korxonalari faoliyat ko‘rsatmoqda.
Teripoyabzal, mebel va qog‘oz ishlab chiqarish
rivojlangan.
Qishloq xo‘jaligida bug‘doy, arpa,
suli, makkajo‘xori, javdar, sholi,
sabzavot ekinlari yetishtiriladi.
Tamaki yetishtirishda dunyoda
oldingi o‘rinlardan birida turadi.
Bog‘dorchilik va uzumchilik keng
rivojlangan. Bundan tashqari, choy,
yong‘oq ham yetishtiriladi.
Chorvachilikda qo‘ychilik,
echkichilik, qoramolchilik, yilqichilik
rivojlangan.
Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Jahon siyosiy xaritasi va atlas
materiallaridan foydalanib Turkiyaning
joylashgan geografik o'rnini tahlil qiling
va baholang.
2. Tabiiy sharoitining muhim
xususiyatlarini tahlil qiling, qanday
asosiy tabiiy resurslarga boy va
kambag'al ekanligini belgilang.
O’QUVCHILARNI BAHOLASH:
Darsni yakunlab, faol qatnashganlarni
izohlab , adolatli baholash va e’lon
qilish
New words:
Culturemadaniyat
similaro’xshash
mapxarita
seadengiz
partqism.
!!
!
Turkiya. Turkiya Respublikasining asosiy
shaharlari geografik koordinatasini
UYGA VAZIFA BERISH:
aniqlash.
E`TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT!!!
Oxunjonova METODIKA.ppt
