Kасым Аманжолов «Oзім туралы»

Сабақтың тақырыбы:           Қасым Аманжолов                                                       «Өзім туралы» Сабақтың мақсаты: а)  Қ.Аманжолов  өмірінен  мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы   оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру;                         ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу;                         б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой­өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту; Сабақтың түрі:     кіріктірілген   сабақ Сабақтың әдісі: әңгімелеу, ассоцияция, сұрақ­жауап,талдау,іздену  Сабақтың көрнекілігі: ақын портреті,интерактив тақта, ақын туралы естелік  фотосуреттер,кестелер, музыкалық аппарат Пәнаралық байланыс:          музыка Сабақтың барысы:                                           І Ұйымдастыру кезеңі:                          Оқушылармен амандасу,түгелдеу.  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Шаттық  шеңбері.  Шаттық шеңбері. Мейірімді жүрекпен, Ақ пейілді тілекпен Амандасып алайық Бір жадырап қалайық Топқа бөлу.                    ІІ Үй тапсырмасы: И.Байзақов. «Құралай сұлу» поэмасы. И.Байзақов қандай адам болған?  Қазақтың халық ақыны, әнші, әртіс, домбырашы,сазгер «Құралай сұлу» поэмасы қалай басталады? Монтай кім? Монтай не үшін Келден баймен кездеседі Қалмақтың Сейқын ханының қызы кім? Келден батыр Құралай сұлудан қалай айырылады? ІІІ Жаңа сабақ:                  Өкінбен мен де бір күн өлемін деп,                  Өкінем ұқсата алмай келемін деп.                  Күніне жүз ойланып, мың толғанам,                   Өзіммен бірге өлмесін өлеңім деп,­өз өмірін өлеңмен өрген қазақтың өр ақыны,туған халқының сөз өнерінің төрінде «өртке тиген дауылдай» жырларымен мәңгі орын тепкен   Қасым Аманжоловтың өмірі мен өлеңіне тоқталамыз.  Интерактив тақтамен жұмыс. Слайд арқылы ақынның фотосуреттерін көрсету          «Өзім туралы» өлеңі ақын өмірінің соңғы жылдары жазылған (кей жерлерде аяқталмай қалған делінеді) ақынның өзі туралы толғанысы, сезімі, ақындық мақсаты айтылады. Сөздік жұмысы. Өлеңнің мазмұнын дұрыс түсіну үшін алдымен кейбір сөздердің берілу мағынасын жазып алу. Жасық­жігерсіз, былжыр, тартымсыз,әлсіз Көрік­ұста дүкенінде көмірді үрлеп,темірді қыздыру үшін теріден жасалған үрлеуіш Тымырсық­сыр ашпайтын,сөйлемейтін Торқа­ең қымбат жібек мата «Өзім туралы» ән­өлеңі. Үнтаспадан Қ. Аманжоловтың орындауында ән қойылады Оқулықпен жұмыс. Өлеңді мәнерлеп оқу Топпен жұмыс: І­топ. Екінші,үшінші бағандарды толтыру. шумақтар Негізгі мәселелер Өзі жайлы Өмір мен өлім туралы Ақындық,оның мақсаты Болашаққа өсиет Туған ел,туған жер туралы ІІ­топ. Семантикалық карта толтыру. Ақынның поэтикалық тіліне талдау жасау. Өлеңнен үзінді ассонанс Өлеңнен үзінді эпитет теңеу метафор а аллитерация * * * * * Тереңде тұнып жатқан дауыл  күйді Тербетіп, тулатып бір қозғайын  да Арпалыс ала құйын заманалар, Арбасып тұрып алды,мен не  етемін Екі көз­екі жұлдыз маңдайдағы Өкінбен мен де бір күн өлемін  деп, Өкінем ұқсата алмай келемін  деп. Гүрілдеп жалын атқан кеудем­ көрік Серінің семсеріндей сертке  таққан Жүзім­жаз, көңілім­көктем, кең  пейілді Сөзім­ жыр,лебізім­күй, ерке  едім,  Өмірдің алтын сарай аспанына Өлеңін бөбегіндей әлдилеген Жалт беріп жоғалар ма  нажағайдай Ақылдың алтын оты сөнген  шақта Бұл күнде саңқылдаған сұңқар  үнім Кеудеме күй қанатты қондыр  әнді Өртке тиген дауылдай өлеңімді ІІІ топ. Өлеңді құрылысына талдау. 25 ш,100т,11­12 буынды,ааба­қара өлең Тақырыбы­өмірбаянын   өлең   арқылы   беру,өмір   мен   өлім   туралы,өлеңнің   құдіреті, ақындықты дәріптеу,туған ел,жер қасиетін жырлау,болашақ ұрпаққа өсиет   Білімді бекіту:    * * * * * * * * * * 1. Өлең «Өзім туралы» деп аталса да, ақын тек өзі туралы  толғаған ба? 2. Өзі арқылы тағы қандай мәселелерді көтерген? 3. Қалай ойлайсыңдар өлеңде қандай көңіл­күй басым? Қорытынды   Үлкен ақ жүрекке назар аудартып,кішкентай жүректер арқылы оған жылы, мейірімді сөздер жазу арқылы жансыз жүректі жандандыру.         Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма:       Қасым Аманжоловтың «Өзім туралы» өлеңінен  үзінді жаттау. «Сен неткен бақытты едің, келер ұрпақ» тақырыбына эссе жазу “Өмірді жырлау үшін келген ақын... ” Ақиық ақын, талантың сенің тұңғиық, Балаймын сені құзар шыңдарға тым биік. Жырларыңды оқып, бас иіп сенің рухыңа, Отты жырлардан  жаныма келем жыр жиып. Құдірет  тұттың қазақтың қара өлеңін, Ойлы  сөздерің жүрекке жылу береді. Қаншама жылдар арада өтіп  кетсе де, Қазағың сені іздеумен әлі келеді. Ұлы ақын жаратылдың ел үшін Жүрегің тіршілікте жүреді шын. Тарихын бұл әлемнің ашып тастап, Әдебиет жүзінде айттың нелер ісін. Дауылпаз ақын Мұқағали,  дара ақын, Қара өлеңмен қақтырған жырдың қанатын. Мұзбалақ  ақын Хантәнірдей тым асқақ, Поэзияның шыңында мәнгі қалатын. Байлықты, бақ­дәулетті қаламадың, Мәңгілік жырың қалар, қалар әнің, Мәңгі қып есіміңмен күллі әлемді, Мен­ дағы жалғасың боп жараламын. Келешек ұрпақ ақын арманын жалғасын, Жауһар жырларын асқақтаудан талмасын. Ақиық ақын Мұқағалидың есімі, Тәуелсіз  қазақ көгінде мәңгі самғасын! Қуатым­ ана тілім Қуатым­ана тілім ақ сүт берген, Жан емен, сен бар кезде қаңсып көрген. Өлеңде топқа түссем, өзіңсің ғой, Әперген маған орын ашып төрден. Қазағым, қайда жүрсең біл  тіліңді, Айтады ана тілсіз кім түбіңді? Қайсыбір қандастарым шүлдірлесе, Жүрегім біз сұққандай мың тілінді. Қалса егер жалғыз сәтке қалғып тілім, Дей бергін ауа жетпей,  қарлықты үнім. Сен барда терезем тең, еңсем биік, Қасында тұрсам­дағы қай мықтының! Ардағым, ана тілім­жан мейірім, Жүзіңнен әрқашан да таң көрейін. Сен болсаң, көш бастаушым­келешектің Соңынан көзім жазбай, мәңгі еремін!