Лазерлер

Сабақтың тақырыбы: Сабақтың тақырыбы: Атомдық физика. Лазерлер Атомдық физика. Лазерлер 11 сынып 11 сынып

• Сабақтың типі: • Сабақтың түрі: • Сабақтың әдісі: • Пәнаралық байланыс:  жаңа білімді игеру. Сабақтың типі: жаңа білімді игеру. Сабақтың түрі: аралас.  аралас.  топпен жұмыс. Сабақтың әдісі: топпен жұмыс.  математика, химия,  Пәнаралық байланыс: математика, химия,  биология. биология. интерактивті тақта,  Көрнекіліктер: интерактивті тақта,  электронды оқулықтар,плакаттар, тест  электронды оқулықтар,плакаттар, тест  құрылғысы. құрылғысы. • Көрнекіліктер:

Сабақтың барысы: Сабақтың барысы: 1.1. Ұйымдастыру кезеңі Ұйымдастыру кезеңі 2.2. Үй тапсырмасын сұрау Үй тапсырмасын сұрау Атомдық физикаға кіріспе.  Атомдық физикаға кіріспе. Сызықтық спектрлер.  Сызықтық спектрлер. Резерфорд тәжірибесі.  Резерфорд тәжірибесі. Бор постулаттары.  Бор постулаттары. Франк-Герц тәжірибесі.  Франк-Герц тәжірибесі. Де Бройль толқындары.  Де Бройль толқындары.

• Тестік сұрақтар: Тестік сұрақтар: • І. Резерфорд атомының моделі: І. Резерфорд атомының моделі: • А) физикалық А) физикалық • В) ядролық В) ядролық • С) планетарлық С) планетарлық • Д) тамшы түрінде Д) тамшы түрінде • Е) галактикалық Е) галактикалық • ІІ. Төмендегі келтірілген тұжырымдамалардың қайсысы Бор ІІ. Төмендегі келтірілген тұжырымдамалардың қайсысы Бор постулаттарына сәйкес келеді постулаттарына сәйкес келеді • 1) Атомда электрондар шеңбер бойы орбитасымен қозғалып 1) Атомда электрондар шеңбер бойы орбитасымен қозғалып электромагниттік толқындар шығарады; электромагниттік толқындар шығарады; • 2) Атомда электрондар қозғалатын стационар орбиталар бар. 2) Атомда электрондар қозғалатын стационар орбиталар бар. Стационар орбитадағы электрондар сәуле шығармайды. Стационар орбитадағы электрондар сәуле шығармайды. • 3) Электрон энергиясы Е стационар орбитаға ауысқанда, энергия кванты жұтылады не шығарылады стационар орбитаға ауысқанда, энергия кванты жұтылады не шығарылады • А) тек 1 В) тек 2 С) тек 3 Д) 1 және 2 Е) 2 және 3 А) тек 1 В) тек 2 С) тек 3 Д) 1 және 2 Е) 2 және 3 • ІІІ. Төменде көрсетілген 3 бөлшектің қайсысы қалған екеуінің құрамына ІІІ. Төменде көрсетілген 3 бөлшектің қайсысы қалған екеуінің құрамына кіреді: кіреді: • Атом 2) молекула 3) электрон Атом 2) молекула 3) электрон • А) 1 В) 2 С) 3 Д) 1 және 3 Е) 1,2 және 3 А) 1 В) 2 С) 3 Д) 1 және 3 Е) 1,2 және 3 • IV. Нашар немесе байланыспаған молекулалар туғызатын спектр түрі: IV. Нашар немесе байланыспаған молекулалар туғызатын спектр түрі: • А) үздіксіз В) сызықтық С) жолақ Д) жұтылу Е) тұтас А) үздіксіз В) сызықтық С) жолақ Д) жұтылу Е) тұтас • V. Газ күйіндегі атомдық заттар беретін спектр: V. Газ күйіндегі атомдық заттар беретін спектр: • А) жолақ В) жұтылу С) сызықтық Д) үздіксіз Е) тұтас А) жолақ В) жұтылу С) сызықтық Д) үздіксіз Е) тұтас 3) Электрон энергиясы Еnn стационар орбитадан энергиясы Е стационар орбитадан энергиясы Еmm

• VI. Резерфордқа атом ядросы моделін жасау үшін қандай тәжірибе негіз болды? VI. Резерфордқа атом ядросы моделін жасау үшін қандай тәжірибе негіз болды? • A)Ядролық реакциялар. A)Ядролық реакциялар. • B)Метал фольгадан альфа бөлшектерінің шашырауы. B)Метал фольгадан альфа бөлшектерінің шашырауы. • C)Атомдарының сәуле шығару спектрі байқау. C)Атомдарының сәуле шығару спектрі байқау. • D)Сынап буынан кідіртуші потенциалдың көмегімен зарядтың вольт амперлік D)Сынап буынан кідіртуші потенциалдың көмегімен зарядтың вольт амперлік сипаттамасын зерттеу тәжірибелері. сипаттамасын зерттеу тәжірибелері. • E)Химиялық реакциялар.  E)Химиялық реакциялар.  • VII. Атомның энергетикалық деңгейлерінде ең жоғары жиіліктегі фотонның VII. Атомның энергетикалық деңгейлерінде ең жоғары жиіліктегі фотонның сәуле жұтуы қандай санмен көрсетілген? сәуле жұтуы қандай санмен көрсетілген? • A)1.A)1. • B)2.B)2. • C)3.C)3. • D)4.D)4. • E)5.  E)5.  • VIIIVIII. Атомдық физика қай ғасырда қарқынды дами бастады? . Атомдық физика қай ғасырда қарқынды дами бастады? • А) А) XVIXVI • B) XV B) XV • C) XVIII C) XVIII • D) XVII D) XVII • E) XIX E) XIX • 4. Жаңа сабақ түсіндіру: Бұл тақырыпты оқушылар 3 топқа бөлініп түсіндіреді. 1 4. Жаңа сабақ түсіндіру: Бұл тақырыпты оқушылар 3 топқа бөлініп түсіндіреді. 1 топ – Лазерлер туралы түсінік береді. 2 топ – Лазерлердің жұмыс істеу принципі топ – Лазерлер туралы түсінік береді. 2 топ – Лазерлердің жұмыс істеу принципі туралы. 3 топ – Лазердің қолданылуы. туралы. 3 топ – Лазердің қолданылуы. • Трек – конспект қолданылады. Трек – конспект қолданылады.

Сабақтың мақсаты: Сабақтың мақсаты:  Білімділігі: лазер деген не екенін, жұмыс істеу  Білімділігі:  лазер деген не екенін, жұмыс істеу  принціпімен, құралымен қолданылуы туралы  принціпімен, құралымен қолданылуы туралы  түсініктер беру. түсініктер беру.  Дамытушылығы: шығармашылық ойлау қабілетін  Дамытушылығы:  шығармашылық ойлау қабілетін  дамыту, оқушылардың пәнге деген  дамыту, оқушылардың пәнге деген  қызығушылығын арттыру. қызығушылығын арттыру.  Тәрбиелігі: сауаттылыққа, ұқыптылыққа, өзін­өзі  Тәрбиелігі:  сауаттылыққа, ұқыптылыққа, өзін­өзі  бағалай білуге тәрбиелеу, ойлау қабілетін  бағалай білуге тәрбиелеу, ойлау қабілетін  күшейту.     күшейту.

Лазерлер. Лазерлер. І.1.Индукцияланған сәуле шығару.1917 ж.­ Эйнштейн,  І.1.Индукцияланған сәуле шығару.1917 ж.­ Эйнштейн,  атомдардың индукцияланған сәуле шығару мүмкіндігін  атомдардың индукцияланған сәуле шығару мүмкіндігін  атйқан болатын. Индукцияланған сәуле шығару дегеніміз­  атйқан болатын. Индукцияланған сәуле шығару дегеніміз­  түскен сәуле әсерәнен қозған атомдардың сәуле шығаруы. түскен сәуле әсерәнен қозған атомдардың сәуле шығаруы.      Индукцияланған сәуле шығару ерекшелігі­ бұл сәуле шығару  Индукцияланған сәуле шығару ерекшелігі­ бұл сәуле шығару        кезінде пайда болатын жарық толқынының жиілігі, фазасы,  кезінде пайда болатын жарық толқынының жиілігі, фазасы,  поляризациясы атомға түсетін толқындікімен дәлме­дәл  поляризациясы атомға түсетін толқындікімен дәлме­дәл  келеді. келеді.     2. Еріксіз сәуле шығару дегеніміз­ жоғары энергетикалық  2. Еріксіз сәуле шығару дегеніміз­ жоғары энергетикалық  күйден атомның төменгі күйге өтуі (сыртқы әсер ықпалы). күйден атомның төменгі күйге өтуі (сыртқы әсер ықпалы).

ІІ. Лазер дегеніміз- жылулық, химиялық, электр ІІ. Лазер дегеніміз- жылулық, химиялық, электр энергиясын, электро магниттік өріс энергиясына энергиясын, электро магниттік өріс энергиясына айналдыратын құрылғы. айналдыратын құрылғы. 1940ж. В.А.Фабрикант индукцияланған сәуле 1940ж. В.А.Фабрикант индукцияланған сәуле 1945ж. Н.Г.Басов А.М.Прохоров шығаруды 1945ж. Н.Г.Басов А.М.Прохоров шығаруды пайдаланды пайдаланды 1945ж. Ч.Таунс 1945ж. Ч.Таунс 1960ж. Т.Мейман кванттық лазерлік генератор 1960ж. Т.Мейман кванттық лазерлік генератор

Лазердің әсер ету принціпі 1 Лазердің әсер ету принціпі 1

Лазердің әсер ету принціпі 2 Лазердің әсер ету принціпі 2

Лазердің әсер ету принціпі 3 Лазердің әсер ету принціпі 3

Лазерлік сәулеленудің негізгі ерекшеліктері Лазерлік сәулеленудің негізгі ерекшеліктері • жоғарғы дәрежедегі когренттілік жоғарғы дәрежедегі когренттілік • монохроматты монохроматты • шоқтың қатаң бағытталуы шоқтың қатаң бағытталуы • сәулелердің аса қуаттылығы сәулелердің аса қуаттылығы

Лазер түрлері Лазер түрлері •Рубин лазері Рубин лазері •Газ лазері Газ лазері •Жартылай өткізгішті Жартылай өткізгішті •Газодинамикалық Газодинамикалық

Рубинді лазердің құрылысы Рубинді лазердің құрылысы

Лазерді қолданылуы; Лазерді қолданылуы; • Байланыс үшін ғарыш кеңістігінде Байланыс үшін ғарыш кеңістігінде • Зор қуаты вакуумдегі материалдарды кептіру, Зор қуаты вакуумдегі материалдарды кептіру, пісіру үшін пісіру үшін • Радио локатор ретінде Радио локатор ретінде • Зергерлік салада Зергерлік салада • Фотолитографияда Фотолитографияда • Машина жасау, құрылыс саласында Машина жасау, құрылыс саласында • Медицинада Медицинада • Әскери істе Әскери істе • Металл бетіне өте әдемі және дәл суреттер, Металл бетіне өте әдемі және дәл суреттер, логотиптер, вензелдер салуда логотиптер, вензелдер салуда • Косметалогияда Косметалогияда • Термоядролық реакцияны басқару үшін: Термоядролық реакцияны басқару үшін:

Үйге тапсырма Үйге тапсырма • §§ 7.1-7.9 қайталау 7.1-7.9 қайталау • №№ 741.742 (221 бет) 741.742 (221 бет) • §§ 8.1-8.3 оқып, конспектілеу. 8.1-8.3 оқып, конспектілеу.

• Жаңа сабақты бекіту Жаңа сабақты бекіту • Үздіксіз режімде жұмыс істейтін гелий-неон газ Үздіксіз режімде жұмыс істейтін гелий-неон газ лазері қуатын 40 мВт-қа жеткізіп, толқын ұзындығы лазері қуатын 40 мВт-қа жеткізіп, толқын ұзындығы 630 нм монохроматты жарық сәулесін береді. Лазер 630 нм монохроматты жарық сәулесін береді. Лазер 1сек ішінде неше фотон шығарады? 1сек ішінде неше фотон шығарады? • Берілгені: ХБЖ: Формула Берілгені: ХБЖ: Формула • P=40 =40*10-3-3ВтВт P=40мВТмВТ =40*10 P=A/t=N*E/t=Nhνν/t=Nhc/ /t=Nhc/ΛΛtt P=A/t=N*E/t=Nh • ΛΛ=630=630нмнм • t=1t=1сс N= • т/к:т/к: • N-?N-? • h=6.63*10 h=6.63*10-3-344дж*с дж*с • с=3*10 с=3*1088м/см/с N=PΛΛt/hct/hc N=1,3*10 1,3*101717 =630*10 =630*10-9-9мм N=P

•Сабақтың қорытындысын Сабақтың қорытындысын шығару. шығару. •Бағалау. Бағалау.