XX asrning 80-yillarida Zaryadli Bog’langan Qurilmalar (ZBQ) ya’ni CCD kameralar yaratildi;
Ularning tasvirlarini qayta ishlashga mo’ljallangan dasturlardan biri bu – Image Reduction Analysis Facility ya’ni IRAF hisoblanadi;
IRAF dasturlar paketi Arizona Milliy Optik Astronomik Observatoriyasi xodimlari tomonidan ishlab chiqilgan;
IRAF dasturlar paketi faqatgina LINUX operatsion sistemasida ishlaydi va hozirga qadar uning WINDOWS platformasida ishlovchi prototipi yaratilmagan;
LINUX - IRAF DASTURLAR
LINUX - IRAF DASTURLAR
PAKETI
PAKETI
XX asrning 80-yillarida Zaryadli Bog’langan Qurilmalar
(ZBQ) ya’ni CCD kameralar yaratildi;
Ularning tasvirlarini qayta ishlashga mo’ljallangan
dasturlardan biri bu – Image Reduction Analysis Facility
ya’ni IRAF hisoblanadi;
IRAF dasturlar paketi Arizona Milliy Optik Astronomik
Observatoriyasi xodimlari tomonidan ishlab chiqilgan;
IRAF dasturlar paketi faqatgina LINUX operatsion
sistemasida ishlaydi va hozirga qadar uning WINDOWS
platformasida ishlovchi prototipi yaratilmagan;
YORDAMCHI ZBQ (CCD)
YORDAMCHI ZBQ (CCD)
TASVIRLAR
TASVIRLAR
ZBQ tasvirlarini birlamchi qayta ishlash jarayoni yordamchi
tasvirlarni hisobga olishni nazarda tutadi;
Yordamchi tasvirlar asosan BIAS, DARK va FLAT dan iborat;
BIAS – nol holat toki kameranig xususiyatlariga bog’liq bo’lib,
expozitsiya vaqti va filter bilan hisoblshmaydi;
DARK – qorong’ulik toki bo’lib, asosan issiqlik shovqinlari hisobiga
yuz beradi. Uning qiymati vaqtga bog’liq funksiya hisoblanadi va
filter bilan hisoblashmaydi;
FLAT – yorqin osmon foni bo’lib, teleskop optik sistemasining
nochiziqliligi hisobiga paydo bo’ladi. Alohida FLAT tasviridan tasvir
yuzasini tekislashda foydalaniladi. U filterga bog’liq bo’lib, o’z
navbatida vaqtning ham fuksiyasi hisoblanadi;
BIRLAMCHI QAYTA
BIRLAMCHI QAYTA
ISHLASH
ISHLASH
Tasvirlarni qayta ishlashga tayyorlash jarayoni birlamchi
qayta ishlash deyiladi;
Birlamchi qayta ishlashda BIAS va DARK tasvirlari asosiy
tasvirdan ayriladi va asosiy tasvirni FLAT tasviriga bo’lish
orqali uning yuza tekisligi to’g’rilanadi;
IRAF DASTURINI ISHGA
IRAF DASTURINI ISHGA
TUSHURISH
TUSHURISH
Dastavval LINUX operatsion sistemasidan KONSOLE
aplikatsiyasi ishga tushuriladi va keyin XTERM komandasi
yurgiziladi;
Keyin -ls va -sb komandalari orqali iraf dasturlari joylashgan
papkaga kirilib, cl> cd iraf komandasi orqali IRAF dasturlar
paketi ishga tushuriladi;
shuningdek –ls va –cd komandalari orqali yordamchi va qayta
ishlanishi lozim bo’lgan tasvirlar turgan papkaga kiriladi;
cl> disp - komandasi orqali kerakli tasvir DS9 oynasiga yuklab
olinadi;
Keyin cl> ? Komandasi orqali IRAF dasturlar paketi menyusi
ochiladi;
IRAF > NOAO > IMRED >
IRAF > NOAO > IMRED >
CCDRED
CCDRED
CCDRED DASTURLAR PAKETI
CCDRED DASTURLAR PAKETI
ZEROCOMBINE SOZLANMASI
ZEROCOMBINE SOZLANMASI
ZEROCOMBINE >
ZEROCOMBINE >
SUPERBIAS
SUPERBIAS
BIAS
BIAS
BIAS
BIAS
11
22
BIAS
BIAS
33
SUPER
SUPER
BIASBIAS
DARKCOMBINE SOZLANMASI
DARKCOMBINE SOZLANMASI
DARKCOMBINE > SUPERDARK
DARKCOMBINE > SUPERDARK
DARK
DARK
DARK
DARK
11
22
DARK
DARK
33
SUPER
SUPER
DARKDARK
FLATCOMBINE
FLATCOMBINE
SOZLANMASI
SOZLANMASI
FLATCOMBINE >
FLATCOMBINE >
SUPERFLAT
SUPERFLAT
FLAT 1
FLAT 1
FLAT 2
FLAT 2
FLAT 3
FLAT 3
SUPER
SUPER
FLAT
FLAT
CCDPROC SOZLANMALARI
CCDPROC SOZLANMALARI
CCDPROC DAN OLDIN VA
CCDPROC DAN OLDIN VA
KEYIN
KEYIN
CCDPROC DAN
CCDPROC DAN
OLDIN
OLDIN
CCDPROC DAN
CCDPROC DAN
KEYIN
KEYIN
NOAO > DIGIPHOT > DAOPHOT >
NOAO > DIGIPHOT > DAOPHOT >
DAOEDIT
DAOEDIT
FWHM VA SIGMA NING
FWHM VA SIGMA NING
QIYMATINI ANIQLASH
QIYMATINI ANIQLASH
Qayta ishlanishi lozim bo’lgan tasvir da> disp komandasi orqali ds9
oynasiga yulkanadi;
Keyin da> daoedit komandasi yurgiziladi;
Qayta ishlash uchun tanlangan tasvirdagi o’rganilishi lozim bo’lgan
yulduzlar ustuga sichqoncha ko’rsatgichi olib borilib, klaviaturadan A
tugmachasi bosiladi;
Barcha kerakli ob’yektlar uchun bu operatsiya bajarilib bo’lingach,
klaviaturadan Q tugmachasini bosish orqali DAOEDIT komandasi
to’xtatiladi;
Ekranda esa tanlangan ob’tektlar uchun FWHM va SIGMA ning mos
qiymatlari chiqadi;
Mos ravishda tanlangan barcha ob’yektlar uchun FWHM va SIGMA
ning qiymatlaridan umumiy o’rtacha FWHM va SIGMA topiladi;
Ularning o’rtacha qiymati CENTER komandasining DATAPAR
sozlanmasiga kiritilishi lozim. Buning uchun DAOPHOT dan chiqib,
APPHOT ga o’tiladi
NOAO > DIGIPHOT > APPHOT
NOAO > DIGIPHOT > APPHOT
CENTER > DATAPAR
CENTER > DATAPAR
SOZLANMASI
SOZLANMASI
MAGNITUDALARNI ANIQLASH
MAGNITUDALARNI ANIQLASH
CENTER > DATAPAR ga FWHM va SIGMA ning o’rtacha qiymati kiritilgach,
ap> center komandasi yuritiladi;
Tanlangan va ds9 oynasiga chiqarilgan tasvirdagi kerakli ob’yektlar
ustiga sichqoncha ko’rsatgichi keltirilib, klaviaturaning “PROBEL” tugmasi
bosiladi;
Bu jarayon ham barcha kerakli ob’yektlar uchun bajariladi va Q
tugmachasi orqali CENTER komandasidan chiqiladi;
Shundan so’ng tanlangan tasvir joylashgan papkada tasvir nomi bilan bir
xil nomdagi *.coo* fail hosil bo’ladi;
Ushbu *.coo* failda tanlangan ob’yektlarning koordinatalari saqlanadi;
Keyin ap> phot komandasi yurgiziladi. Bu komanda *.coo* failda keltirilga
koordinataga mos yulduzlarning magnituda (instrumental yulduz
kattaligi) larini aniqlaydi va alohida *.mag* fail hosil qilib, ma’lumotlarni
shunda saqlaydi;
Biz ap> txdump *.mag* “$I,id,xcenter,ycenter,mag,merr” yes komandasi
orqali *.mag* faildagi ma’lumotlarni ekranga chop qilishimiz mumkin;
Magnitudasi aniqlangan yulduzlarni tasvirda ko’rish uchun ap> tvmark 1
*.coo* komandasidan foydalaniladi;
MAGNITUDASI
MAGNITUDASI
ANIQLANGAN YULDUZLAR
ANIQLANGAN YULDUZLAR
E’TIBORINGIZ
E’TIBORINGIZ
UCHUN
UCHUN
RAHMAT
!