Передача информации (Ақпаратты тарату) на казахском языке

ААқпаратты тарату қпаратты тарату

Ақпаратты таратудың Ақпаратты таратудың техникалық жүйелері техникалық жүйелері құрылғысы телеграф (1837 ж.); Тарихтан үзінді: • Алғашқы ақпаратты тарату • Телефон ойлап табылды (1876 ж. • американдық Александр Белл); • Радио айлап табылды (1895 ж. орыс инженері Александр Степанович Попов және 1896 ж. итальяндық инженер Г. Маркони) мен Интернет • 20 ғасырда телевидение/теледидар

К. Шеннонның ақпаратты К. Шеннонның ақпаратты тарату моделі/үлгісі тарату моделі/үлгісі Ақпаратты қашықтыққа таратудың барлық тәсілдері физикалық (электрлік немесе электромагниттік) сигналдарды тарату арқылы іске асырылады, олардың барлығы жалпылама заңдарға бағынады. Осы заңдар байланыс теориясына бағынады (1920-ж. бастау алады). Байланыс теориясының математикалық аппаратын американдық ғалым Клод Шеннон ашты.

К. Шеннон К. Шеннон

Байланыстың техникалық арнасы Байланыстың техникалық арнасы бойынша ақпаратты таратудың бойынша ақпаратты таратудың моделі/үлгісі моделі/үлгісі АҚПАРАТ КӨЗІ АҚПАРАТ КӨЗІ ШуылдШуылд арар КОДАЛАУШЫ КОДАЛАУШЫ ҚҰРЫЛҒЫ ҚҰРЫЛҒЫ БАЙЛАНЫ БАЙЛАНЫ С С АРНАСЫ АРНАСЫ ДЕКОДАЛАУШЫ ДЕКОДАЛАУШЫ ҚҰРЫЛҒЫ ҚҰРЫЛҒЫ ШУЫЛДАРД ШУЫЛДАРД АН ҚОРҒАУ АН ҚОРҒАУ АҚПАРАТТЫ АҚПАРАТТЫ ҚАБЫЛДАУШЫ ҚАБЫЛДАУШЫ

Модель/Үлгі мысалы Модель/Үлгі мысалы КОДАЛАУШЫ КОДАЛАУШЫ ҚҰРЫЛҒЫ ҚҰРЫЛҒЫ МИКРОФ МИКРОФ ОНОН Байланыс Байланыс арнасы арнасы ДЕКОДАЛАУШ ДЕКОДАЛАУШ Ы ҚҰРЫЛҒЫ Ы ҚҰРЫЛҒЫ ҚАБЫЛДАҒЫ ҚАБЫЛДАҒЫ ШШ

Заманауи ақпаратты Заманауи ақпаратты тасымалдау жүйесі болып тасымалдау жүйесі болып компьютерлік желілерді компьютерлік желілерді атауымызға болады атауымызға болады Компьютерлік желілердегі декодалау – кодалауға кері үрдіс, яғни сигналды компьютерлік кодаға түрлендіру үрдісі. физикалық кодалау деп – екілік компьютерлік коданы байланыс арнасы бойымен беріле алатын физикалық сигналға түрлендіру үрдісін айтамыз, ал

Арнаның өткізу қабілеті Арнаның өткізу қабілеті деп-деп- - ақпаратты таратудың максимальды жылдамдығы Жылдамдық секундына битпен өлшенеді бит/с, (кБит/с, Мбит/с)

Арнаның өткізу қабілеті Арнаның өткізу қабілеті - - Оның техникалық шешіміне байланысты орындалады. Қазіргі таңда ақпаратты тарату үшін келесідей байланыс жолдары қолданылуы мүмкін: • телефон жолдары (10÷100 Кбит/с); • электрлік байланыс кабелдері; • оптикалық кабельді байланыс жолдары (10÷100 Мбит/с); • радио байланыс жолдары (10÷100 Мбит/с).

Ақпаратты тарату Ақпаратты тарату жылдамдығы жылдамдығы арнасының Байланыс өткізу қабілеттілігіне ғана тәуелді емес, сонымен қатар, ақпаратты кодалау разрядтылығына байланысты. Сондықтан хабарламаның кодалы ұзындығын мейлінше қысқа жасауға талпыну қажет.

Шуылдар ((Бөгелулер Бөгелулер)) Шуылдар «Шуыл» терминін ақпаратты бұрмалаушы, кейде жойып жіберетін әртүрлі бөгелулерді жатқызамыз. Бөгелулердің пайда болуына ықпал ететін техникалық себептер: •Байланыс жолы сапасының төмен болуы ; •Бір арна бойынша әртүрлі ақпарат ағындарының бір- бірінен қорғалмауы және т.б. Шуылдың болуы ақпараттың жойылуына алып келеді.

Шуылдардан қорғау Шуылдардан қорғау К. Шеннон осы жағдайларды ескеріп арнайы кодалау теориясын ойлап тапты. Осы идеяның негізгісі байланыс жолы арқылы берілген коданың артықтығы болуы шарт (код должен быть избыточным). Коданың артықтығы – дегеніміз таратылатын деректердің көп реттік қайталануы.

Шуылдардан қорғау Шуылдардан қорғау Алайда, коданың артықтылығы тым үлкен болмауы тиіс, мұндай жағдай сигналды таратуда ұсталымдарға және байланыстың қымбаттауына алып келеді. Кодалау теориясы – осындай коданы алуға мүмкіндік береді, яғни тиімді коданы: берілетін ақпараттың артықтығы мүмкіндігінше минимальды, ал қабылдаған ақпарат– максималь түрде дұрыс болады.

Шуылдан қорғау Байланыс теориясы бойынша көп еңбек сіңірген кеңес ғалымы Владимир Александрович Котельников болды (1940-1950 г. XX ғасыр). Кеңес және ресей ғалымы, радиофизика, радиотехника, электроника, информатика, радиоастрономия мен криптография саласында жаңалықтар ашқан. Кеңес құпия радио- және телефон байланысының негізін қалаушылардың бірі. ҚСРО ғылым Академиясының Академигі (23.10.1953), Ресей ҒА академигі (физикалық ғылымдар), ҚСРО ғылым Академиясының вице-президенті (1970-1988 ж.), екі мәрте ҚСРО Социалистік еңбек ері.

Котельников В.А. 1908 ­ 2005 ж.

Шуылдардан қорғау Шуылдардан қорғау Заманауи байланыс жүйелерде: • барлық хабарламалар порция (бөліктерге) – блоктарға бөлінеді; •Әрбір блокға бақылау қосындысы есептеледі (екілік сандар қосындысы), ол деректер блогымен бірге беріледі; бөлігінде •Қабылдау блоктың бақылау қосындысы қайта есептеледі, егер алғашықсымен сәйкес келмесе, ақпарат қайта қабылданады.

Назарларыңызға рахмет !