Презентатация урока на родном (аварском) языке "Распространенные и не распространенные предложения"

Авар мац1алъул дарс.Мух1амадова Мадинат Вазуевна

1.Бокьулищ, лъимал нужее рахьдал мац1?2.Лъалищ нужеда рахьдал мац1алде хурхун хъварал куч1дул?

Анц1ила анлъабилеб ноябрь.Тема:Хабариял,суалиял,т1алабиял предложениял.Ах1ул предложениял.Мурад:Хабариял,суалиял,т1алабиял ва ах1ул предложениязул х1акъалъулъ бич1ч1и кьезе. Гьел цоцаздаса рат1а рахъине лъазе.

Дарсил ин.1.Класс дарсиде г1уц1и (интерактивияб доска,таблица,карточкаби.)2.Араб дарсил ц1ех-рех гьаби.«Логикияб ударение»Суалал:1.Кинаб ударение кколеб логикияб ударение? Мисал баче.2.Предложениялъул ахиралда бугеб раг1уда т1аде логикияб ударение кколеб бугони,предл-л гьаркьил интонация кинаб бук1унеб?3.Логикияб ударение предложениялъул авалалда,ялъуни гьоркьоб бугони, гьаркьил интонация кинаб бук1унеб? Мисал баче.Рокъоб кьураб х1алт1ул хал гьаби.

Цебехун малъараб материал такрар гьаби.1.Лъимал,предложение щиб кколеб?2.Нужеда лъалищ предложениял кина-кинал рук1унел?3.Абиялъул мурадалде балагьун кинал рук1унел предложениял?

Гьаб предложение ц1але,цинги членазде биххе.1.Инсуца Камилие Мах1ачхъалаялдаса велосипед бач1ана.Сундул х1акъалъулъ бицунеб бугеб предлож.жаниб?(лъималазул жаваб)2.Инсуца Камилие Мах1ачхъалаялдаса велосипед бач1анищ?(сундул х1акъалъулъ гьикъулеб бугеб)(лъималазул жаваб)з.Дада, Мах1ачхъалаядаса дие велосипед босе.

3.Ц1ияб дарс. Хабариял,суалиял,т1алабиял предложениял.Ах1ул предложение.

хабариял

суалиял

т1алабиял

Хабарияб предложениялъ цо сундулниги х1акъалъулъ бицуна. Хабариял предложениял ц1алулаго, байбихьуда гьаракь борхуна,цинги, цо гьит1инаб лъалхъиги гьабун, ахиралда гьаракь г1одобе биччала. Предложение лъуг1араб бак1алдаги лъола т1анк1.Масала: Жакъа хинаб къо буго.Мух1амад нухда рег1изе т1убараб росуго бач1ана.Мах1ачхъалаялдаса Москваялде щибаб къоялъ хьвадулеб буго поезд.

Суалияб предложениялъ цо щибниги жо гьикъула, ц1ехола.Суалияб предложение ц1алулаго,жинда т1аде суал кколеб раг1и,гьаракь борхизабун, ц1ализе ккола. Предложение лъуг1араб бак1алда суалияб ишараги лъола.Ц1ик1к1араб рек1ел асаргун ц1ехолеб,гьикъулеб бугони,хъвалаго гьединаб предложение лъуг1араб бак1алда к1иябго ишара лъола.Масала: Гьанже дида бугеб х1инкъи нужеда щибха лъалеб?!Дуе лъаг1алил кинаб заман бокьулеб?Айдемирил гъулбас бугищ гьелда?Армиялдаса Г1усманил кагъат бач1анищ?

Т1алабияб предложениялъ цо кинаб бугониги иш гьаби т1алаб гьабула. Гьениб бук1ине бегьула гьари, рахьи, хьами,г1акълу малъи, ц1одор гьави, гьукъи.Масала: Аминат, мун дарсиде кват1уге.Лъимал,нужеца ч1ах1иязул адаб гьабе.Дие кумек гьабе, Ах1мад.Рак1 бохаги дур, Муса.Кверал къот1аги дур,Къебед.Т1алабияб предложениялъул ахиралда лъола т1анк1.

Ах1ул предложение абула рек1ел кутакаб асаргун, ах1ун абулеб предложениялда.Хабарияб бук1а, суалияб бук1а,т1алабияб бук1а предложение рек1ел асаргун ах1ун абизе бегьула.Гьедин абулеб бугони, гьеб ккола ах1ул. предложение.Масала:

Муса радалго х1алт1уде ана.

Муса,дуца гьеб хабар те.

Муса,мун щай г1енеккуларев?

Муса радалго х1алт1уде ана!

Муса,дуца гьеб хабар те!

Муса, мун щай г1енеккуларев?!

Хабарияб ах1ул

Т1алабияб ах1ул

Суалияб ах1ул

Ах1ул предложениязда жанир рук1ине бегьула рек1ел бат1и-бат1иял х1алал баян гьарулел междометиял.Огь, вабабай, ле, машааллагь, огьо-гьой, вай, лазат ва гь.ц.Масала:Огь,чи т1аг1аясул чайдул гьуинлъи!Вабабай, дида раг1араб хабар!Ле,гьудул маг1арулав, маг1арул мац1алъ к1алъай!

Ишарабазул х1акъалъулъ маргьа.

4.Дарс щула гьаби.
а)Т1ехьалдасан х1алт1и. (бицун)
Х1алт1и №35. гьум.20-21.
Ц!але ва рихьизаре суалиялги,ах1улги,т1алабиялги предложениял.
(ц1ада росулъе абураб бак1алде щвезег1ан).
Суалал:1.Нилъеца ц1алараб жо щиб кколеб, лъимал?
2.Диалог щиб кколеб?
3.Монолог Щиб кколеб?

б) Х1алт1и.
Предложениял хъвай. Суалиял предложениязда гъоркь цо мухъ ц1ай, т1алабиязда гъоркь гьет1араб.
(Авар адабияталъул т1ехьалдасан
«Г1умруялъул дарсал»)

в) Х1ай «Предложениял лъай»

в) Х1ай «Предложениял лъай»

Суалал:1.Бокьанищ,лъимал, нужее гьаб х1ай? 2.Щиб нужеда лъараб, бич1ч1араб?(Г1урус мац1.бухьен гьабизе предл.х1акъ.бицине.)

г)Х1алт1и. «Куракул гъвет1»Текст ц1але.Предложение лъуг1араб бак1алда рекъон кколеб ишара лъе.

гъ) Гьал предложения членазде риххе.(доск.х1алт1и.)Игит Расулихъе бекерун ана.Гьеб Расулида хурхун ч1ана.Лъимал,ц1одорго рук1а!Набиги Самиги Бец1х1орихъе ун ратана.Паша-дацие дица кумек гьабуна. 

гъ)Мультфильм «Дюймовочка»

гь) Х1алт1и.Ах1ана, квачана, батайги, кьейги, бакъдебусс, ц1ороберал, квербац1ц1, ражипер, ц1але, берци-берцинал, лъазабе.Гьал раг1абиги гьоркьор ккезарун, хабариял, т1алабиял, суалиял предложениял ургъе.(ахирал хисизаризе бегьула)

г1)К/ц. Сураталда балагьун хабар г1уц1изе.

д)Х1алт1и (бицун)Квег1абги кваранабги кьерда ругел предложениял ц1але, гьезул бат1алъи бице.

е)Гьал раг1абиги гьоркьор ккезарун, предложениял г1уц1е. Гьезул ахиралда кколел ишарабиги лъе.1

Ц1алана

Ц1аланищ

Ц!але

Батана

Батанищ

Бате

Х1алт1ана

Х1алт1анищ

Х1алт1е

5.Дарсил х1асил.Суалал: 1.Лъимал, бич1ч1анищ нужеда жакъасеб дарс?2.Абулеб жоялъул мурадалде балагьун предложениял кина-кинал рук1унел?3.Ах1ул предложение кинаб предложение кколеб?(Къиматал лъей)

6.Рокъобе х1алт1и.п.9, х1алт1и №9Хабар г1уц1изе диалогалъул формаялда, гьоркьоре, хабариял, суалиял, т1алабиял предложениялги ккезарун.1. «Байрамалде х1адурлъи»2. «Экскурсиялде ин»3.Бихьараб киноялъул, ялъуни ц1алараб т1ехьалъул х1акъалъулъ.