Презентация Қазақстан тарихы пәнінен: 9 - мамыр жеңіс күні

9 мамыр жеңіс күні www.ZHARAR.com

Ұлы Отан соғысы Ұлы Отан соғысы (1941­1945) (1941­1945) Фашистік  Германия  1941  жылы  22  маусымда  соғыс  жарияламастан,  тұтқиылдан  КСРО­ға  шабуыл  жасады.  Кеңес  Одағының  Ұлы  Отан  соғысы басталды. Тарихта  Ұлы  Отан  соғысындай  қасіретті  соғыс  болған  емес.  Соғыста  27  миллионнан  астам  кеңес  адамы  қаза  тапты.  Соның  ішінде  410 мыңы қазақстандықтар болатын. www.ZHARAR.com

Қазақстандықтар Мәскеу  Қазақстандықтар Мәскеу  үшін шайқаста үшін шайқаста       Фашистік Германия Кеңес Одағының астанасы  – Мәскеуді бірнеше апта ішінде басып аламыз деп  жоспарлады.  Бірақ  Мәскеу  түбіндегі  шайқаста  Қызыл  армия  ентелеп  келе  жатқан  фашист  басқыншыларын тоқтатып, өздері қарсы шабуылға  шықты.  Бұл  жеңісте  қазақстандықтардың  үлесі  зор болды.  www.ZHARAR.com

Мәскеу үшін шайқаста  Мәскеу үшін шайқаста  ерлік көрсеткен қазақ  ерлік көрсеткен қазақ  батырлары: батырлары: жасайды.  28  1941 жылы Алматыда генерал   И.  В.  Панфилов  316­атқыштар  дивизиясын  Осы  панфиловшы­ дивизияны  батырлары  Мәскеу  қаласын  қорғауда өшпес ерлік көрсетті. Волоколомск  жолын  қорғаған  28  панфиловшының  22­сі  қазақстандықтар  еді.  Мәскеу  түбіндегі  шайқаста  316­атқыштар  дивизиясы  (  кейін  9­гвардиялық  атқыштар  дивизиясы)  командирі,  Кеңес  Батыры  Бауржан Момышұлы болған.  www.ZHARAR.com Одағының

Төлеген Тоқтаров Төлеген Тоқтаров   Төлеген  Тоқтаров  Мәскеу      түбіндегі Бородино селосы үшін  шайқаста  неміс  штабына  ең  бірінші  болып  кіріп  5  неміс  офицерін  жойып  қаза  болған.  Кеңес Одағының Батыры www.ZHARAR.com

1941  жылдың  қыркүйегінен  бастап  соғыстың  соңына  дейін  фашистік  күштерден  Отанды  қорғау  борышын  абыроймен  атқарады.  Аға  политрук  болады.  Майданда  И.  В.  Панфилов  атындағы 8­гвардиялық дивизияда жауға қарсы  шайқасады.  1942  жылы  Новгород  облысына  қарасты  Холм  қаласының  маңында  болған  ұрыста Мәлік солдаттардың біразына басшылық  етеді.  Ол  басқарған  сарбаздар  фашистердің  тісіне дейін қаруланған әскеріне тойтара соққы  береді.  Кескілескен  ұрыстың  нәтижесінде  жаудың екі таңкісін гранатамен жарып, жаудың  12  солдатын  тұтқынға  алады.  Ұрыс  кезінде  Мәлік  Ғабдуллин  жарақат  алады.  алайда  алған  жарақатына  қарамастан  жауға  қарсы  оқ  боратады.  Осы  ерлігі  үшін  КСРО  Жоғарғы  Кеңесі  Президиумының  Жарлығымен  (№  1035)  Мәлікке  1943  жылдың  30­қаңтарынан  бастап  Кеңес  Одағының  Батыры  атағын  береді.  Бұл  атақпен  қоса  Ленин  ордені  және  «Золотая  Звезда» медалі де қоса марапатталады. Мәлік Ғабдулин Мәлік Ғабдулин www.ZHARAR.com

Қазақстандықтар  Қазақстандықтар  Ленинград үшін шайқаста Ленинград үшін шайқаста Гитлердің  басқыншылары  1941  жылдың  қырқұйегінде Ленинградқа жетті, қаланы  толық  қоршауға  алды.  Ленинград  үшін  ауыр блокада күндері басталды. 900 күн  мен  түн  басқыншылар  Ленинградты  әуеден,  оқ  жаудырды. Ленингрдаты азат етуде қазақ  сарбаздары да ат салысты. зеңбіректермен  ауыр  www.ZHARAR.com

Ленинградүшін шайқаста  ерлік көрсеткен қазақ  ерлік көрсеткен қазақ  батырлары: батырлары: 267  Әбдіров  Нұркен  әуе  дивизиясының  808­ші  шабуылшы  полкы  құрамында  майданға  аттанды.  Барлығы  17  рет  әуе  шайқасына  қатысқан  Нұркен  жаудың  18  танкісін,  46  жүк  машинасы  мен  көлігін,  оның  ішінде  оқ  дәрі  тасыған  18  керуенді,  жанар  май  құйған  3  цистернаны  талқандап,  зенит  қондырғыларының  бесеуін,  бірнеше  жабық  атыс  ұясын,  талай  жау  әскерін  құртты.  Нұркен  Әбдіровке 1943 жылғы наурыздың 31­ де  еліміздегі  ең  мәртебелі  атақ  –  Кеңес  Одағының  Батыры  атағы  берілген еді www.ZHARAR.com

Сұлтан Баймағамбетов Сұлтан Баймағамбетов    Сұлтан Баймағамбетов 1939 жылы әскер қатарына шақырылып,  сол  жақтан  ұрыс  даласына  аттанады.  Өзінің  табандылығы,  өжеттігімен  көзге  түскен  Сұлтан  147­атқыштар  полкінде  батальон  комсоргі  болады.  23­тегі  қыршын  жас  1943  жылы  Ленинград  майданындағы  шайқаста  өз  кеудесімен жауып, Отан үшін қаза тапты. Осы ерлігі үшін оған  1944 жылы Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. амбразураны  www.ZHARAR.com

Қазақ халқының батыр  Қазақ халқының батыр  қыздары Әлия мен Мәншүк қыздары Әлия мен Мәншүк www.ZHARAR.com

Қаһарман қазақ қызы, Кеңес Одағының Батыры  Анасы  Маржан  қайтыс  болғаннан  кейін  нағашысы  Әубәкір  Молдағұловтың  қолында  тәрбиеленіп, Санкт­Петербургтегі №9 мектепте  оқыған.  Ресейдің  Рыбинск  авиатехникумын  бітірген (1941). 1942 ж. өз еркімен Қызыл Әскер  қатарына  алынып,  мергендердің  Орта  әйелдер  мектебін  үздік  бітіріп  шықты  (1943).  1943  жылдың  2­Прибалтика  майданында  дивизиясының  құрамында  ұрысқа  қатысып,  мергендігімен  көзге  темір  жол  стансасы  маңында  болған  ұрыста  Молдағұлова  жауынгерлерді  шешуші  шайқасқа  бастап,  қаһармандықпен қаза тапты. айынан  26­атқыштар  тамыз  түсті.  Новосокольники  Әлия Молдағұлова Әлия Молдағұлова www.ZHARAR.com

берілді.  Ұлы  Отан  1922  жылы  Мәншүк  Мәметова  дүниеге  келді.  Оның  шын  аты  Мәнсия.  Ол  Орал  облысы,  Орда  ауданында  туылған,  ал  1943  жылдың  16­шы  қазанында  қайтыс  болды.  1944  жылдың  1  наурызында  ержүрек  қызға  Кеңес  Одағының  Батыры  атағы  соғысы  басталғанда  Алматы  Медициналық  университетінде  оқитын.  1942 жылы өз еркімен майданға аттанған  ол 21 атқыштар дивизиясының құрамында  атысты. Аға сержант, пулеметші Мәншүк  мергендігімен,  көзге  түсті.  Ол  Невель  қаласының  түбіндегі  шайқаста  соңғы  демі  үзілгенше  қолынын  пулеметті тастамаған күйінде қаза болды. Мәншүк  ержүректігімен  www.ZHARAR.com Мәншүк Мәметова Мәншүк Мәметова

Қазақстандықтар  Қазақстандықтар  Сталинград үшін шайқаста Сталинград үшін шайқаста Мәскеу  түбінде  жеңіліске  ұшыраған  фашист  әскерлері  астық  пен  мұнайға  бай  оңтүстік  аумақты  жаулап  алмақ  болып,  Сталинград  бағытына  ең  таңдаулы  әскерін  жіберді.  Кеңес  жауынгерлері: “Өліспей беріспейміз!” – деген ант  берді.  Сталинград  қаласының  әр  үйі,  әр  көшесі  қамалға  жауынгерлері  таңғажайып ерлік көрсетті. айналды.  Қазақ  www.ZHARAR.com

Мәскеу үшін шайқаста ерлік  Мәскеу үшін шайқаста ерлік  көрсеткен қазақ батырлары: көрсеткен қазақ батырлары: Талғат  Бегильдинов  1942  жылы  майданға  аттанады.  Осы  өзі  бір  көргеннен  қатты  ұнатқан  ұшақпен  көк  жүзінде  500  сағат  болады.  305  рет  әскери  шабуылға  шығып,  жау  ұясы  –  Берлинді  алуға  бірінші  болып  қатысады.  Фашистер  өздеріне  аяусыз  өлім  оғын  сепкен  Талғат  мінген  ұшақты  «Қара  ажал»  деп  атаған.  23  жасында  Кеңес  Одағының  екі  мәрте  батыры  атағын  иеленіп,  соғыста  небір  көзсіз  ерлік  көрсеткен  қыран  қазақ қан майданнан аман­есен оралған соң, әскери әуе  академиясын аяқтайды. www.ZHARAR.com

2  2  Берлин  Берлин  алынды,  алынды,  1945  1945  мамырда  мамырда  қаласы  қаласы  Рейхстаг  Рейхстаг  қабырғасына  қабырғасына  алғашқы  болып  ту  алғашқы  болып  ту  Рақымжан  тіккен  Рақымжан  тіккен  Қошқарбаев Қошқарбаев жылы  жылы  www.ZHARAR.com

Міне, Ұлы Отан соғысының жеңіспен аяқталғанына бірнеше жыл  өтті.  Бұл  сол  кездегі  кеңес  халқының  ержүректілігі  мен  төзімділіктерін  паш  ететін,  тарихта  мәңгілік  қалатын  күн.  Бұл  күнді  соғыстың  алғы  шептерінде  қайсарлықпен  шайқас  жүргізіп,  ерліктің  сан  үлгісін  көрсеткен  ардагерлер  тойлайды.  Бұл  мейрамды  өздерінің  тылдағы  қажырлы  еңбегімен  жеңісті  шыңдаған,  станоктың  қасынан,  егін  даласында,  күні­түні  мал  бағып,  тынымсыз  жұмыс  істеген  жұмысшылар,  ауыл  адамдары  тойлайды.  Бұл  мейрамды  біздің  аяулы  да  даңқты  әйелдеріміз  ­  өздерінің  әкелерін,  ерлерін,  ұлдарын  және  сүйіктілерін  көзінен  жасы  сорғалай  жүріп  төзімділікпен  күткен,  олардың  орнын  жоқтатпаған  аналар  мен  жұбайлар,  қалыңдықтар  мен  қыздар  тойлайды.  Бұл  мейрамды  өздерінің  әкелері  мен  ағалары  қанын  төгіп,  жанын  қиып  бақытты  өмірін  қамтамасыз  еткен  Ұлы  жеңістің құрдастары тойлайды. Ұлы Жеңіс күні елі мен жері үшін  жанын  пида  еткен,  туған­туысқандарына,  жақын­жарандарына,  туған жеріне, ауылына оралмай қалған қаһарман ерлерді бүкіл елі  болып еске түсіреді. www.ZHARAR.com

Еуропа  мен  Бұл  мейрамды  бұрынғы  кеңес  одағына  кірген  15  одақтас  республика  халқымен  бірге,  кеңес  халқы  неміс басқыншыларынан азат  еткен  елдерінің  Варшава  Прага,  Будапешт  пен  Бухарестің,  София  мен  Белградтың,  Париж  бен  Венаның,  жер  шарының  басқа  да  көптеген  қалаларының  тұрғындары  тойлайды. Ұлы  Отан    соғысы  халқымызға  төнген  ең  ауыр  күндер  болды.  Төрт  жыл,  1418  күн  мен  түн  бойы  өз  жері  мен  үшін,  келешек  ұрпақ  үшін  жан  www.ZHARAR.com отаны

Сол кездегі Кеңес Одағының  басқа халқымен бірге жауды  талқандап, жеңіске жету ісіне  қазақ халқы да өзінің лайықты  үлесін қосты. Қазақстандық  жауынгерлер Брест қамалынан  бастап Берлинге дейін барды.  Олар Сталинград түбіндегі  жертөлелерде, Днепр өткелінде,  Москва мен Ленинград үшін  болған ұрыстарда батыр ерліктер  көрсетті. Украинаны, Кавказды,  Белоруссияны, Қырымды,  Прибалтиканы азат етті, Польша,  Румыния, Венгрия,  Чехословакия, Болгария,  Германия жерлеріндегі майдан  жолдарында жеңіс туын көтеріп  www.ZHARAR.com өтті. Ұлы Отан соғысы

Қазақ  ел  басына  күн  туғанда  жалғыз  жанын  қу  шүберекке  түйген  жауынгер  халық  болған.  Ұлан  байтақ  даласының  бір  тұтам  жері  үшін  қорқу деген сезімді жүрегінен жұлып алып тастаған. Тіпті арыға бармай­ ақ  кешегі  Ұлы  Отан  соғысының  әлі  сарғайып  үлгермеген  қатпарлы  парақтарына  үңіліп  қарасақ  қазақтардың  қанды  қырғында  қаймықпай  соғысқанына анық көзіміз жетеді. Оған мысал айқас алаңдарында өшпес  ерлік  жасаған  жүз  қазақтың  (ең  соңғысын  арада  50  жыл  өткен  соң  Бауыржан  Момышұлы  алды)  Кеңестер  Одағының  батыры  атағын  алғанын айтсақ та жетеді. Бұны сол кездегі 2,5­3 млн. қазаққа шаққанда  басқа  халықтардың  алдына  шығып  кетеді  екен.  Ердің  ері  шыдайтын  жаңбырша  жауған  оқ  пен  қарша  бораған  бомбаның  арасында  олардың  нәзік  жүректері  тасқа  айналып,  гүл  ғұмырлары  ажалдың  қанды  тырнағына ілікті.   Сол  бір  сұрапыл  жылдары  қазақ  халқы  өзінің  Отанына,  жеріне  деген  патриоттық  сезімін,  ұлттық  мақтанышын  дәлелдеді.  500  ден  аса  жерлестеріміз,  оның  ішінде  96  қазақ  Кеңес  Одағының  Батыры  атағын  алды.  Жауға  қарсы  шайқастар  алдыңғы  шептегі  ұрыстарда  ғана  емес,  алыстағы  ауыл  мен  кең  байтақ  далада  да  жүріп  жатты.  Сол  жылдары  Қазақстан  миллиондаған  босқындарды өз бауырына аналық  мейірімімен  тартушы, эвакуацияланған завод пен фабрикаларға, майданға керекті оқ  ­дәрі мен азық­түлік жеткізуші үлкен арсеналға айналды www.ZHARAR.com

1941—1945­жылдар аралығындағы Ұлы Отан соғысына 35 млн адам, соның ішінде 1,5  млн  қазақстандық  қатысты.  Бұл  республика  халқының  18  бен  50  жас  аралығындағы  ересектердің 70 пайызы. Ұрыстардың алғы шебінде Қазақстаннан жіберілген 23 бірлестік,  50 шақты полктар мен батальондар шайқасты. Қазақстандықтар Мәскеу мен Ленинградты  жанын  қия  қорғап,  Украина  мен  Беларусьті,  Прибалтика  мен  Молдованы  азат  етуге  атсалысты, Берлин шабуылына қатысты. Ондаған мың қазақстандық ерен еңбегі мен ерліктері үшін марапатталса, бес жүзден астам  адам Кеңес Одағының Батыры атанды, төрт адам бұл атаққа екі мәрте ие болды, 142 адам  Даңқ орденінің толық жинағының иегері атанды. www.ZHARAR.com

www.ZHARAR.com

www.ZHARAR.com