Құстар (лат. Aves)[1] — омыртқалы жануарлар тип тармағының бір класы. Құстардың эволюциялық даму сатысы 4 кезеңге бөлінеді:
алғашқы құстар – археоптерикс;
тісті құстар;
қырсыз жалпақ төстілер – түйеқұстар, киви, пингвиндер;
қырлы төсті құстар.
Құстар — жылықанды омыртқалы жануарлар (омыртқасы бар жануарлар). Олардың қауырсындары жылуды сақтауға және ұшуға көмектеседі. Олар артқы екі аяқтарымен жүреді, ал алдыңғң аяқ-қолдары қанаттарға айналған. Құстардың барлығы жұмыртқа салады. Құстардың денелері жеңіл болғанымен, мықты және ұшуға ыңғайлы болады. Дегенмен ұшпайтын құстар да кездеседі.Құстар (лат. Aves)[1] — омыртқалы жануарлар тип тармағының бір класы. Құстардың эволюциялық даму сатысы 4 кезеңге бөлінеді:
алғашқы құстар – археоптерикс;
тісті құстар;
қырсыз жалпақ төстілер – түйеқұстар, киви, пингвиндер;
қырлы төсті құстар.
Құстар — жылықанды омыртқалы жануарлар (омыртқасы бар жануарлар). Олардың қауырсындары жылуды сақтауға және ұшуға көмектеседі. Олар артқы екі аяқтарымен жүреді, ал алдыңғң аяқ-қолдары қанаттарға айналған. Құстардың барлығы жұмыртқа салады. Құстардың денелері жеңіл болғанымен, мықты және ұшуға ыңғайлы болады. Дегенмен ұшпайтын құстар да кездеседі.
1.Жорғалаушыларды зерттейтін ғылым
А) зоология Ә) герпетология Б) биология
2.Жорғалаушылардың жүрегі неше қуысты?
А) 3 Ә) 4 Б) 2
3.Жорғалаушылар не арқылы тыныс алады?
А) бүйрек Ә) жүрек Б) өкпе
4.Жорғалаушылардың терісі қандай?
А) тегіс, безді Ә) ірі қабыршақты Б) мүйізді
қабыршақты
5.Жорғалаушылар қалай көбейеді?
А) жұмыртқа Ә) уылдырық Б) тірілей
1.Жорғалаушылардың қаңқасының құрылысы
қандай?
2.Жорғалаушылар қалай тыныс алады?
3.Терісінің құрылысы қандай?
4.Ас қорыту мүшелері.
5.Зәр шығаруы қалай жүреді?
6.Қан айналым мүшесі.
7.Қандай отрядтары бар?
ІІІ топқа “Сүтқоректілер”
биологиялық диктант
1. Жорғалаушылардың терісі........................
2. Терісі үнемі өсу
кезінде...............................
3. Жүрегі
жартылай.........................................
4. Жорғалаушылардың сезім мүшесі.............
5. Дара жынысты................ұрықтанады
6. Жұмыртқа салады және
...................туады
17.03.15
М а қ с а т ы:
а) Білімділік: Құстардың тіршілік әрекетімен, құрылыс ерекшеліктерімен, көптүрлілігімен,
өздеріне тән белгілерімен танысу.
ә) Дамытушылық: Ойын тәсілдерін пайдалана отырып құстар туралы білетіндерін
толықтыру, пәнге деген қызығушылығын арттыру.
б) Тәрбиелік: Құстарды қорғауға, табиғатты аялауға үйрету.
Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, топтық жұмыс
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың көрнекілігі: Компьютер, (сызба, схема, суреттер)
Кіріспе
1. Басқа омыртқалы жануарлардың
құстардың қандай ерекшеліктері бар?
2. Құстардың қандай түрлерін
білесіздер ?
3. Құстардың барлығы ұша алады ма ?
4. Құстардың жорғалаушыларға ұқсас
қандай қасиеттерін білесіздер ?
Жануартану ғылымының құстарды зерттейтін саласы –
орнитология деп аталады.Грекше орнитес – “Құс”деген
мағынаны білдіреді.
Құстардың шығу тегі:Ғалымдар құстардың
жорғалаушыларға арғы тегінен ұқсастығын қазба
қалдықтар бойынша дәлелдеді.Алғаш рет 1861жылы
бұдан 150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен қанатты
жануарлардың қалдығы табылды.Бұл сол кездегі көне
құс болып есептеледі.
Қазіргі кезде құстардың жер бетінде 9000(мың) жуық
түрлері бар деп есептеледі.
Ал елімізде 489 жуық түрі бар.
Құстар
Омыртқалы
жануар
Алдыңғы
аяқтары
қанатқа
айналған
Ұшуға бейімделген
Денесі үш бөліктен
тұрады
Бас
Мойы
н
Тұлға
Құстардың салмағы жағынан
Салмағы-1,5 гр. болатын
Калибр
Салмағы-80-90 кг.болатын
Түйеқұс
Терісі
Құрға
қ
Жұқа
Бездері
аз
Қауырсындарын майлайтынқұйымшақ бездері болады.
Терінің
қосалқы
бөлімдерін
е жатады
Саусақтағы
мүйізді
қабыршақ
Қауырсын
Тұмсықтары
ның мүйізді
бөлігі
Жіліншік
Ұшатын немесе жүзетін құстардың төс сүйегі алдыңғы жағынан
қырланып қыртөс түзеді.
Тыныс алуы: Құстар ұшқан кезде оттегін көп қажет етеді.
Қоректенуі:Құстар әр түрлі жемді қорек етеді.қоректенуіне қарай
құстардың тұмсығының пішіні де әр түрлі болады.Жеген қорегі асқорту
жүйесінде қорытылады.
Құстар тұмсығының пішіні
Жүрегі төрт бөлікті
Екі құлақша
Екі қарынша
Қан айналымы қосмекенділер мен жорғалаушылардан
әлдеқайда күрделі
Қан айналым шеңбері
Үлкен
Кіші
Маусымдық қоныс
өзгертуі
Жыл
құстар
ы
Қыстайты
н құстар
Көшпелі
құстар
Құс қауырсынының құрылысы
Қаламша
Сояу
Пәрі
Мұрттар мен мұртшалар
Құс қауырсынының түрлері
Қанат үсті Желпуіш Мамық Бағыттаушы
№9 зертханалық жұмыс
Құстардың сыртқы құрылысы.
Қауырсынды жамылғысы және
қауырсындарының әртүрлі типтері.
Құстардың қаңқасының құрылысы,
құстардың ішкі құрылысы
Қызылшақа балапан және ширақ балапандар
ұқсастығы мен айырмашылықтарын анықтау
айырмашылығы
айырмашылығы
ұқсастығы
Құстар қалай
тыныс алады?
Қауырсын
бөлігі
Тіс қызметін
атқарушы қарын
Құстар қалай
көбейеді?
Жүрегі неше
бөліктен тұрады?
“Құстар” ойыны
1. Баласын аппағым дейтін қандай құс? (Қарға)
2. Қандай құстың тамағы шоқуменен табылған?
(сауысқан)
3. Қандай құстың түсіне тары кіреді? (тауық)
4. Қандай құс ұша алмайды? (пингвин)
5. Махамбеттің өлеңіндегі қандай құс? (қызғыш)
6. Қандай құс қорегін түнде аулайды? (үкі, жапалақ)
7. Қандай құс орман дәрігері? (тоқылдақ)
8. Кезкелген ұяға жұмыртқа салатын қандай құс?
(көкек)
9. Қандай құстың қазаны бар? (бірқазан)
“Екі жұлдыз, бір тілек”
Бүгінгі сабаққа арналған өз ойын
жазу
Бүгінгі сабаққа арналған өз ойын
жазу
Бүгінгі сабаққа, мұғалімге өз тілегін
жазу
Үйге тапсырма
Тақырыпты оқу эссе жазу
1526411042.ppt
