Бұл ел өз елін «гексагон» (алтыбұрыш) деп атайды. Бұл ел өзінің ұлттық асханасымен ерекшеленеді. Айтулы тамақ ретінде жұпар иісті шөптермен қуырылған құрбақаның аяқтары таңқалдырады. Бұл елде ірімшікті сүймейтін адам жоқ шығар.
1 - кезең
«Қанат қақты» (капитандар сайысы)
I топ капитанына қойылатын сұрақтар:
1. Дүниежүзіндегі ең үлкен шөл (Сахара) 2. Дүниежүзіндегі ең терең көл (Байкал) 3. Үнді мұхитының ең терең жері қалай аталады (Зонд) 4. Дүниежүзіндегі ең биік вулкан (Килиманджаро) 5. Теңіз деп аталатын қандай екі көлді білесің? (Каспий, Арал) 6. Дүниежүзіндегі ең биік сарқырама (Анхель 1054 м) 7. Қазақстанның тұңғыш географ ғалымы (Ш.Уалиханов) 8. Дүниежүзіндегі ең үлкен түбек (Арабия) 9. Қазақстанның ең биік нүктесі (Хан – Тәңірі 6995 м) 10. Дүниежүзіндегі ең үлкен қала (Токио)“Қанат қақты” капитандар сайысы
“Тапқыр топ”
“Бейне сұрақ?”
“Ғажайып төрттік”
“Кім жылдам?”
“Жұмбақ шешіп көрейік”
“Жас картограф”
Жас
географтар
8-сынып
Сыныптан
тыс сайыс
сабақ
САЙЫСТЫҢ
МАҚСАТЫ:
Оқушының алған білімін
нақтылап , оны өз дәрежесінде
көрсете білу. География пәнге
деген қызығушылығын арттыра
отырып, сөйлеу, ойлау
қабілеттерін одан әрі дамыту,
“жүзден жүйрік, мыңнан
тұлпар” озып шығып,
“Жас географтар”
атағын алатын топты анықтау.
Топқа
І топ –
бөлу
ІІ топ –
ІІІ топ -
ІV топ -
Білімдіден шығады
алғыр шешен,
Шешендікпен болған ғой
барлық көсем.
Сайра шәкірт, суырып
шарықташы,
Қалмасын бұл сайыста
сенің есең.
Сайыстың
кезеңдері:
• “Қанат қақты” капитандар
сайысы
• “Тапқыр топ”
• “Бейне сұрақ?”
• “Ғажайып төрттік”
• “Кім жылдам?”
• “Жұмбақ шешіп көрейік”
• “Жас картограф”
сайысы)
I топ капитанына қойылатын
сұрақтар:
1. Дүниежүзіндегі ең үлкен шөл (Сахара)
2. Дүниежүзіндегі ең терең көл (Байкал)
3. Үнді мұхитының ең терең жері қалай
аталады (Зонд)
4. Дүниежүзіндегі ең биік вулкан
(Килиманджаро)
5. Теңіз деп аталатын қандай екі көлді
білесің? (Каспий, Арал)
6. Дүниежүзіндегі ең биік сарқырама
(Анхель 1054 м)
7. Қазақстанның тұңғыш географ ғалымы
(Ш.Уалиханов)
8. Дүниежүзіндегі ең үлкен түбек (Арабия)
9. Қазақстанның ең биік нүктесі (Хан – Тәңірі
II топ капитанына қойылатын
сұрақтар:
1. Қазақстандағы ең үлкен мұздық
(орженевский 12км)
2. Ең үлкен бұғаз (Дрейк)
3. Солтүстік және Оңтүстік польюстерді
қосатын сызық (Мередиан)
4. Ең кішкентай құс (Калибри)
5. Дүниежүзіндегі ең суы мол өзен
(Амазонка)
6. Ең суыққа төзімді құс (Пингвин)
7. Еліміздің қай өңірінде рентген зауыты
салынған (Ақтөбе)
8. Қазақстандағы АЭС қай қалада (Ақтау)
9. Дүниежүзіндегі ең кіші мемлекет
(Ватикан)
сұрақтар:
1. Ең тұзды теңіз (Қызыл теңіз)
2. Кофенің отаны қай материк (Африка)
3. Жер қыртысының қозғалысын
зерттейтін ғылым (Сейсмология)
4. Мұхит суының тұздылығын өлшейтін
өлшем (Промилле)
5. Бір ғана мемлекеттен тұратын материк
6. Мұнай қандай өлшемнен өлшенеді
(Австралия)
(Баррель)
)
бар (24)
7. Қысқы күннің тоқырауы (22 – желтоқсан
8. Жер шарында неше сағаттық белдеу
9. Ең ірі су жануары (Кит)
10.Қазақстанның астанасы Ақмолаға
IV топ капитанына қойылатын
сұрақтар:
1. Еуропадағы қай мемлекетті «Сүт фермасы»
деп атайды. (Дания)
2. Монғолияның астанасы (Ұлан-Батор)
3. Құрлық бетіндегі ішіне су толған табиғи
ойыс (Көл)
4. «Екі өзен аралығы» деп аталатын ойпат, бұл
ойпатта қай екі өзен ағып
өтеді? (Месопатамия ойпаты.Тигр және
Евфрат өзендері)
5. Еуропадағы бұл елді «Қызғалдақтар елі» деп
атайды. (Нидерланды)
6. «Күншығыс елі» (Жапония)
7. Жер бетінде полюстен полюске ойша
жүргізілген сызық (Меридиан)
8. Бразилияның астанасы (Бразилиа)
9. Ұл баланың есімімен аталатын пайдалы
2 – кезең
Тапқыр топ
1-сұрақ:
• Ежелгі еврей халқы және
Көне Өсиет : Левит
кітабында 4 жануардың
тізімі берілген: түйе, қоян,
тышқан .... Егер қандай
белгілері бойынша
біріктірілгенін білсең,
төртіншісін ата.
Жауабы: Шошқа
Өйткені бұлардың
бәрі - лас
жануарлар,
еврейлердің
дәстүрінде оларды
тамаққа қолдануға
болмайды.
2-сұрақ
• Ежелгі Мысырда
мысықтарды астық
қорғауға асыраған.
Өгіздердің көмегімен
жер жыртқан.Сонымен
қоса,б.з.д. ХІХ ғасырда
маймылдарды
мақсатпен ұстаған?
Жауабы: Жеміс
жидектерді
жинату үшін
3-сұрақ
• Сақтар ең алғашқы
болып тамаққа
сары майды
қолданды. Оның
қазіргі сары
майдан
айырмашылығы
қандай?
Жауабы: Оны
жылқының
сүтінен жасаған.
4-сұрақ
• Кештердің бірінде
император Наполеон ІІІ
сарай әйелдеріне жылтыр
металдан жасалған сырға,
білезік, түйреуіштер сыйға
таратты. Өкiнiшке орай,
әшекейлер кеш аяғында
қарайып кетті. Қазір бiздiң
заманымызда бұл
материалдан осы
әшекейлерді жасауды
1 – сұрақ
Оның «Географика»
деп аталатын
еңбегінде жер туралы
мәлімет жинақталып,
«география» сөзін
ғылымға алғаш
енгізілген. Сондықтан
2-сұрақ
Бұл шың «Таудың ана
құдайы» деген
мағына береді. Алғаш
адам баласы мұнда
1953 жылы аяқ
басқан болатын. Ал
Қ.Уәлиев бастаған
қазақ альпинисттері
3 – сұрақ
Еуразия жағалауына бірнеше
саяхат жасалғанымен оның
ішкі аудандарына аяқ басу
көп жылдарға дейін мүмкін
болмады.Оған Орта Азияның
биік таулы өлкелері кедергі
болған еді. Осындай
қиындықтарға қарамастан
алғаш болып Орта Азияға
сапар шегіп, 15 жыл бойы 33
4 - сұрақ
Бұл ағаш Ніл өзені
жағалауында
өседі.Оның
жапырақтарымен
тоқылған бойрамен
жергілікті халықтар
үйлерінің төбесін
жабады.Оны
шарасыздық
4 – кезең
“Ғажайып
төрттік”
Сарыарқаның бұл өлкесін табиғаттың ерекше әсемдігіне
Еуропаның тамаша аймақтарының біріне теңейді. Бұл
байланысты
өлкенің әсем
табиғатына арнап С.Сейфуллин поэма, С.Мұқанов өз
кітабын арқау етті.
Жер шоқтығы саналатын өлкедегі өзі аттас қала ерекше
Сұрақ: Бұл әңгіме еліміздің қандай табиғаты әсем өлкесіне
облыстың орталығы.
1- ұяшық
сай келеді?
Сіздер бейтаныс жерге кемемен жүзіп келіп, жергілікті
адамдармен тіл табыспақшы болып, оларға әр түрлі
сұрақтар қоя бастадыңыздар. Ал, олар сіздерге “кенгуру”
Сұрақ: Сіздер қай жерге келдіңіздер және адамдар не деп
деген сөзден басқа сөз айтқан жоқ?
2- ұяшық
Ф. Магеллан алғаш рет дүние жүзін айналып шығу
саяхаты кезінде
Оңтүстік Американың оңтүстік шетімен бұғаз арқылы
өтеді. Сол кезде көптеген отты алауды көреді.
Кейбіреулері оны жағалаудағы алау, басқалары
жарылған қайықтың оты деп ойлайды.
Сұрақ: Бұл қай арал?
Саяхатшылар алғаш рет бұл жерге келгенде егістік
алқабында биіктігі бір метрден асатын, жапырақтары
“күмістен”, жемістері “алтыннан” тұратын
таңғажайып өсімдікті көрді.
Сұрақ: Бұл қай материк және қандай өсімдік
еді?
3- ұяшық
Бұл Азияның жетекші мемлекеттерінің бірі.
Жер аумағы бойынша дүние жүзінде 3 орын
алатын ел. Экономикасының негізі – өнеркәсіп.
Елде Аньшань,
Бэньси металлургия кәсіпорындары бар.
Сұрақ: Қай мемлекет туралы айтылып отыр?
Африкада жерасты суын Конго ойысында тез
шығарып алуға болама, әлде Сахара шөлінде
ма?
4- ұяшық
Әлемдегі алпауыт мемлекет. Жер аумағы жөнінен 4-
Солтүстік Америкада орналасқан экономикасы аса
орын алатын
дамыған ел.
Сұрақ: Бұл қай мемлекет?
Сіздер бұл материкте оқымысты ғылым
қызметкерлерінен басқа адамды кездестірмейсіздер.
Бірақ ешқайсысы зәулім ғылыми институттарға
жұмысқа бармайды және қарапайым вагон-үйлерде
Сұрақ: Бұл қай материк және қай халық?
тұрады.
5 – кезең
“Кім жылдам?”
« Сен мені білесің
бе ?»
топографиялық
тұрғыда
жасырылған
сурет жұмбақтар
1-сурет Көңіл күйі болмаған
адамның
бейнесінде қандай материк
бейнеленген?
2- суретте Қалпағы бар ер
адам бейнесінде қай
мемлкет бейнеленген?
3-сурет Орамалды әйел ана
бейнесінде қай елдер
бейнеленген?
6 – кезең
“Жұмбақ
шешіп
көрейік”
1. Аяқсыз жетіп барады,
Қолсыз есік қағады.
2.Қонақтап күнде қонар
Сүйсінер барлық адам
Тұлғасы су ішінде
су бетіне,
келбетіне.
көрінеді,
І топ
Таңырқап қарап тұрсам
3. Сатайын десем ауыр
Сатпайын десем тәуір
суретіңе.
кілем,
кілем.
ІІ топ
1. Бір халық аспанда ұшқан,
аяұы жоқ,
Ұстаған қолдарында таяғы
2. Шым – шытыр,
Шидай қотыр.
жоқ.
Күнінеталай жерге кетер
Нәрсенің бұл секілді саяғы
кезіп,
3. Қанаты жоқ, ұшады.
жоқ.
Аяғы жоқ жетеді.
Ауызы жоқ ұлиды.
ІІІ топ
1. Таң мен көзін ашады,
Әлемге нұр шашады.
2. Сырылдатады
шәйнегін,
Ұнатпаса да жұрт,
мейлі.
Тереземнің әйнегін,
Жуады, бірақ
сүртпейді.
аспан,
3. Гүл-гүл жайнап көк
Гүрілдейді сайда өзен.
Гүлжазира жарасқан,
Гүлдерімен қай кезең.
IV топ
1. Қыста ғана болады,
Ұстасаң қолың
тоңады.
2. Өркеші бар, түйе
емес,
Не ақ отау – үй емес.
Бір орнында тұрғаны,
Не болады бұл, кәне?
3. Тұратын жердің
белбеуі,
Шұбатылып қалыпты.
Керемет-ау кернеуі –
Тасты кесіп, жарыпты.
Географиялық
нысандарды тап
4
1
5
3
3
4
5
1
2
2
Ғылымның сырын ұғына,
Шығыңдар білім шыңына,
Дарындылық пен тапқырлық,
Жеткізеді сіздерді,
География сырына.
“Қорытынды
лау”
«Бұл заман білекке сенетін емес, білімге
сенетін заман.
Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен
азаматтарының білімімен өлшенеді.
Сол білімді әжетке, тұрмыс игілігіне жарата
білуімен бағаланады.
Инемен құдық қазғандай, қиын да күрделі,
орасан қажыр-қайрат пен ерік-жігерді талап
ететін білімсіз – өмір тұл.
Терең білім – тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-
ой – азаттығымыздың алдаспаны.»
Қазақстан Президентінің Назарбаев
Университеті студенттері алдында сөйлеген
сөзі
Азығы бір күнге жететін айламен емес,
Білімі мың жылға жететін пайдамен өмір
жас географтар.pptx
