Саха тыла – ХI кылаас
Үөрэтии былаанынан чааһын ахсаана: сылга барыта 34 чаас, нэдиэлэҕэ 1 чаас
Үөрэтэр кинигэ: Г.Г.Филиппов, Г.И.Гурьев, А.К.Прокопьева, Ф.Н.Болдовская. Саха тыла. 10-11 кылаас. Дьокуускай, “Айар”. 2017 с. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үөрэҕин министиэристибэтэ бигэргэппитэ
№ |
Уруок тиэмэтэ |
Чаас |
Күнэ |
Ытык өйдөбүллэр Кэпсэтэр, суруйар тиэмэлэр барыллара |
Тиэмэ сүрүн ис хоһооно |
Үөрэнээччи үлэтин сүрүн көрүҥнэрэ |
Дьиэҕэ сорудах |
||||||
Барыл |
Дьиҥ |
||||||||||||
I чиэппэр |
|||||||||||||
1
|
Тыл ситимэ |
1 |
06.09 |
|
Киһи буолан аан дойдуну баһылыыр, аан дойдуну таптыыр үрдүк, дархан аналлааххын!
Мин – сир-халлаан киҥкиниир киэҥ ньуурун кэрийэ кэлбит Күн уолабын, өй-санаа кытаанах тулуурун бэттибэт биир бэрдэ буолабын... |
Тыл ситимин араастара |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Тыл ситимэ этии буолбатын өйдүүр. Араастарын быһаарар. Нуучча сабыдыалынан сахалыы ситим уларыйарын өйдүүр.Нуорманы тутуһар |
37-38§§ |
|||||
2 |
Этии өйдөбүлэ |
1 |
13.09 |
|
Этиини наардааһын |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Этии киһи өйүн-санаатын көстүүтэ буоларын, онон арааһа элбэҕин чиҥник өйдүүр. Судургу уонна холбуу диэҥҥэ наардыыр. |
39§ |
||||||
3 |
Судургу этии. Этии тииптэрэ
|
1 |
20.09 |
|
Саҥарыы сыалынан-соругунан көрөн этии тииптэрэ. Саҥарыы иэйии кырааскатынан көрөн этии тииптэрэ |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Этии туох суолталаах саҥарылларын өйдүүр,сатаан тутта үөрэнэр. Этии тииптэрин билбитигэр тирэҕирэн тылын култууратын сайыннарар.Нуучча тылын сабыдыалынан тыл-өс дэгэтэ сүтэрин өйдүүр. |
40-41§§ |
||||||
4 |
Этии тутулунан араастара |
1 |
27.09 |
|
Икки састааптаах этии. Биир састааптаах этии. |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. 1 састааптаах этии истилиистикэлии суолтатын өйдүүр, саҥатыгар сатаан туттар.2 састааптаах этиини 1 састааптаах оҥорор. Нуучча тылын сабыдыалынан этиигэ алҕас тахсарын көннөрөр, быһаарар. |
42§ |
||||||
5 |
Туһаан уонна кэпсиирэ икки ардыгар тириэ. |
1 |
04.10 |
|
Туһаан, кэпсиирэ икки ардыгар тириэ турар түбэлтэлэрэ. Таба суруйуу |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр.Туһаан,кэпсиирэ ык кардыгар тириэ тоҕо турарын быһаарар, холобурдуур. Этиини тириэ турарын курдук уларытар. |
43§ |
||||||
6 |
Тэнийбит-тэнийбэтэх, толору-толорута суох этиилэр. |
1 |
11.10 |
|
Судургу этиини ырытыы. |
Этии төһөнөн тэнийэр да,ис хоһооно кэҥии рин, чуолкайданарын өйдүүр. Наһаа тэнийдэҕинэ,чопчута суох,кыайан өйдөммөт буолар диэн түмүк оҥостор.Тиэкиһи көннөрөр. |
44-45§§ |
||||||
7 |
Хатылааһын. Судургу этии.
|
1 |
18.10 |
|
Хатылааһын |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Судургу этиини сатаан ырытар, б.у.ч. арааран өйдүүр,сурук бэлиэтин таба туруорар. Б.у. ч. түмэр тылы чуолкайдык билэр. Б.у.ч. истилиистикэлии уратытын чиҥник өйдүүр. |
Судургу этии |
||||||
8 |
Суругунан үлэ. Судургу этии
|
1 |
25.10 |
|
Чиҥэтии |
|
|||||||
II чиэппэр |
|||||||||||||
1 |
Этии биир уус-таах чилиэннэрэ
|
1 |
08.11 |
|
Үрдүк дьолго ананан туох барыта сиргэ төрүүр. |
Этии б.у.ч. сурук бэлиэтэ. Түмүктүүр тыл. |
Б.у.ч. арааран өйдүүр,сурук бэлиэтин таба туруорар. Б.у. ч. түмэр тылы чуолкайдык билэр. Б.у.ч. истилиистикэлии уратытын чиҥник өйдүүр. |
46-47§§ |
|||||
2 |
Араарыллар этии чилиэннэ-рэ. Араарыллы-быт сиһилии. |
1 |
15.11 |
|
Киһи буолан аан дойдуну баһылыыр, аан дойдуну таптыыр үрдүк, дархан аналлааххын!
Мин – сир-халлаан киҥкиниир киэҥ ньуурун кэрийэ кэлбит Күн уолабын, өй-санаа кытаанах тулуурун бэттибэт биир бэрдэ буолабын... |
Араарыллыбыт сиһилиигэ сурук бэлиэтэ. |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Сиһилии араарыллыытыгар соппутуой, тириэ туруутун чопчу билэр, уус-уран айымньыттан холобурдуур. Тиэкискэ сатаан туттар. |
48§ |
|||||
3 |
Даҕаамыр |
1 |
22.11 |
|
Даҕаамыр араарыллыыта |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Нуучча ты-лын сабыдыалынан сыһыарыы эбиллиэ да суох ты-лыгар эбиллэрин өйдөөн көрөр, ол алҕаһы көннөрө үөрэнэр. Соппутуой, тириэ турарын чопчу билэр. |
49§ |
||||||
4 |
Чопчулуур чилиэннэр |
1 |
29.11 |
6 |
Чопчулуур чилиэн анала, араарыллыыта |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Чопчулуур чилиэни уус-уран айымньыттан булан холобурдуур, соппутуойу таба туруорар. Тиэкис оҥороругар сатаан туттар. |
50§ |
||||||
5 |
Туһулуу |
1 |
06.12 |
13 |
Туһулуу туттуллуута Туһулууга сурук бэлиэтэ |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Ис санаа туһу лууга хайдах көстөрүн өйдүүр.Тыл култууратыгар үөрэнэр.Айымньыттан булан холобурдуур. Сурук бэлиэтин таба туруорар. |
51§ |
||||||
6 |
Кыбытык тыл уонна кыбы-тык этии |
1 |
13.12 |
20 |
Кыбытык тыл, кыбытык этии суолтата. Туттуллар сурук бэлиэтэ. |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Туох суолталаахтарын өйдүүр. Тиэкискэ тоҕооһуннаран туттар, сурук бэлиэтин таба туруорар |
52§ |
||||||
7 |
Хатылааһын. Араарыллар этии чилиэннэрэ |
1 |
20.12 |
27 |
Хатылааһын |
Хатылааһын |
|||||||
8 |
Суругунан үлэ. Араарыллар этии чилиэннэрэ |
1 |
27.12 |
|
|
||||||||
III чиэппэр |
|||||||||||||
1 |
Холбуу этии. |
1 |
10.01 |
10 |
Таптыыбын саҕахха чуумпутук маҥнайгы саһарҕа үөскүүрүн. |
Холбуу этии өйдөбүлэ. Тэҥҥэ холбоммут этиини ырытыы |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Судургу этииттэн араарар, быһаарар. Тэҥ суолталаах, баһылыыр суолталаах диэн араарар, холобурдуур. Сурук бэлиэтин таба туруорар. ТХЭ ырытар. |
53§ |
|||||
2 |
Баһылатыылаах холбуу этии |
1 |
17.01 |
17 |
Баһылатыылаах холбуу этиигэ сурук бэлиэтэ. Баһылатыылаах холбуу этиини ырытыы. |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Сурук бэлиэтин таба туруорар. Ханнык түгэҥҥэ соппутуой турбатын чопчу быһаарар. Айымньыттан холобурдуур. БХЭ ырытар. |
54§ |
||||||
3 |
Уустук тутуллаах БХЭ
|
1 |
24.01 |
24 |
Уустук тутуллаах БХЭ ырытыы |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Уустук тутуллаах БХЭ сатаан оҥорор, ырытар. |
55§ |
||||||
4 |
Холбуу этии. Суругунан үлэ.
|
1 |
31.01 |
31 |
Хатылааһын |
Хатылааһын |
|||||||
5 |
Туора киһи саҥата |
1 |
07.02 |
|
Ийэ барахсан аһыы сүөгэй сыттаах, сибилигин аҕай ыаммыт үүтүнэн буруолуу сылдьар сылаас илиитэ эйигин көтөҕөн ылан, Орто дойдуга, үрүҥ күҥҥэ, киһи аймахха өрө ууммута, киһи буол диэбитэ. |
Сирэй саҥа, ойоҕос саҥа, ис саҥа |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Сирэй саҥа, ойоҕос саҥа, ис саҥа туох уратылаахтарын билэр. Айымньыттан холобурдуур. Сурук бэлиэтин билэр. |
56§ |
|||||
6 |
Сирэй саҥаҕа сурук бэлиэтэ |
1 |
14.02 |
|
Сирэй саҥаҕа сурук бэлиэтэ |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Быраабыланан сирдэтэн сурук бэлиэтин таба туруорар. Интэнээссийэ суолтатын өйдүүр. |
57§ |
||||||
7 |
Диалогка сурук |
1 |
21.02 |
|
Диалогка сурук бэлиэтэ |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Диалогка сурук бэлиэтин таба туруорар. Сирэй саҥалаах этиини диалог халыыбынан уларытар. |
58§ |
||||||
8 |
Сытаатаҕа сурук бэлиэтэ |
1 |
28.02 |
|
Сытаатаҕа сурук бэлиэтэ |
Орто сүһүөх үөрэҕэр тирэҕирэр. Сытаатаҕа сурук бэлиэтин таба туруорар. Билим ыстатыйатыгар хайдах бэлиэтиири сатыыр. |
59§ |
||||||
9 |
Хатылааһын. Сиинтэксис |
1 |
06.03 |
|
Хатылааһын |
Тургутук |
|||||||
10 |
Суругунан үлэ. Сиинтэксис |
1 |
13.03 |
|
Хатылаа-һын |
||||||||
11 |
Тыл култуурата |
1 |
20.03 |
|
Саха тыла байҕал курдук бараммат |
Тыл култуурата. Тыл-өс |
Сыыһа саҥаны өйдөөн истэр, көннөрөр. Нууччалыы, сахалыы тутуллаах этиилэри араарар.Кырамаатыкаҕа тирэҕирэн сыыһалары булар. Тиэкиһи эрэдээксийэлиир. |
|
|||||
IV чиэппэр |
|||||||||||||
1 |
Туттулук истииллэр. Билим истиилэ |
1 |
03.04 |
|
Төрөөбүт дойдуга, айылҕаҕа таптал киһи төрөөбүт-үөскээбит алааһыт-тан саҕаланар.
Хас бирдии киһи кимтэн кииннээҕин, хантан хааннааҕын билиэхтээх. |
Туттулук истииллэр. Билим истиилэ |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Туттулук истииллэри арааран билэр. Билим истиилин бэлиэлэрин чопчу билэр. Тиэсис, анатаассыйа, эрэпэрээт, кэниспиэк суруйар. |
60-61§§ |
|||||
2 |
Дьыала истиилэ. Пубулуустука истиилэ |
1 |
10.04 |
|
Дьыала истиилэ. Пубулуустука истиилэ. |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Уратытын өйдүүр. Судургу докумуону сатаан толорор.Истиили тутуһан көрдөрөр-иһитин нэрэр эйгэҕэ ыстатыйа, эрэпэртээс, үнтүөрбүү суруйарга холонор. Тыла-өһө иэйээннээх буоларыгар араас ньыманы туттар. |
62-63§§ |
||||||
3 |
Кэпсэтии истиилэ. Уус-уран истиил |
1 |
17.04 |
|
Кэпсэтии истиилэ. Уус-уран истиил. |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэн литэрэтиирэлии нуорманы тутуһан саҥарар. Айымньыттан кэпсэтии истиилин булан быһаарар, бэрсэнээс саҥатын итэҕэтэр гына үтүктэр. Ойуулуур-дьүһүннүүр ньыманан айар. Холобурдуур, интэнээссийэлээн ааҕар. |
64-65§§ |
||||||
4 |
Тиэкис. Тиэкис тииптэрэ |
1 |
24.04 |
|
Тиэкис. Тиэкис тииптэрэ |
Орто сүһүөххэ үөрэппиккэ тирэҕирэр. Тиэкис тииптэрин чопчу билэр.Уус-уран айымньыттан холобурдуур. Алын кылаас үөрэнээччитигэр сөптөөх тэттик тиэкис оҥорор. |
66§ |
||||||
5 |
Хатылааһын. Истилиистикэ |
1 |
08.05 |
|
Хатылааһын |
|
|||||||
6 |
Суругунан үлэ. Истилиистикэ |
1 |
15.05 |
|
|
||||||||
7 |
Түмүк уруок. Саха тылын үөрэҕин устуоруйата |
1 |
22.05 |
|
Саха тылын үөрэтии устуоруйата. |
Саха тылын үөрэҕин устуоруйатын удумаҕалыыр. Биллэр-көстөр учуонайдар туох сүрүн үлэлээхтэрин ааттаталыыр |
|
||||||
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.