разработка урока по информатика

§ 8. Қазіргі заманғы дербес компьютердің архитектурасының даму үрдісі

Жоспар  Компьютер ұғымы  Компьютер түрлері  Компьютер элементтері және олардың атқаратын мақсаттары

Компьютер ұғымы  Компьютер (ағылш. Computer – «есептегіш») – есептеулерді жүргізуге, және ақпаратты алдын ала белгіленген алгоритм бойынша қабылдау, қайта өңдеу, сақтау және нәтиже шығару үшін арналған машина.

Компьютердің түрлері  Компьютер бірнеше түрге бөлінеді және әр компьютерге сәйкес арнайы программалық- ақпараттық құрылым болады. Компьютер Дербес компьютер (ДК) Тасымал компьютер (ТК) Қалта компьютер Планшеттік ДК

Дербес компьютер (ДК)  Дербес компьютер - компьютердің қазіргі уақытта ең кең тараған түрі болып табылады.  ДК-дің минимум тізіміне мыналар жатады: 1. жүйелік блок; 2. монитор; 3. пернетақта;

Тасымал компьютер (ТК)  Тасымал компьютер – жеңіл, ықшам, жұқа экранды ДК.  Халық арасында тараған аты – ноутбук.  Ноутбуктардың басты ерекшеліктері жеңіл салмақтылығында және көлемінің ықшамдылығында.   Батареямен жұмыс істейді және жұмыс істеу уақыты бір сағат пен он бес сағат аралығына тең.

Қалта компьютерлер  Бұл қалтаға немесе сөмкеге сыйып кететін шағын тасымал компьютерлер.  Жиі жеке сандық көмекші деп аталады.  Қалта компьютерде пернетақтаның орнына сенсорлық экран жаблықталған, оны саусақпен немесе перамен (қаламға ұқсас құрал) басқаруға болады

Планшеттік ДК  Бұл тасымал және қалта компьютерлерінің қасиеттерін жинақтаған тасымал ДК-лер.  Белгілі операциялық жүйелер орнатылған: ◦Android (Google); ◦BlackBerry Tablet OS (англ.) (BlackBerry); ◦iOS (Apple); ◦Open webOS (LG Electronics); ◦Sailfish OS (Jolla); ◦Tizen (Intel / Samsung); ◦Windows RT (Microsoft).

Компьютердің элементтері  Кез-келген дербес компьютер келесі құрылғылардан тұрады: Қосымша элементтер Негізгі элементтер 1. Жүйелік блок 2. Монитор 3. Пернетақта 4. Тышқан 1. Принтер 2. Сканнер 3. Модем 4. Ақпарат тасымалдаушылар  Жүйелік блок келесі элементтерден тұрады: а) Процессор ә) Басқару құрылғысы б) Арифметикалық-логикалық құрылғы в) Регистрлер (реттеуші тетік) г) Компьютердің жадысы. д) Қатқыл дискілер

Монитор  Монитор – компьютердің программасы жұмыс істеген кезде шығаратын ақпаратты бейнелеуге арналған негізгі құрылғы.  Қазіргі уақытта оның мынадай түрлері қолданылады: 1. Ақпаратты шығару түріне қарай: ◦алфавитті-сандық (алфавитті-сандық ақпаратты ғана бейнелейтін дисплей); ◦графикалық (векторлық, растрлық); 2. Құрылымына қарай: ◦ЭСТ – электрондық сәулелік түтікше негізінде (1-сурет); ◦СК – сұйық-кристалды дисплей (2-сурет); ◦Плазмалық – плазмалық тақта негізінде (3-сурет); 1-сурет 2-сурет 3-сурет

Пернетақта  Пернетақта (Клавиатура; keyboard) – компьютерге мәліметтер мен командаларды енгізуге арналған құрылғы.  Пернетақтада бірнеше түрлі пернелер бар. Оларды мынадай санаттар бойынша жіктеуге болады: • Әріптік-цифрлық пернелері : бұлар әріптер мен сандар пернелері. • Тыныс белгі пернелері: бұлар қос нүкте (:), нүктелі үтір (;), сұрақ белгісі (?), дәйекше (') және тырнақшалар (") сияқты пернелер. • Арнайы пернелер: оларға, мысалы, жүгіргі пернелер, Control пернелері мен қызметтік пернелер (F1–F12) жатады. Бұл пернелер қолданылу мақсатына байланысты әр түрлі іс- қимыл жасайды. Мысалы, мәтін өңдегіште ENTER пернесін басқаннан кейін жаңа жол басталады, ал іздеу жүйесінде ол қажетті мәтін енгізілгеннен кейін іздеу үрдісін белсендіреді.

Процессор  Компьютердің басты элементі оның миы немесе процессор болып табылады.  Процессор дегеніміз – корпусқа орнатылған, өлшемі бірнеше квадрат миллиметр болатын электрондық схема. Ол барлық есептеулер мен ақпараттық өңдеуді секундына бірнеше миллион операция жылдамдықпен орындайды.  Компьютер процессордың жылдамдығымен сипатталады.  Процессор жылдамдығы мегагерцпен (МГц) немесе гигагерцпен (ГГц) өлшенеді.  Процессордың құрамына мыналар кіреді: 1. басқару құрылғысы; 2. арифметикалық- логикалық құрылғы; 3. процессор жадысының регистері

Процессордың даму хронологиясы Шыққан жылы Маркасы 1982 1985 1989 1993 1997 1999 2000 2007 2008 286 386 486 Pentium Pentium II Pentium III Pentium IV Core 2 Quad Core i7 Тактілік жиілігі (МГц) 8-20 20-60 66-100 100-300 300-450 500-1000 1000-3400 2400-2667 2667-3333 Оперативт і жады 1-2 Мб 2-4 Мб 4-8 Мб 8-22 Мб 16-32 Мб 32-128 Мб 128-800 Мб 8 Гб 24 Гб

Басқару құрылғысы  Басқару құрылғысы компьютердің барлық құрылғыларының жұмыстарын мынадай программа бойынша басқарады: • жадыдан программаның кезекті командасын және барлық амалға қатысатын сандарды шақырады; • оларды арифметикалық-логикалық құрылғыларға бағыттап, алынған нәтижені жадыға жібереді;

Арифметикалық-логикалық құрылғы  Арифметикалық-логикалық құрылғы мәліметтерді өңдеуге арналған.  Ол арифметикалық және логикалық амалдарды орындайды да аралық немесе соңғы нәтижені еске сақтау құрылғысына жібереді.  Ең алғашқы арифметикалық- логикалық құрылғыны ойлап тапқан – Джон фон Нейман. 4-биттік АЛҚ схемасы

Регистрлер (Реттеуші тетік)  Процессор регистрі – негізгі немесе аралық мәліметтерді, не олардың бөліктерін сақтауға арналған және машиналық командаларды орындау кезінде пайдаланылатын, мөлшері бір немесе екі машиналық сөз болатын процессор ішіндегі жады ұяшығы.

Компьютердің жадысы. Жедел жады  Жедел жады – бұл өзгеретін ақпаратты сақтауға арналған құрылғы.  Бұл компьютердің жұмыс жадысының көлемін, яғни бір мезгілде орындалатын программалардың саны мен өлшемін анықтайды.  Жады энергияға тәуелді жұмыс істейді. Компьютер өшірілгеннен кейін ондағы ақпарат жойылады.

Компьютердің жадысы. Қатқыл дискілер  Қатқыл дискілер – бұл ЭЕМ-ныда (электрондық есептеуіш машина) ақпараттарды, программаны және мәліметтерді ұзақ уақыт сақтауға арналған құрылғы.  Бұл дискілер жиі винчестер деп аталады.  ДК-де қатқыл дискілер жүйелік блокта орналасады.  Винчестер бір немесе бірнеше маталл дискілерден тұрады.  Қатқыл дискіде қозғалтғыш оқу/жазу бас тетігі мен электрониканы басқару құралы бар.  Қатқыл дискінің негізгі параметрлеріне сыйымдылық, беріктілік, өнімділік жатады.