РГР № 3 на казахском языке для 2 курса

Академик Сәтбаев атындағы Екібастұз инженерлік­техникалық институтының колледжі Есеп­графикалық жұмыс № 3 ТАҚЫРЫБЫ: Оттық камерасының жылулық есебі Құрастырған: __________ Капиятова Б.М. ОТТЫҚ КАМЕРАСЫНЫҢ ЖЫЛУЛЫҚ ЕСЕБІ. 1.1.Оттық камерасының өлшемдерін анықтау және жанарғыны орналастыру Оттық камерасының жылулық есебінің мақсаты оның жылуқабылдағыштығын, оттық көлемі   мен   экран   беттерінің   қажетті   сәулеқабылдағыш   өлшемдерін   анықтау   болып табылады,   бұл   берілген   мәнге   дейін   жану   өнімдерінің   температурасын   төмендетуге мүмкіндік береді.  Оттықтың есебін орындау үшін оның алдын ала эскизі жасалады, ол жобада берілген қазандық түрінің оттық камерасының эскизіне жақын болып келуі мүмкін. Бірақ көбінесе есептелуші  оттықтың эскизі сызбадағы эскизден айтарлықтай ерекшеленеді.  Оттық камерасының көлемі қабырғаның экрандық түтіктерінің остік жазықтығымен және   фестон   түтіктерінің   бірінші   қатары   арқылы   өтетін   жазықтықтың   маңдайшасымен, суық воронка биіктігін жартыға бөліп тұратын көлденең ширма жазықтығымен шектеледі.  Сурет 1. Оттық камерасының есептік өшемдері: а,б – құрғақ қожшығаруы бар қатты отындарға арналған оттық камералар; в,г – сол сияқты тек газ бен мазут үшін; д ­ сол сияқты сұйық қожшығаруы бар қатты отын үшін; hт, hпр, hх.в. – оттықтың, оның призмалық бөлігінің және суық воронканың есептік биіктіктері; hш, hг.о – артқы экран жазықтығының газ әйнегінің және ширманың биіктігі; сш – (газ жүрісі бойынша)   ширманың   тереңдігі;   hк.г,   hх.о  –   салқындату   камерасы   мен   жану   камерасының биіктігі; lш – көлденең ширманың ұзындығы. Экран құбырының осі бойынша оттықтың қимасы, fт  , м2  отынның жануы   BQн кезінде бөлінетін толық жылу мен оттық қимасының жылулық кернеуінің қимасын   qf негізге ала отырып анықтайды: p р                                                           fт=BQн p р/qf                                                   (1) p qf   есептік   жылулық   кернеу   отынның   түріне,   оны   жағу   қуатына   және   оттық камерасының жылулық қуатына тәуелді болады. Оттықтың қимасындағы шекті жылулық кернеуді  qf  төмендегі таблицадан алады.  Кесте 4. Оттық қимасындағы шектік жылулық кернеу а.Қатты қожшығарғыш оттықтар Отын Жылукернеуі,  qf , МВт/м2 Жанарғының Жанарғының қарсы фронталь орналасуы орналасуы Биіктігі бойынша жанарғыларды орналастыру Бірярустық Екі­үшярустық Қожданушы   тас   және   қоңыр көмірлер Қожданбайтын тас көмірлер Фрезерлік шымтезек Қожданушы   тас   және   қоңыр көмірлер Қожданбайтын тас көмірлер Эстон қойтасы 3,50 4,70 1,75 б.Сұйық қожшығарғыш және газмазуттық оттықтар 1,75 2,90 2,90 Отын Антрациттер, жартылай антрациттер, әлсіз көмірлер Тас және қоңыр көмірлер Табиғи газ және мазут Жанарғының тангенциал орналасуы ­ 2,90 ­ 2,50 6,40 2,30   qf , 2,30 3,50 ­ 3,50 6,40 2,30 Жылукернеуі, МВт/м2 5,2 6,4 9,3 Е с к е р т у. Қожданушы тас көмірге жатады: донецкий ГСШ, кизеловский Г және үгінділері, кемеровский СС, қожданатын тас көмірге – экибастузский СС, егоршинский А, куучекинский СС, ткварчельский Ж; қалған тас көмірлер үшін  qf  мәнін қожданушы мен қожданбайтын тас көмірлердің арасындағы мәнді алу керек. p=qf   есептік мәні буөндіргіштігі   D >950т/сағ болатын қуатты қазандықтар үшін qf ұсынылады.  Басқа жағдайларда                                                       qf p=(0,7÷0,9)qf                                              (2) p qf  мәні неғұрлым жоғары болған сайын, оттық қимасы төмен болғанмен, оның биіктігі жоғары болады.  Сұйық   қожшығаруда,   газ   бен   мазутты   жағу   кезінде,   сонымен   қатар,   қатты қожшығаруда және жанарғының бірярусты орналасуында оттық камерасының тереңдігі, b жанарғы амбразурасының шықпа бөлігінің диаметрінің мәніне, яғни 5­7 тең алынады (ал кіші  мәндер  – газ бен  мазутты  жағуда  алынады).  Жанарғының  саны  мен  амбразураның диаметрі келесі таблицадан алынады.  Кесте 5. Құйынды оттықтарды орналастыру мен олардың саны Номинал   буөндіргіштік,   D, кг/с (т/сағ) Құйынды   оттық   саны   мен орналасуы фронталь, дана қарсы, дана Жанарғының   шықпа амбразурасының диаметрі* , Dа , мм 33­61 (120­220) 89­117 (320­420) 139­178 (500­640) 264­333 (950­1200) 445 (1600) 700 (2500) 3­4 6­8 8­12 ­ ­ ­ 4­6 6­8 8­12 12­16 12­16 24­32 850 950 1150 1150 1350 1350 1350 1600 1600 Тураағындық жанарғылар, бұрыштық**  , дана 4­8 8­12 12­16 16­24 24­32 24­32 *Газмазуттық жанарғы үшін диаметр 1,3­1,4 есе азаяды. **Тек қана қатты отын үшін ғана қолданылады. Жанарғының  көпярусты   орналасуында  (қатты  қожшығаруда)  оттық  камерасының тереңдігі қосымша жанарғы ярусының санына тәуелді болады:                                                             b=(6÷7)Daφя                                            (3) мұндағы,   φя   – ярус санына түзету коэффициенті, 1,2; 1,3 және 1,45 бұл ярус саны сәйкесінше 2, 3 және 4 тең болса таңдап алынады. Оттықтың жалпы қимасын және оның тереңдігін анықтап алғаннан соң, жарықтағы оттықтың енін аламыз, м:                                                                  a= fт∕b                                                    (4)            төмендегідей өседі ( Dном≤185кг/с  қазандары үшін):    a,   м,   буөндіргіштіктің   өсуімен   бірге,   шамамен Оттық   камерасының   ені,                                                                        a=mDном 0,5                                             (5) мұндағы,  m  егер    Dном=¿ 33 ÷ 45кг/с (120­160т\сағ) болса 1,1тең, ал егер Dном=¿ 55 ÷ 185кг/с (200­670т/сағ) болса, 1,3 тең деп алынады. Ал жоғары қуатты қазандықтар   үшін   ( Dном>185кг/с )   оттық   камерасының   ені   мына   формуламен анықталады:                                                                   a=mDном                                                (6) 0,1 мұндағы, қатты отын үшін   m=¿ 12,6 табиғи газ бен мазут үшін 10,7 тең.  Оттық камерасының көлемі оның таңдап алынған қимасының негізінде оттықтың биіктігін   анықтауға   мүмкіндік   береді.   Ол   буөндіргіштікке   және   оттық   көлемінің   шекті жылулық кернеуіне qv тәуелді болады. qv­ның мәні келесі таблицадан алынады. Кесте 6. D ¿ 21кг/с (75  т/сағ) кезіндегі камералық оттықтардың есептік сипаттамалары а. Қатты отын (q3=0) Оттық құрылғысының түрі Отын Оттық   көлемінің шекті   жылулық   qV , кернеуі, кВт/м3 Жылу жоғалту, q4 , % Оттықтан күлдің шығарылу үлесі, αун Қатты қожшығаруы бар камералық отттықтар   Сұйық қожшығаруы бар камералық оттықтар   Антрациттер Жартылай антрациттер Әлсіз көмірлер  Тас көмірлер Көмір байытудың қалдықтары Қоңыр көмірлер Фрезерлік шымтезек Қойтастар Антрациттер   және   жартылай антрациттер Әлсіз көмірлер Тас көмірлер Қоңыр көмірлер 140 160 160 175 160 185 160 115 145 185 185 210 6 4 2 1­1,5 2­3 0,5­1 0,5­1 0,5­1 3­4 1,5 0,5 0,5 0,95 0,95 0,95 0,95 0,95 0,95 0,95 0,95 0,85 0,8 0,8 0,7­0,8 б.Отын – жанармай газдар мен мазут Отын Оттық   көлемінің   шекті   жылулық кернеуі,  qV , кВт/м3 Жылу жоғалту, q3+q4  , % Мазут Табиғи,  ілеспе және кокс газдары  290 350 0,1­0,5 0,1­0,5 Сондықтан ең алдымен оттықтың шекті минимал көлемін табу керек.                                                                    Vмин т =BрQр н∕qV                                      (7) Оттық камерасының есептік көлемі әрдайым минималдан үлкен болады, және ол   тәуелді таңдап   алынған   оттық   камерасынан   шыға   берістегі   газ   температурасына   ϑт болады.   ϑт төмендеуі оттық камерасы көлемінің және қабырға бетінің жоғарылауына байланысты. Оттықтың есептік көлемі алдын ала келесі формулалар арқылы анықталынып алынады: '' '' қатты отындар үшін                                                     Vт р=(3− '' ϑт 625)( 28 р)0,5 Qн мин Vт                                 (8) газ бен мазут үшін                                                           Vт р=(3− '' ϑт 700)Vт мин                                       (9) Оттық көлемінің есептік жылулық кернеуі, кВт/м3, алынған мәліметтерге негізделе отырып, келесідей есептеледі:                                                          qV p=BQн р р∕Vт                                              (10)   т р>Vмин шарты орындалуы керек.  Есептеулердің соңында  Vт Есептің әрі қарай есептелінуі үшін оттық камерасын биіктігі бойынша үш аймаққа бөлу   ыңғайлы   болып   табылады:   суық   воронкаға   (қатты   қожшығарушы   оттықтар   үшін), призматикалық   бөлікке   –   суық   воронканың   басынан   шығыңқы   ширмаға   дейін   (немесе көлденең түбі) және шығыңқы ширманың биіктігіне тең болып келетін және кішірейтілген бойлық   қимасы   болатын   жоғарғы   бөлікке.   Оттық   камерасы   қабырғасының   есептік   беті р Fст  деген ол оттық камерасының белсенді көлемін шектейтін бетті айтады. Егер оттық камерасының есептік көлемі   Vт (екіжарықты экран ауданынсыз) мына формуламен анықтайды:                                                          Fст 2 3                                                      (11)   белгілі болса, онда оның қабырғасының толық бетін р≈7(Vт р) р 1.2. Оттық камерасының жылулық сипаттамасы Оттық   камерасының   экрандарына   жылуды   беру   негізінен,   жалынның   жоғары температуралы ядроның сәулеленуінің есебінен, сонымен қатар, оттық көлемін толтырушы үш атомды газ және жанған күл бөлшектері есебінен жүзеге асырылады. Оттықта берілетін жылудың жалпы саны жану аймағындағы пайдалы жылубөліну мен оттықтан шыға берістегі газ  энтальпиясының арасындағы айырмамен анықталады.  Оттық   камерасындағы   пайдалы   жылубөліну   Qт  ауаның   сыртқы   қыздырынуының жылуымен   оттық   жоғалтуларын   ескермегендегі   отынның   нақты   жылулығымен   оттыққа келетін   ыстық   ауаның   жылулығы,   және   конвективтік   шахтадан   алынған   рециркуляция газдарының жылулықтары арасындағы қосындылармен анықталады:                             Qт=Qр р100−q3−q6 100 +Qв−Qвнш+rHг.отб                                   (12) Ауаның жылулығы ыстық ауаның жылулығынан және салқын ауаның кішігірім жылу сорылымдарынан тұрады:                             Qв=(αт−∆αт−∆αпл)Hг.в. 0 +(∆αт+∆αпл)Hх.в. 0                       (13) мұндағы,  αт ,   ∆αт,   ∆αпл  мәндерін жоғарыдағы бөлімнен алады.                                              Hг.в. 0 0 =1,32∙tг.в.Vв ;                                                    (14) '' Адиабаталық   (калориметриялық)   жану   температурасы,   Та  барлық   пайдалы жылубөліну   жану өнімдерімен пайдаланылса ғана ескеріледі. Ол нақты шарттарда қол жетімсіз болып саналатын газдың максимал есептік температурасына сәйкес келеді.  Оттықтан шыға берістегі газ температурасы   ϑт   отынның сипаттамасына сәйкес таңдап алынады. Қатты отын үшін газ температурасы келесі қыздыру беттерінің қождану шарттарын   ескерту   шартынан   таңдап   алынады.   Мазут   пен   табиғи   газды   жағу   кезіндегі оттықтан   шыға   берістегі   газ   температурасы   радиациялық   және   конвективтік жылуалмасудың оптимал қатынасынан алынады, жоғары буөндіргіштікті қазандықтар үшін ''=1300÷1350℃ ,   ал   басқа   жағдайларда (D ≥ 500т/сағ)   болса, ''=1200÷1250℃ .   Төмен   түсіргіш   шахтаның   тығыз   конвективтік   қыздыру ϑт беттерінің   алдындағы   бұрылыстық   камерадағы   газ   температурасы   950 ÷ 1000 ℃ жоғары болмау керек. Оттықтың меншікті жылуқабылдауы, кДж/кг   онда   ϑт                                                        Qл=φ(Qт−Hт '')                                              (15) мұндағы,    φ   – қыздыру бетімен қабылданып алынатын газдың жылулық үлесін ескеретін жылуды сақтау коэффициенті: φ=1− q5 ηк+q5                                               (16) ''=4146  деп аламыз, энтальпиялар кестесінен алынады. Hт 1.3. Оттықтағы жылуалмасудың есебі Оттық   камерасы   қабырғасының   беті   оттық   көлемін   толтыратын   жанған   жану өнімдері мен қабырғалық экрандардағы беттер арасындағы жылуалмасу теңдеулері арқылы анықталады:                                          Fст=                                (17) 1011BpQл 5,67MξтψсрTт ''−1)2 3 ''Tа 3√ 1 M2( Tа Tт мұндағы,   Tа   және   Tт ''   ­ жанудың абсолют адиабаталық температурасы және оттықтан   шыға   берістегі   газ   температурасы,   К;   Tа=ϑа   M   ­   оттық камерасының   биіктігі   бойынша   жалынның   қатыстық   орнын   ескеретін   коэффициент M=0,5 ;  ψср  – экранның жылулық тиімділігінің орташа коэффиценті;  ξт  – оттық камерасындағы ортаның сәулелену коэффициенті. M   мәні отынның әр түрін жаққанда әр түрлі қолданылады: ''+273 К;   жоғары реакциялы қатты отынды (тас және қоңыр көмірлер, қойтастар, шымтезек) жағу кезінде           M=0.59÷0.50Xт                              (18) аз реакциялы қатты отынды (А, ПА, Т) камералық жағу кезінде, сонымен қатар, күлділігі жоғары тас көмірлер (екібастұз секілді)                                                                  M=0,56÷0,50Xт                                   (19) газ бен мазутты жағуда                                                       M=0,52÷0,50Xт                                              (20) Жанарғының  түпте  орналасуында   M=0,4   тең.   Xт   мәніне  тәуелсіз  барлық формулаларда  M  мәні 0,5 жоғары болмайды.  Xт  мәні оттықтағы температуралардың максимум   аймағының   қатыстық   биіктігін   сипаттайды.   Отынның   көптеген   түрлері   үшін биіктігі бойынша температуралар максимумы   жанарғының орналасу деңгейімен сәйкес келеді: Xт=hгор∕hт '                                                (21) мұндағы,   hгор   –   жанарғының   орналасу   биіктігі;   hт   ­   оттықтың   төменгі бөлігінен газ әйнегінің шығуының ортасына дейін оттықты толтырушы жалынның есептік биіктігі.  ' Егер тураағындық бұрыштық жанарғылар орнатылған болса,   сонымен   қатар,   егер   құйындық   жанарғылар бірнеше қатар болып орнатылса, онда отынның жануы мен   жалындауы   ұзаққа   созылып   кетеді,   және   де температуралардың   максимумының   деңгейі   жанарғы аймағынан бірнеше есе жоғарыға жылжып кетеді.  Бұл жағдайда                            Xт=hгор/hт '+∆X                  (22) мұндағы,   ∆X   –   түзеткіш;   егер   D ≤110 кг/с болса 0,1­ге, ал  D>110 кг/с болса, 0,05­ке тең.  Мазутты   жағуда   температуралар   максимумының орналасу деңгейі                                                             Xт=hгор/hт '+2(1−αгор)                       (23) Экранның жылулық тиімділігінің коэффициенті экранның бұрыштық коэффициентіне ластану шартты коэффицентінің арасындағы көбейтіндіге тең:                                                                       ψ=ξх                                                   (24) Экранның бұрыштық коэффициенті х мына формуламен анықталады:                                                         x=1−0,2( s d−1)                                        (25) мұндағы,  s d  – қабырғалық экран құбырының қатыстық қадамы. Қыздыру бетінің шартты   ластану   коэффициенті   ξ   экран   бетіне   түсетін   жылулықпен   салыстырғанда жұмысшы ортасының жылулығының қабылданған үлесін сипаттайды. Экран құбырларының ластануының   жоғарылауымен   ξ   коэффициенті   төмендейді.   Отынның   жағылу   түріне және экранның сипаттамасына байланысты ластану коэффициентінің мәні келесі кестеден алынады. Кесте 7. Беттің шартты ластану коэффициенті Оттық   түбі   мен   экранның сипаттамасы Ашық   тегісқұбырлы   және мембраналық (ерігіш) қабырғалық экрандар   Қатты   қожшығаруы   бар отқа   төзімді   массамен қапталған экрандар Шамот жабылған оттық асты кірпішімен   Отынның түрі Газмазутты оттықтардағы газтәріздес отындар Газмазуттық оттықтардағы мазут Тас және қоңыр көмірлер, фрезерлік шымтезек А, ПА және әлсіз тас көмірлер Қожданбайтын тас көмірлер (екібастұз тәрізді) R90 ≤ 90 болғанда Эстон қойтасы Отынның барлық түрлері Отынның барлық түрлері ξ коэффициенті 0,65 0,55 0,45­0,50* 0,40­0,45* 0,35­0,40* 0,25 0,2 0,1 Сұйық қожшығару оттықтарында қапталған экрандар жоғары температурада жұмыс істейді, қатты қожшығаруда сұйық қождың қабатымен өзара әрекеттеседі. Бұл жағдайда шартты ластану коэффиценті мына формуламен анықталады: шл)                                                ξ=b(0,53−0,25∙10−3t3                                    (26) шл  –  t мұндағы,   b=¿ 1 – ашық камералық оттық үшін;    b=¿ 1,2 – қысқышты оттық үшін;  t3 3 күлдің сұйықерігіш күйінің температурасынан 50 0С төмен алынатын қождың бастапқы еруінің температурасы. Ширмалық буқыздырғышқа кіре берістен оттық көлемін   бөлетін   жазықтық   үшін   шартты   ластану   коэфиценті   ширма   аймағында   газ көлемінің арасындағы жылуалмасуды ескеру арқылы анықталады:                                                                              ξш=ξβ                                         (27) мұндағы,   ξ   – экран бетінің шартты ластану коэффициенті;   β   – оттық пен ширманың   жоғарғы   бөліктеріндегі   газ   көлемінің   өзара   жылуалмасуына   түзету коэффициенті. β  коэффиценті мына формуламен анықталады:                                                                    β=Α∕υт ''                                              (28) мұндағы, A – келесі мәндерге тең болып келетін, температуралық коэффициент: қатты отын үшін – 1100  0С; мазут үшін – 900  0С; табиғи газ үшін – 700  0С. Экранның жылуқабылдағыш   бетінің   ξт өлшемдеріне   оттық   камерасының   жылулық   сәулелену коэффициенті әсер етеді.  ξт   коэффициенті алдында қолдынылып жүрген оттықтың қаралық дәрежесінің орнына енгізілді, ол сәулеленуші дененің радиациялық сипаттамасы болып табылады, және ол   тек   қана   оның   физикалық   қасиетіне   және   тмепературасына   тәуелді.   Жұту   қабілеті (қаралық дәрежесі) құлаушы сәулеленудің жұтылу дәрежесіне және қосымша осы сәуленің спектрына тәуелді болып сипатталады. Кирхгоф заңы бойынша сұр және қара денелер үшін ξ=а .   Жылулық   сәулелену   коэффициенті   ξт     оттық   көлемін   толтырушы   газ жалынының   сәулеленуімен   ξф   және   экран   беттерінің   жылулық   тиімділігімен   ψср анықталып, мына формуламен табылады:                                                         ξт= ξф ξф+(1−ξф)ψср                                                (29) Қатты   отынды   жағу   кезінде   жалынның   шағылысу   коэффициенті   төмендегі формуламен анықталады:                                                          ξф=1−е−κpS                                               (30) мұндағы,  κ  – оттық ортасымен сәулені әлсіретуші коэффициент, 1/(м ∙ МПа) төмендегі формуламен анықталады;   p   – оттық камерасындағы газдың қысымы, МПа; үрлеумен   және   сиретілумен   жұмыс   істейтін   оттықтар   үшін   5000Па   (500   су   бағ.   мм), p=¿ 0,1МПа   деп   алады;   S   –   оттық   камерасындағы   сәулеленуші   қабаттың   тиімді қалыңдығы, м; оттық көлемінің оның қабырғасының бетіне қатынасымен анықталады:                                                                  S=3,6Vт р р/Fст                                             (31) Оттық камерасымен әлсіз сәулесінің коэффициенті  k  үшатомды газдың ( kгrп ) және күл бөлшектерінің ( kзлrзл ) сонымен бірге жанушы кокс бөлшектерінің   ( kк ) әлсіз сәулесінің коэффициенттерімен анықталады:                                                           k ¿kгrп+kзлrзл+kк                                     (32) Газ ортасының әлсіз сәулелер коэффициенті оттық камерасынан шыға берістегі газ күйімен анықталады:                                            kгrп=(7,8+16rH2O √rпS −1)(1−0,37 '' Tт 1000)rп                      (33) ''=ϑт   Tт мұндағы, ''+273К ­   оттықтан   шыға   берістегі   газдың   абсолют температурасы, К;  rп=rRO2+rH2O  үшатомды газдың көлемдік үлесі, мәндерін 2 кестеден аламыз. Оттық ортасындағы ұшпа күлдің қалқымалы әлсіз сәулесінің коэффициенті мына формуламен анықталады:                                                    kзлμзл=43ρгμзл∕(Tт ''dзл)0,67                            (34) мұндағы,   dзл=13мкм   –   күл   бөлшектерінің   тиімді   диаметрі,   мкм;   отынның жағылатын түрімен және көмірұнтақтау диірменімен анықталады: Бөлшектердің орташа  өлшемі,                                                                                                                               мкм ШБД ұнтақтаудан кейінгі көмір тозаңы ......................................................................... 13 Сол секілді тек БД мен ОД (шымтезектен басқасы) ....................................................  16 БД ұнтақтаудан кейінгі шымтезек.................................................................................   24 Газ ағынындағы күл бөлшектерінің концентрациясы  μзл  1 кестеден анықталады. Атмосфералық қысымдағы түтін газдарының тығыздығы  ρг=1300г/м3 . Жанушы кокс бөлшектерінің әлсіз сәулесінің коэффициенті  kк  жағылушы отынның түріне байланысты таңдап алынады. Ұшпа заттарының шығымы аз болып келетін отындар үшін (антрациттер, жартылай антрациттер, әлсіз көмірлер)  kк=1, тас және қоңыр көмірлер, шымтезектер, қойтастар үшін   kк=0,5. Газ және сұйық отынды жағу кезіндегі жалынның жылулық сәулелену коэффициенті мына формуламен анықталады:                                                     ξф=mξсв+(1−m)ξг                                           (35) мұндағы,     ξсв,ξг   –   жарықтанбайтын   газбен   және   жалынның   жарықтанушы бөлігінің жылулық сәулеленуінің коэффициенттері. ξг   коэффициентін   ξф   тің   ең   бірінші   формуласынан   табамыз.   ξсв коэффициентін де осы формула арқылы табады, бірақ                                                                     k=kгrп+kс                                           (36) мұндағы,  kс  – мазут пен газды жағу кезіндегі жалынның ядросында түзілетін күл бөлшектерінің әлсіз сәулесінің коэффициенті:                                        kс=0,3(2−αт)(1,6∙10−3Тт ''−0,5)Cp∕Hp                 (37) мұндағы,   Cp∕Hp   –   отынның   жұмысшы   массасындағы   сутегі   мен  көміртегінің құрамы   арасындағы   қатынасы;   табиғи   газды   жағу   кезінде   оны   жанармай   газдарының құрамы бойынша табады:                                                  Cp/Hp=0,12∑ m n CmHn                                        (38) мұндағы,   CmHn   –   табиғи   газдың   құрамындағы   көмірсутек   қосылыстарының құрамы, (метан, этан, бутан), %. Формуласындағы   m  коэффициентінің мәнін төмендегі кестеден алады.   m коэффициенті Кесте 8. Жарықтанған жалынмен толтырылған оттық көлемінің үлесі Жағылушы отын және жылулық жүктеме,  qυ , кВт/м3 Жарықтанушы газ жалыны,  qυ≤400 Сондай  qυ≥400 Мазут жалыны,  qυ≤400 Сондай,  qυ≥1000 *Жылу жүктемелері 400­ден жоғары және 1000кВт/м3 төмен кезде коэффициент сызықтық интерполяциямен анықталады. 0,1 0,6 0,55 1,0 Оттық экранының қыздыру беттерінің орташа жылулық кернеуі, кВт/м2                                                        qл=BpQл∕Hл                                                    (39) Оттықтың   екіжарықты   және   қабырғалық   сәулеқабылдағыштық   қыздыру   беттері экранның жылуқабылдағыштығына эквивалентті жазықтық болып анықталады. Оны оттық қабырғасының экрандау дәрежесі арқылы анықталады  χ :                                                          Hл=Fстχ                                                       (40) Қазіргі заманғы оттық камераларында қабырғаның экрандау дәрежесі бірге жуық болып   келеді.   Жанарғы   құрылғыларымен   толтырылған   қабырға   бетінің   бөлігі   болып экрандалмаған болып табылады, лаз және сатылар үшін экран құбырларының арасындағы орнында   барлығын   бірге   алғанда,   шамамен   оттықтың   толық   қабырғасының   беті   2­3% құрайды; онда оны  χ=0,975.  Қабырғаның экрандалмаған (ашық) бөлігі болатын оттық камералары үшін экрандау дәрежесі құрайды                                                       χ=(1−Fотк∕Fст)x                                          (41) мұндағы,   Fотк   –   лаздың,   сатының   және   жанарғының   бетін   қосқанда,   оттық қабырғасының экрандалмаған бөліктерінің беті, м2. Биіктігі   бойынша   оттық   экрандарының   жылулық   кернеуі   оттықтағы   жалын температурасының   өзгеруіне   және   ластану   сипатына   қарай   өзгереді.   Бұл   оттық камерасының биіктігі бойынша жылуқабылдаудың арнайы біртексіздік коэффициентімен ескеріледі.  Кесте   9.     Оттық   камерасының   биіктігі   бойынша   сәулелік   жылуқабылдауды   таратудың бірқалыпсыздық коэффициенті Оттықтың сипаттамасы Бөліктер ηв Сұйық қожшығаруы бар тозаңкөмірлі Жағылу қожшығарулы тозаңкөмірлі белдеуісіз     қатты Жағылу   белдеуі қожшығарулы тозаңкөмірлі   бар,   қатты Мазуттық  Газды Оттықтың түтікті бөлігі Түксіз   бөлігі   (оттық   биіктігінің   орташа жартысы) Оттық биіктігінің жоғарғы жартысы Оттық маңдайшасы Оттық биіктігінің төменгі жартысы Оттық биіктігінің орташа жартысы Оттық биіктігінің жоғарғы жартысы Оттық маңдайшасы Жағылу белдеуі Оттық биіктігінің орташа жартысы, белдеуден жоғары Оттық биіктігінің жоғарғы жартысы Оттық маңдайшасы Оттықтың биіктігінің төменгі 2/3 Оттық биіктігінің жоғарғы бөлігі Оттық маңдайшасы Оттықтың биіктігінің төменгі 2/3 Оттық биіктігінің жоғарғы бөлігі Оттық маңдайшасы 1,0 1,3 0,7 0,6 1,0 1,2­1,3* 0,8 0,6­0,7* 1,0 1,2 0,8 0,6 1,3 0,6 0,5 1,1 0,8 0,6 *Кіші мәндер – қоңыр көмір үшін арналған.