Құрлықтағы таулар

6 сынып 6 сынып

Бейімділік мақсаты: оқушыларға таулар оқушыларға таулар Бейімділік мақсаты:  жайында  тау қыраты, үстірті, өлкесі, аңғары, жайында  тау қыраты, үстірті, өлкесі, аңғары, деген сөздердің ерекшеліктерімен маңыздылығы деген сөздердің ерекшеліктерімен маңыздылығы жайында білім беру. жайында білім беру. Дамытушылық мақсаты: оқушыларға  оқушыларға Дамытушылық мақсаты: тауларды кескін картаға түсірте отырып, тауларды кескін картаға түсірте отырып, құрлыстық ерекшеліктерін жайлы білімдерін құрлыстық ерекшеліктерін жайлы білімдерін дамыту.  дамыту.  Тәрбиелік мақсаты: таулардың ерекшелігіне тоқталу таулардың ерекшелігіне тоқталу Тәрбиелік мақсаты:  барысында басты мақсат экологиялық тәрбие екенін барысында басты мақсат экологиялық тәрбие екенін ескерту.  ескерту.

Сабақтың барысы:  1.Ұйымдастыру кезеңі 2. Үй тапсырмасын тексеру.     А. Венн диограммасын толтыру.     Б. “Бәйге жарысы.”     В. “Қыз қуу” жарысы     Г. Дұрыс жауабын тап «Адасқан атаулар»          ойыны     Д. Логикалық тапсырма.    Ж.«Жанар тау» сипаттау

Везувий­                                                     Антрактида Везувий­                                                     Антрактида Этна­                                                           Жапония Этна­                                                           Жапония Кракаттау­                                                  Ресей Кракаттау­                                                  Ресей Килиманджаро                                           Италия Килиманджаро                                           Италия Карисимбо                                                  Италия Карисимбо                                                  Италия Орисабо                                                     Оң түстік Америка Орисабо                                                     Оң түстік Америка Аконкагуа                                                   Сол түстік Америка Аконкагуа                                                   Сол түстік Америка Фудзиама                                                    Индонезия Фудзиама                                                    Индонезия Эльбурс                                                       Исландия Эльбурс                                                       Исландия Гекла                                                           Африка Гекла                                                           Африка Ключи шоқысы                                           Африка Ключи шоқысы                                           Африка

Дұрыс жауаптары Дұрыс жауаптары Везувий­                                 Италия                        Везувий­                                 Италия                        Этна­                                      Италия Этна­                                      Италия Кракаттау­                           Индонезия Кракаттау­                           Индонезия Килиманджаро                      Африка Килиманджаро                      Африка Карисимбо                             Африка Карисимбо                             Африка Орисабо                                 Сол түстік Америка Орисабо                                 Сол түстік Америка Аконкагуа                              Оң түстік Америка Аконкагуа                              Оң түстік Америка Фудзиама                               Жапония Фудзиама                               Жапония Эльбурс                                 Антрактида Эльбурс                                 Антрактида Гекла                                      Исландия      Гекла                                      Исландия      Ключи шоқысы                    Ресей   Ключи шоқысы                    Ресей

Логикалық тапсырмалар: Логикалық тапсырмалар: 1. Күнге ең жақын планета Плутон 1. Күнге ең жақын планета Плутон 2. Күн жерді айналады 2. Күн жерді айналады 3. Паралель солтүстіктен оңтүстікке қарай созылып жатыр. 3. Паралель солтүстіктен оңтүстікке қарай созылып жатыр. 4. Мередиян жерді екі ендікке бөліп тұр 4. Мередиян жерді екі ендікке бөліп тұр 5. Жер өз білігінен бір жылда бірлет айналып шығады. 5. Жер өз білігінен бір жылда бірлет айналып шығады. 6. Жер сілкіну жазық жерлерде болады. 6. Жер сілкіну жазық жерлерде болады. 7. Жанартау магмалық әсернен болады. 7. Жанартау магмалық әсернен болады. 8. Жер сілкіну ядроның қозғалуынан пайда болады. 8. Жер сілкіну ядроның қозғалуынан пайда болады. 9. Жердің ішкі қабаты төрт қабаттан тұрады. 9. Жердің ішкі қабаты төрт қабаттан тұрады. 10. Мсштабтың бес түрі бар. 10. Мсштабтың бес түрі бар. 11. Жердің сілкіну күштілігін балмен өлшейміз. 11. Жердің сілкіну күштілігін балмен өлшейміз. 12. Жер қозғалысын жануарлар, балықтар, жыландар 12. Жер қозғалысын жануарлар, балықтар, жыландар 13. Жыл мезгілі жердің күнді айналуынан өзгереді. 13. Жыл мезгілі жердің күнді айналуынан өзгереді. 14. Күннен жерг,е күн сәулесі сегіз мин. жетеді 14. Күннен жерг,е күн сәулесі сегіз мин. жетеді 15. Күнмен жердің ара қашықтығы 150 000 000 км. 15. Күнмен жердің ара қашықтығы 150 000 000 км. сезеді. сезеді.

1.  Күнге ең жақын планета  (Меркурий) жоқ 1.  Күнге ең жақын планета  (Меркурий) жоқ 2.  Күн жерді айналады (Жер күнді айналады) жоқ 2.  Күн жерді айналады (Жер күнді айналады) жоқ 3.  Паралель солтүстіктен оңтүстікке қарай созылып жатыр.  3.  Паралель солтүстіктен оңтүстікке қарай созылып жатыр.  (Батыстан шығысқа қарай) жоқ (Батыстан шығысқа қарай) жоқ 4. Мередиян жерді екі ендікке бөліп тұр 4. Мередиян жерді екі ендікке бөліп тұр     (Екі бойлыққа бөліп тұр) жоқ (Екі бойлыққа бөліп тұр) жоқ      5.Жер өз білігінен бір жылда бірлет айналып шығады. (24  5.Жер өз білігінен бір жылда бірлет айналып шығады. (24  сағ.айналады) жоқ сағ.айналады) жоқ 6. Жер сілкіну жазық жерлерде болады.  6. Жер сілкіну жазық жерлерде болады.        (таулы жерде) жоқ (таулы жерде) жоқ 7. Жанартау магмалық әсернен болады. (Иә) 7. Жанартау магмалық әсернен болады. (Иә) 8. Жер сілкіну  ядроның қозғалуынан пайда болады. (Мантияның  8. Жер сілкіну  ядроның қозғалуынан пайда болады. (Мантияның  қозғалуынан) Жоқ  қозғалуынан) Жоқ  9. Жердің ішкі қабаты төрт қабаттан тұрады. 9. Жердің ішкі қабаты төрт қабаттан тұрады.       (үш қабаттан) Жоқ (үш қабаттан) Жоқ 10. Мсштабтың бес түрі бар. (3 түрі бар) Жоқ 10. Мсштабтың бес түрі бар. (3 түрі бар) Жоқ 11. Жердің сілкіну күштілігін балмен өлшейміз. (Иә) 11. Жердің сілкіну күштілігін балмен өлшейміз. (Иә) 12. Жер қозғалысын жануарлар, балықтар, жыландар    12. Жер қозғалысын жануарлар, балықтар, жыландар          сезеді. (Иә) сезеді. (Иә)        13. Жыл мезгілі жердің күнді айналуынан өзгереді. (Иә) 13. Жыл мезгілі жердің күнді айналуынан өзгереді. (Иә) 14. Күннен жерг,е күн сәулесі сегіз мин. жетеді (Иә) 14. Күннен жерг,е күн сәулесі сегіз мин. жетеді (Иә) 15. Күнмен жердің ара қашықтығы 150 000 000 км. (Иә) 15. Күнмен жердің ара қашықтығы 150 000 000 км. (Иә)

Жаңа сабақ Жаңа сабақ 1. Тау дегеніміз не? 1. Тау дегеніміз не? 2. Тау қыраты 2. Тау қыраты 3. Таулы үстірт. 3. Таулы үстірт. 4. Тау аңғары. 4. Тау аңғары. 5. Таулы өлкелер. 5. Таулы өлкелер. 6. Таудың биіктігіне,ұзындығына  6. Таудың биіктігіне,ұзындығына  қарай бөлнуі. қарай бөлнуі. 7. Тауда не істеуге болмайды? 7. Тауда не істеуге болмайды? 8. Альпинизм . 8. Альпинизм . 9. Сабақтың барысы. 9. Сабақтың барысы. 10. Жергілікті жерімізде биік  10. Жергілікті жерімізде биік  таулар барма? таулар барма? 11. Біздің жеріміз қандай? 11. Біздің жеріміз қандай? 12. Көліміздің аты не деп аталады? 12. Көліміздің аты не деп аталады?

Болады таудың жасы Болады таудың жасы Жотасы, шыңы , басы Жотасы, шыңы , басы Беткейі мен етегі, Беткейі мен етегі, Әр түрлі келер жасы. Әр түрлі келер жасы.

ШЫНЫ БАСЫ Ж О Т БЕТКЕЙІ А С Ы ЕТЕГІ

СӘЙКЕСТЕРІН ТАП: Аспан таулары мағынасын білдіретін тау атауы Әлемдегі ең биік таулар Азия мен Еуропаны Бөліп тұрған таулар Орал Тянь­Шань Гималай Ең  ұзын таулар жүйесі Анды

Таулардың пайда болуына қарай  Таулардың пайда болуына қарай  жіктелуі жіктелуі Қатпарлы  тау Қатпарлы ­ жақпарлы Альпі,  Кавказ, Кордильер Алтай,  Тянь­Шань

Таулардың жасына қарай Таулардың жасына қарай жіктелуі жіктелуі Ескі  тау Жас таулар Орал Кавказ,  Памир, Гималай

ҮгілуҮгілу Физикалық Химиялық Органикалық

Тау  жасайтын ішкі күштер,  ішкі күштер,  Тау  жасайтын  өзге емес оны істе,  өзге емес оны істе,  тауды тағы бұзатын,  тауды тағы бұзатын,  адам емес сыртқы күштер.  адам емес сыртқы күштер.  Ішкі күштерге: а) жер сілкіну, а) жер сілкіну, Ішкі күштерге:                           б)  жаңартаудың атқылауы б)  жаңартаудың атқылауы                            Сыртқы күштер: жел, қар, жаңбыр, ыстық – суық ауа.  жел, қар, жаңбыр, ыстық – суық ауа. Сыртқы күштер: Химиялық үгілу: тұздар, қышқылдар  тұздар, қышқылдар Химиялық үгілу:

Картамен жұмыс: Картамен жұмыс: Кескін картада тауды қоңыр бояумен бояу. Кескін картада тауды қоңыр бояумен бояу. кане, бәрін ойлаңдар, тізімде қандай таулар  ­ кане, бәрін ойлаңдар, тізімде қандай таулар  бар? бар? 1) Волга                      6) Байкал                     11) Жайық 1) Волга                      6) Байкал                     11) Жайық 2) Анд                         7) Гималай                   12) Балқаш 2) Анд                         7) Гималай                   12) Балқаш 3) Амазонка               8) Каспий                     13) Альпі 3) Амазонка               8) Каспий                     13) Альпі 4) Кордильер             9) Тибет                       14) Арал 4) Кордильер             9) Тибет                       14) Арал 5) Алтай                     10) Тянь­шянь            15) Карпат 5) Алтай                     10) Тянь­шянь            15) Карпат 16) Көкшетау            17) Жерорта                18) Ертіс 16) Көкшетау            17) Жерорта                18) Ертіс

Кім тауға тез шығады? Кім тауға тез шығады? II­тау тапсырмаларын оқушыларға барып,  ­тау тапсырмаларын оқушыларға барып,  алып, дұрыс жауап беру керек. алып, дұрыс жауап беру керек. IIII­­тау тапсырмаларын оқушыларға барып,  ­­тау тапсырмаларын оқушыларға барып,  алып, дұрыс жауап беру керек. алып, дұрыс жауап беру керек.

Құрлықтағы ең биік Құрлықтағы ең биік шыңдар. шыңдар. Еуразия Еуразия Африка  Африка  джамалун 11 джамалун гмагма 22 килиман килиман жарожаро Солтүстік  Солтүстік  Америка Америка 33 Мак­Мак­ кинли кинли Оңтүстік  Оңтүстік  Америка Америка 44 анданд Австралия  Антрактида Антрактида Австралия  55 костюшк костюшк оо 66 винсон винсон

Тау дегеніміз ... 1.1. Тау дегеніміз ... Таулар ... Қарай үшке бөлінеді. 2.2. Таулар ... Қарай үшке бөлінеді. Жер шарындағы ең биік тау ... 3.3. Жер шарындағы ең биік тау ... Қатпарлы таулар ­ ... 4.4. Қатпарлы таулар ­ ...