Ішкі секреция бездері

Ішкі секреция бездері.  Гормондар. Гипофиз.  Эпифиз

Эндокриндік жүйе ЭНДОКРИНДІК ЖҮЙЕ – АРНАЙЫ  ЗАТТАРДЫҢ(ГОРМОНДАР) КӨМЕГІМЕН  АҒЗАДАҒЫ БАРЛЫҚ ҮДЕРІСТІ РЕТТЕЙДІ.   МҮШЕЛЕР ҚЫЗМЕТІНІҢ ГОРМОНДАР АРҚЫЛЫ  РЕТТЕЛУІН ГУМОРАЛЬДІК РЕТТЕЛУ ДЕЙДІ.

Ішкі секреция бездері немесе  эндокриндік мүшелер жүйесі Эндокриндік мүшелер  жүйесі(грек «endon»­ ішкі,  «crino» ­ бөлемін) – бездерде  бөлінетін сұйықтықты  шығаратын өзек  болмағандықтан, сұйықтық  бірден қанға өтеді.  Ішкі секреция бездеріне  жататындар:  Гипофиз,  қалқанша без,  қалқаншамаңы безі, айырша  без, эпифиз, бүйрекүсті безі  және т.б.  Бүйрекүсті  безі гипофиз Қалқанша маңы безі эпифиз Айырша без  (тимус) Ұйқы  безі Жыныс  бездері

Гормондар  • Гормондар (грекше «hormae» ­ қоздырамын,  қозғалысқа келтіремін) – ішкі секреция бездерінен  бөлінетін және ұлпалар мен мүшелерге әсер ететін  биологиялық белсенді заттар.

Гормондардың топтары Гормондар —органикалық заттар, химиялық табиғаты жағынан әр  түрлі болып келеді:  Нәруыздан Аминқышқылдардың  туындысы стероидтік  инсулин,  соматотропин,  пролактин адреналин,  норадреналин,  тироксин,  трииодтиронин   Жыныс бездерінің  және бүйрекүсті  безінің гормондары

Гормондардың ағзадағы рөлі

Бездердің қызметі  бұзылуынан болатын  аурулар Егер  Егер  гормондар  гормондар аз  көп бөлінсе бөлінсе Ергежейлілік акромегалия Бөлетін гормон Ерекшелігі.  Бездің  аты   №    Тиреотропин Соматотропин 1 Гипофиз                     (өсу  гормоны) Пішіні үрмебұршақ  тәрізді. Ересек  адамдарда салмағы  0,5­0,6г. Гипофиз –  безді және жүйке  ұлаларынан  тұрады.  2 Гипотала Нейрогормондар Ішкі секреция  мус бездерінің қызметін  реттейтін орталық.   Бездердің  белсенділігі  төмендейді

Бөлетін гормон Ерекшелігі  Бездің  аты   №    3 Эпифиз мелатонин Пішіні домалақша  без, салмағы 0,2г.  Ол ортаңғы ми мен  аралық мидың  ортасында  орналасқан. Бездердің қызметі  бұзылуынан болатын  аурулар Егер  гормондар аз  бөлінсе ­ Егер  гормондар  көп бөлінсе  ­

Ергежейлілік Алыптылық

Акромегалия – аяқ­қол  сүйектерінің үлкен болуы

Біз білеміз  бе? Адамдағы  эндокриндік  бездердің  барлық  салмағы  небәрі 100 грамм. ­ Ине егу жүйке талшықтарын тітіркендіре отырып  – гипофиздің ауруды    сезінуін тежейтін зат бөлінуіне әкеп соғады. ­  Гипофиз  мидың  100  мың  жүйке  талшықтарымен  байланысқан. ­ Экстирпация – безді толық немесе жартылай алып  тастау әдісі. ­ Парабиоз – екі жануардың тиісті қан тамырларын  жалғастырып,  қан  айналысын  ортақтастырып,  біреуінің  безін  алып  тастап,  оның  дене  қызметін­    дегі өзгерістерді зерттеу әдісі.

Тренинг. Жеке тұлғаны дамыту     Аз уақыт ішінде оқушының есте сақтау қабілетін  дамыту. Оқушыларға 12 термин сөздерді 20 секунд  ішінде көргендерін есте сақтап,мүмкіндігінше  көбірек термин сөздерді жазып шығу керек.  Гормон, гипофиз, самототропин, вазопрессин,   паратгормон,  тестостерон, эстроген. окситоцин,  тироксин,  инсулин,      тимозин,  адреналин,

Тест  Ішкі секреция бездерінен бөлінетін сұйықтық 1. А) Гилофиз  В) Гормондар  С) Эпифиз  Д) Тимус  Е) Қалқанша 2. Гипофиздің салмағы: А) 0,2­0,3г В)0,3­0,4г С)0,5­0,6г Д)0,6­0,7г Е)0,7­0,8г

Тест 3. Гормон дегеніміз – А) химиялық заттардың катализаторы   В)ішкі секреция бездерінен бөлінетін сұйықтық С) дененің түрлі әрекетін реттейтін химиялық зат Д) дәрі­дәрмек Е) барлығы жауап дұрыс 4. Гипофиздің алдыңғы бөлігінен бөлінетін гормон­ А) меланин   В) Акромеглия С) өсу гомоны  Д) Вазопрессин Е) окцитоцин

Тест  5. Аралас бездерге жататындар: А) Қалқанша без В) Жыныс бездер С) Гипофиз Д) Ұйқы безі Е) Бүйрекүсті без 6. Мида орналасқан ішкі секреция безі –  А) Айырша без В) Ұйқы безі С) Қалқанша без Д) Бүйрек үсті бездері Е) Гипофиз

Үй жұмысы §9. оқу. Биологиялық диктантқа дайындалу