Мемлекеттік Әнұран.

Баяндама.

Мемлекеттік Әнұран – мемлекеттің тәуелсіздігі мен егемендігін паш ететін қайрат пен салтанаттылық сипаттағы әуен мен сөзден құралған музыкалық шығарма.

Әнұран – ел жүрегінің соғысы, ел тілегінің тоғысы. Оны ел рухы ел төріне көтерген жалпының жан жалауы десе де болады.

Әдетте әнұранды әнұран ететін – халықтың өз тағдырына деген жауапкершілігі. Дәлірек айтқанда, әуен мен мәтін болмысында ерекше музыкалық – поэтикалық эмблема тілінде елдің ең асыл арманы, ең биік мұраты, ең ауыр көз жасы мен ең батыл сенімі көрініс табуы.

Елбасының әлемдегі мемлекеттерге сапарлары мемлекеттік әнұранмен басталып, әнұранмен аяқталып келеді.

Бүгінгі Қазақстан мемлекетінің әрбір азаматының жүрегінен жол тапқан, ерекше отаншылдық рух беретін жаңа әнұран қажет болды. Осындай өміршең әндердің бірі – «Менің Қазақстаным» туындысы болатын. Бұл ән жарты ғасыр бұрын жазылған. Оны жазған дарынды композитор Шәмші Қалдаяқов пен Жұмекен Нәжімединов. Бұл әнді жұрттың бәрі үлкен де, кіші де жас та жатқа білетін, қалың көпшіліктің жанын да, жүрегін де жаулап алған ән. Рухты ән.

Бұл әнде тұған жерге деген аса ұлы сүйіспеншілік пен отаншылдық сезім бар. Бұл әнмен еліміздің бірнеше ұрпақтары тәрбиеленді.

Бұл Әнұранның сөзі де, музыкасы да халық рухын ерекше көтереді. Терең отаншылдық сезімдегі сөзі де, әуені де есте сақтауға жеңіл, ырғақты ән. Бұл әннің сөзі республикамыздың барлық халықтарының жүрегіне жақын. Қазақстандықтар бұл әнді ерекше сүйіспеншілікпен орындап, жұрттың бәрінің көңілінен шыққан, игілігіне айналды.

Жаңа әнұран –елімізде мемлекеттік және саяси тәуелсіздік идеяларының жүзеге асу үдерісі барған  сайын тереңдей түсіп келе жатқандығының бір белгісі.

Қазақстан Республикасының жаңа Мемлекеттік әнұраны – бойға зор патриоттық сезім ұялататын асқақ та сыршыл әуен. Онда ел деп соққан жүректердің дүрсілі бар.

 «Менің Қазақстаным» деген ұғым – ел азаматының өз ықыласымен, өзінің жүрек қалауымен өз тағдырын өз Отанының тағдырымен байланыстыруының бір белгісі.

Шын мәнінде қалғығанды оятып, мойығанды жұбататын, тізерлегенді тік тұрғызып, ұрандағанды атқа қондыратындай әсерлі де айбарлы. Ізгі мақсаттар жолында елдікке, бірлікке шақырады. Ертеңіне үкілі үмітпен қарап, болашаққа батыл сеніммен қадам басқан барша қазақстандықтардың кәделеп – қастерлейтін рухани қазынасы деуге лайық.

       «Бекітемін»

Дир. ОТЖ орынбасары

_____________ И.Сатенбаева

«____»  __________2011 жыл

Мақсаты: Мемлекеттік әнұранның шығу тарихымен таныстыру. Өткен мен бүгінге шолу жасау оқушы-жастардың рухын, салт-санасын, өз еліне, ұлтына, тіліне,салт-дәстүріне деген отаншылдық сезімін тәрбиелеу. Жастар бойына жоғары азаматтық ізгі  қасиеттерді, елжандылық сезімдерін қалыптастыру. Оқушы – жастардың бойында өз Отанына, еліне деген сүйіспеншілікті арттыру. 

Баяндама «Мемлекеттік әнұран».Оқитын Балғамбарова Жаңыл.

1 жүргізуші /Өтепберген Ақбибі/:

-          Менің Қазақстаным! Бұл – жігеріңді жанып, жүрегіңді баурайтын аса әсерлі сөз. Оны айтқанда  арқаңды Алатауға тіреп тұрғандай тәкаппар да сенімді, алдында Сарыарқаның сар жазирасындай шетсіз де шексіз ұлы жол жатқандай еркін, ару Ақжайықтың әбілхаят суымен тазарғандай тұнық та сергек сезінесің.

ІІ жүргізуші /Оңайбаев Айбек/:

-          Менің Қазақстаным! Бұл – қазақ деген көнбіс те қайсар халықтың жүрек сөзі, жан тебіренісі. Оны айтқанда бойыңды ерекше сезім билеп, санаңда әлдебір жарқын сәуле жалт еткендей әсерге бөленесің. Оны естігенде ел мен жерге деген махаббат, туған халқың мен туған топырағыңның алдындағы перзенттік парыз, айбынды азаматтық рух сезіледі.

Ақбибі:         /Заставка  Ш.Қалдаяқовтың, Ж.Нәжімеденовтің суреттері/

-          Әр адамның өмірі секілді әр әннің тарихы бар. «Менің Қазақстаным» 1956 жылы 25 қазанда жазылған. Әннің мәтінін ақын Жұмекен Алматыда, белгілі қобызшы Гүлсара Бірманованың үйінде жазған. Өлең Қазақстанның миллиард пұт астық жинау қуанышына арналған секілді көрінгенімен, негізінен «ел,жер менікі» деген отаршылдыққа, үстемдік билікке қарсы туған шығарма. Ақмоланы «Целиноград» атап сол жақтағы 5 облысты бір өлке етіп, оны Ресейге, Өзбекстанға беру туралы шешімге қарсылық ретінде, ел бірлігін, жер тұтастығын  сақтауға шақырған ән. Оны шығарған кезде Шәмші Қалдаяқов 25 жаста, ақын Жұмекен Нәжімеденов 21 жаста екен.

Айбек:

-          1959 жылы ардақты әнші апамыз Жамал Омарованың орындауында жарқырап шыққан бұл қасиетті туынды, кеңестік тоталитаризмнің қара бұлтын назағайдай шағып, әр қазақтың жүрегіне патриоттық дәнін егіп, рухын көтеріп, қайыспауға шыңдады. Экранда осы ән мәтінін толығымен көрсетіп отырмыз.

/Заставка  «Менің Қазақстаным» әнінің бұрынғы үлгісі/

Ақбибі:

-          1986 жылы Желтоқсан көтерілісінде алаңға шыққан қыран қанат қазақ жастарының қасиетті ұраны болды. Еліміздің егемендігін, тәуелсіздігін ту етіп, алаңға шыққан жастар сонда «Менің Қазақстанымды » шырқаған.

Айбек:

-          2006 жылдың 6 қаңтарында ел Парламенті Сенаты мен Мәжілісінің бірлескен отырысында «Қазақстан Республикасының мемлекеттік нышандары туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Заң күші бар Жарлығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңының жобасы қаралды. Онда Үкіметтің ұсынысы бойынша Мемлекеттік әнұранның әуені мен мәтінін жаңарту көзделді.

Ақбибі:

     -  Жаңа   әнұран   қабылдау  туралы   ұсыныстың    уақыт  талабына   орай    жасалған                            

         қадам   екендігі  туралы  Парламентте  де,  бұқаралық  ақпарат  құралдарында  да  аз

         айтылған  жоқ. Үкімет атынан  сөз  алған сол кездегі Мәдениет, ақпарат және спорт

         министрі Е.Қосыбаев, Парламент палаталары атынан қосымша  баяндама  жасаған  

         депутаттар  Б.Тілеухан  мен  Қ.Сұлтанов   1992  жылы  қабылданған  әнұранның   өз  

         міндетін  атқарғанын,  енді   замана   рухына  сай  жаңа   гимн   қабылдау   қажеттігі

         туындап отырғанын дәлелдейтін ойларын  ортаға салды.

Айбек:        

-          Парламентке  ұсынылған құжаттарда Ж.Нәжімеденов өлеңіне енгізілген өзгерістердің авторы көрсетілмеген еді. Бұл туралы талқылау басталар алдында қойылған сауалға Мәжіліс Төрағасы О.Мұхамеджанов жауап берді. Ол депутаттарды  Елбасының  Парламентке жолдаған хатымен таныстырды.

-          Онда: «Тәуелсіздік алғаннан кейін қабылданған қазіргі қолданыстағы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік  әнұраны осы жылдар ішінде барлық қазақстандықтардың жүрегінде жатталып қалды деу қиын. Еліміздің қай түпкіріне  барсам да, кәрі де, жас та әнұрандық мәртебесі болмаса да, аса көрнекті композиторымыз Шәмші Қалдаяқов пен талантты ақынымыз Жұмекең Нәжімеденовтің сөзіне жазылған «Менің Қазақстанымды» әнұран есебінде шырқағанының талай рет  куәсі болдым. Бұл мен ғана емес, қазақстандықтардың сан буыны әлдеқашан білетін шындық. Осы уақытқа дейін бейресми әнұран қызметін атқарып келген бұл әнге ресми мәртебе беретін күн жетті деп есептеймін. Мәтінді әнұран  ретінде қабылдау үшін оған бірқатар өзгерістер енгізу керек.

-          Біріншіден,әнұранда ғасырлар бойы тәуелсіздік үшін күрескен бабалар ерлігі көрсетілуі тиіс.

-          Екіншіден, мәтінде сол ата-бабалардан қалған асыл мұрамыз-жеріміздің кең байтағы орын алуы керек.

-          Үшіншіден,елімізбен жеріміздің байлығы біздің ұрпақтарымыздың болашағына жол ашатыны да айқын көрініс тапқаны жөн. Ең бастысы,біздің тәуелсіздігіміздің алтын діңгегі - ел бірлігі  баса көрсетілуі керек.

-          Осы талаптарға жауап беретін өзгерістер түскенде ғана «Менің Қазақстанымның» музыкалық редакциясын сақтай отырып,әнұран ретінде Қазақстан Республикасы Парламентіне ұсынуға болады. Елбасы есебінде ғана емес, Қазақстанның азаматы ретінде де мен осы әннің сөзіне жоғарыдағы талаптарға жауап беретін тиісті өзгерістер түсіріп, мәтіннің жаңа нұсқасын назарларыңызға ұсынып отырмын. Мен үшін биіктерге беттеген туған елімнің әлі талай буыны асқақтата шырқайтын Қазақстанның бүгінгі келбетіне сай әнұран қабылданса болғаны» делінген.

Ақбибі:        

-          Жаңа әнұран елге бұрынан таныс «Менің Қазақстаным» әнінің негізінде дүниеге келді. Таңдап алынған жиырма жолдағы елу тоғыз сөздің жиырма бесі өзгеріске ұшырады. Жаңа әнұран баспасөзде жарияланған күнінен – 10 қаңтардан бастап күшіне енді. 

Мемлекеттік әнұран. Орындайтын хор. /Анимациялық слайд/

Айбек:        

-          Жаңа рәміз кезекті сайлаудағы жеңісінен кейін Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан Республикасының Президенті қызметіне кірісу құрметіне арналған салтанатты ұлықтау кезінде – 11 қаңтарда, Астанадағы Ақордада алғаш рет орындалды. Тәуелсіз Қазақстанның жаңа әнұранының тұсаукесеріне әлемнің 70 елінен келген мәртебелі қонақтар куә болды.

Әселхан Қалыбекова «Құтты болсын ел қалаған Әнұран!».Оқитын Қосжанова Жанар.

Ақбибі:        

-          Мемлекеттік Ту мен Мемлекеттік Елтаңбаның эталондық нұсқалары тәрізді Әнұран да ресми бекітіліп, заңмен қорғалады және Қазақстан Республикасы Президентінің резиденциясында сақталады.

Айбек:        

-          Әнұран – жай ән емес, ол – халықты біріктіретін ұран ән. «Менің Қазақстанымды» Әнұран етіп халық таңдады. Бұл Әнұран уақыт сынынан өтті. Ешкім де халықтан биік емес, ешкім де уақыттан дана емес.

Ақбибі:        

-          Менің Қазақстаным әні жарты ғасыр бойы елмен бірге жасап, елмен бірге мұңайып, елмен бірге қуанып келеді. Әр шаңырақтың, ел шаттығының жалауына айналды.

Б.Тлеухан «Елім менің» әні. Орындайтын хор. /Анимациялық слайд/

Айбек:

-          Осымен «Менің Қазақстаным» атты тарихи кешіміз өз мәресіне жетті.

Ақбибі:        

-          Келесі кездескенше сау-саламатта болыңыз!

«Менің Қазақстаным» тарихи кешіне қатысушылар тізімі.

1 жүргізуші - Өтепберген Ақбибі

2 жүргізуші – Оңайбаев Айбек

1. Баяндама «Мемлекеттік әнұран».Оқитын Балғамбарова Жаңыл.

2. Әселхан Қалыбекова «Құтты болсын ел қалаған Әнұран!».Оқитын Қосжанова Жанар.

3. Мемлекеттік әнұран. Орындайтын хор. /Анимациялық слайд

4. Б.Тлеухан «Елім менің» әні. Орындайтын хор. /Анимациялық слайд/

Хор:

1. Ермағамбетов Серғали
2. Нажмадинов Жақсыгелді
3. Рысбаева Жаңылсын
4. Тұрсынғали Әпуажан
5. Сәтбаева Марал

Менің Қазақстаным.

Сөзі: Ж.Нәжімеденовтікі

Әні: Ш.Қалдаяқовтікі

 Алтын күн аспаны

 Алтын дән даласы

Думанды бастады

                                                       Далама қарашы.

   Кең екен жер деген,

        Жерге дән шықты ғой.

                                                      Дән егіп терлеген

    Қазағым мықты ғой.

Қайырмасы:

Менің елім, менің елім,

Гүлің болып егілемін.

Жырың болып төгілемін, елім

Туған жерім менің –

                                   Қазақстаным.

Сағымды далам бар,

Сабырлы көлім бар.

Қараңдар, жараңдар,

Осындай елім бар.

Қарсы алған уақытты

Ежелгі досындай.

Біздің ел бақытты,

Біздің ел осындай.

Қайырмасы: