PEDAGOGIK ISSN 2181-6833 MAHORAT

1 (77) 2021 PEDAGOGIK MAHORAT

ISSN 2181-6883

PEDAGOGIK MAHORAT

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal

1-son (2021-yil, fevral)

Jurnal 2001-yildan chiqa boshlagan

Buxoro – 2021

PEDAGOGIK MAHORAT 1 (77) 2021

PEDAGOGIK MAHORAT

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal

2021, № 1

Jurnal Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi OAK Rayosatining 2016-yil 29-dekabrdagi qarori bilan pedagogika va psixologiya fanlari boʻyicha dissertatsiya ishlari natijalari yuzasidan ilmiy maqolalar chop etilishi lozim boʻlgan zaruruiynashrlar roʻyxatiga kiritilgan.

Jurnal 2001-yilda tashkil etilgan.

Jurnal 1 yilda 6 marta chiqadi.

Jurnal Oʻzbekiston matbuot va axborot agentligi Buxoro viloyat matbuot va axborot boshqarmasi tomonidan

2016-yil 22-fevral № 05-072-sonli guvohnoma bilan roʻyxatga olingan.

Muassis: Buxoro davlat universiteti

Tahririyat manzili: Oʻzbekiston Respublikasi,Buxoro shahri Muhammad Iqbol koʻchasi, 11-uy Elektron manzil: ped_mahorat@umail.uz

TAHRIR HAY’ATI:

Bosh muharrir: Adizov Baxtiyor Rahmonovich– pedagogika fanlari doktori, professor

Bosh muharrir oʻrinbosari: Navroʻz-zoda Baxtiyor Nigmatovich – iqtisodiyot fanlari doktori, professor Mas’ul kotib: Hamroyev Alijon Roʻziqulovich – pedagogika fanlari doktori, dotsent

Xamidov Obidjon Xafizovich, iqtisodiyot fanlari doktori

Begimqulov Uzoqboy Shoyimqulovich, pedagogika fanlari doktori, professor

Mahmudov Mels Hasanovich, pedagogika fanlari doktori, professor

Ibragimov Xolboy Ibragimovich, pedagogika fanlari doktori, professor

Yanakiyeva Yelka Kirilova, pedagogika fanlari doktori, professor (N. Rilski nomidagi Janubiy-Gʻarbiy Universitet, Bolgariya)

Qahhorov Siddiq Qahhorovich, pedagogika fanlari doktori, professor

Mahmudova Muyassar, pedagogika fanlari doktori, professor

Barotov Sharif Ramazonovich, psixologiya fanlari doktori, professor

Jabborov Azim Meyliqulovich, psixologiya fanlari doktori, professor

Kozlov Vladimir Vasilyevich, psixologiya fanlari doktori, professor (Yaroslavl davlat universiteti, Rossiya)

Morogin Vladimir Grigoryevich, psixologiya fanlari doktori, professor (Xakassiya davlat universiteti, Rossiya)

Belobrikina Olga Alfonsasovna, psixologiya fanlari nomzodi,professor (Novosibirsk davlat pedagogika universiteti,

Rossiya)

Chudakova Vera Petrovna, psixologiya fanlari nomzodi (Ukraina pedagogika fanlari milliy akademiyasi, Ukraina)

Tadjixodjayev Zokirxoʻja Abdusattorovich, texnika fanlari doktori, professor

Amonov Muxtor Raxmatovich, texnika fanlari doktori, professor

Oʻrayeva Darmonoy Saidjonovna, filologiya fanlari doktori, professor

Axmedova Shoira Neʻmatovna, filologiya fanlari doktori, professor

Durdiyev Durdimurod Qalandarovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor

Hayitov Shodmon Axmadovich, tarix fanlari doktori, professor

Toʻrayev Halim Hojiyevich, tarix fanlari doktori, professor

Mirzayev Shavkat Mustaqimovich, texnika fanlari doktori, professor

Mahmudov Nosir Mahmudovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor

Boʻtaboyev Muhammadjon Toʻychiyevich, iqtisod fanlari doktori, professor

Boʻriyev Sulaymon Boʻriyevich, biologiya fanlari doktori, professor

Olimov Shirinboy Sharopovich, pedagogika fanlari doktori, professor

Qiyamov Nishon Sodiqovich, pedagogika fanlari doktori, professor

Qahhorov Otabek Siddiqovich, iqtisodiyot fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD), dotsent Qosimov Fayzullo Muhammedovich, pedagogika fanlari nomzodi, dotsent

Bafayev Muhiddin Muxammatovich, psixologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)

Jumayev Ulugʻbek Sattorovich, psixologiya fanlari nomzodi, dotsent

Umarov Baxshullo Joʻrayevich, pedagogika fanlari nomzodi, dotsent

Inoyatov Abdullo Shodiyevich, pedagogika fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD), dotsent

¹(77) 2021 PEDAGOGIK MAHORAT MUNDARIJA

PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA ................................................................................................... 7

Шахло ДАВРОНОВА. Олий таълим сифатини таъминлашда электрон ресурслардан фойдаланишнинг

методик модели .............................................................................................................................................. 7

Гулбахар Абылова. Применение педагогического колеса каррингтона в педагогической

деятельности ................................................................................................................................................. 14

Шаҳло НУРУЛЛАЕВА. Педaгогик маҳорат ва компетентлик: мазмуни, шакллантириш методикаси,

ривожлантириш йўллари ............................................................................................................................. 19

Жеткербай ОТЕПБЕРГЕНОВ. Талабаларнинг мураккаб ўқув материалларини ўзлаштиришда чизма-

тасвирий моделлардан фойдаланиш маҳорати .......................................................................................... 23

Мурод ЭГАМНАЗАРОВ. Коммуникатив қобилият-ўқитувчи педагогик маҳоратининг таркибий

қисми сифатида ............................................................................................................................................ 27

Алишер ИБРАГИМОВ. Ўқувчиларда соғлом турмуш тарзини шакллантиришнинг методик

асослари ........................................................................................................................................................ 30

Мухайя ДЖУМАНИЯЗОВА. Талаба ёшларнинг диний дунёқараши ва мулоқотдаги йўналганлиги

ўртасидаги ўзаро муносабатларнинг психологик хусусиятлари ............................................................. 34 Oybеk ORTIQOV. Boʻlajak oʻqituvchilarda mafkuraviy immunitetni rivojlantirish jarayonlarini

takomillashtirishda umuminsoniy tarbiyaning oʻrni ....................................................................................... 38

Shaxlo XALILOVA. Jahon pedagogikasida zamonaviy pedagogik muloqot va milliy pedagogik muloqot

uslublariga transformatsiyasi .......................................................................................................................... 43

Dildora TOSHEVA. Boshlangʻich sinf oʻquvchilarini ekologik tarbiyalashda xalq ogʻzaki ijodining oʻrni va

pedagogik ahamiyati ...................................................................................................................................... 49

Наргиз ДЖУМАЕВА. Шахсни миллий қадриятлар асосида тарбиялаш масалалари ............................. 54

Jahongir SHODIEV. Socio-political life and the development of science in the period of Umar Khayam .... 57 Muattar ABDULLAXOʻJAYEVA. Malaka oshirish tizimida maktab oʻqituvchilarining axborot

kommunikatsiya texnologiyalari boʻyicha kompetentligini rivojlantirish ...................................................... 61 Гулноз ТОШОВА. Баркамол шахсни тарбиялашда дидактик лойиҳанинг ўрни .................................... 64 Бахтиёр АДИЗОВ, Анвар НУСРАТОВ. Абдуллахон II даврида Бухоро хонлигида ижтимоий-маданий

ҳаёт ва педагогик фикр ривожи .................................................................................................................. 67

Madamin ASLONOV. “Buxoro maorif uyi”ning ma’naviy-madaniyatini rivojlanishidagi oʻrni ................... 71

Розанна АБДУЛЛАЕВА. Принципы обучения русской медицинской терминологии посредством

сетевых технологий ...................................................................................................................................... 74

Ширинбой ОЛИМОВ. Алишер Навоийнинг педагогик мероси ва уни ўрганиш йўналишлари ............ 80

Зайниддин БОЗОРОВ. Фуқаролик маданиятини ривожлантиришда таълим интеграциясининг

аҳамияти ........................................................................................................................................................ 84

Бахшулло УМАРОВ. Ижтимоий фанларни ўқитиш жараёнида талабаларда ватан тараққиёти ғоясини

шакллантириш .............................................................................................................................................. 91

Малика УМЕДЖАНОВА. Талабаларни миллий қадриятлар асосида оилавий ҳаётга тайёрлаш

педагогик муаммо сифатида ........................................................................................................................ 95

Шокир ДОНИЁРОВ. Ўқувчилар жамоаси билан ишлашда бошқарув услубларидан фойдаланиш

имкониятлари ............................................................................................................................................... 99

Жаҳонгир РАМАЗОНОВ. Ўзини-ўзи идора қилиш ижтимоий-психологик феномен сифатида ......... 103

MAKTABGACHA VA BOSHLANGʻICH TA’LIM ....................................................................... 107

Алижон ҲАМРОЕВ. Бошланғич синф она тили таълимида ўқувчиларнинг ижодий фаолиятини

лойиҳалаштириш методик муаммо сифатида .......................................................................................... 107

Maftuna HAMROYEVA, Mohinur QUVONDIQOVA. Boshlangʻich ta’limda innovatsion yondashuv ..... 114 Юлдуз ПЎЛОТОВА. Компетенциявий ёндашув асосида ўқиш дарсларини ташкил этиш

методикаси .................................................................................................................................................. 117

Шахноза НИГМАТУЛЛАЕВА, Болта ХОДЖАЕВ. Воспитание навыков и привычек гражданской

культуры у детей дошкольного возраста .................................................................................................. 129

Oʻgʻiljon OLLOQOVA. Ona tili ta’limida intensiv ta’lim texnologiyalarini qoʻllashning nazariy metodologik asoslari ......................................................................................................................................................... 134

FILOLOGIYA VA TILLARNI OʻRGANISH ................................................................................. 138

Нигина ҲОЖИЕВА. Анор лексемасига доир баъзи мулоҳазалар .......................................................... 138

Озода ЯДГАРОВА. Бўлажак инглиз тили ўқитувчиларини тайёрлаш жараёнида педагогик ва

психологик билимлар интеграциясининг аҳамияти ................................................................................ 141

1 (77) 2021 PEDAGOGIK MAHORAT

Шокир ДОНИЁРОВ

Ўзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институти мустақил тадқиқотчиси

ЎҚУВЧИЛАР ЖАМОАСИ БИЛАН ИШЛАШДА БОШҚАРУВ УСЛУБЛАРИДАН

ФОЙДАЛАНИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

Ушбу мақолада педагогнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёни ва бунда бошқарув услубларидан фойдаланиш имкониятлари баён қилинган. Шунингдек, мақолада педагогларнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш лаёқатини ривожлантириш мақсадида уларни ҳамкорликдаги фаолиятни ташкил этиш методлари билан қуроллантириш мақсадга мувофиқлиги ҳақида фикр юритилган.

Калит сўзлар: авторитар услуб, либерал услуб, демократик услуб, ҳамкорликдаги фаолият, ўқувчилар жамоаси, компетенциявий ёндашув, ўқув топшириқлари, индивидуал хусусиятлар, дидактик воситалар, жамоавий фаолият.

В этой статье описывается процесс работы с обществом учителей и как они могут использовать методы управления. В статье также обсуждается возможность предоставления учителям способов организации совместной деятельности с целью развития их способности работать со студенческим сообществом.

Ключевые слова: авторитарный стиль, либеральный стиль, демократический стиль, совместная деятельность, студенческое сообщество, компетентностный подход, учебные задачи, индивидуальные характеристики, дидактические средства, командная работа.

This article describes the process of working with a teacher's team of students and how they can use management techniques. The article also discusses the feasibility of equipping teachers with ways to organize collaborative activities in order to develop their ability to work with the student community.

Keywords: authoritarian style, liberal style, democratic style, collaborative activity, student community, competence approach, learning tasks, individual characteristics, didactic means, teamwork.

Кириш. Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясида “...ўқитиш методикасини такомиллаштириш, таълим-тарбия жараёнига индивидуаллаштириш тамойилларини босқичма-босқич татбиқ этиш” каби устувор йўналишлар белгиланган [1]. Бундай вазифани самарали ечишда замонавий ўқитувчи ўқувчилар жамоасини муваффақиятли ташкил этиши ва бунинг учун биринчи навбатда, таълим олдида турган ижтимоий буюртма, таълимнинг умумий ва хусусий мақсадлари, фан-техника ютуқлари, жамият эҳтиёжлари, шахс ва жамоани ривожлантириш қонуниятларини яхши ўзлаштирган бўлиши лозим. Бунинг учун ўқитувчида юқори даражадаги педагогик майл, инсонпарварлик, жамоавий фикрни ҳурмат қилиш каби сифатлар барқарор ривожланган бўлиши керак.

Асосий қисм. Бизнингча, педагогларнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш лаёқатини ривожлантириш қуйидагилар билан бевосита боғлиқ: ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнини лойиҳалаштириш компетенциясига эга бўлиш; ўқувчилар жамоаси фаолиятини ташкил этиш усулларини эгаллаш; ўқувчилар жамоаси билан педагогнинг ҳамкорликдаги фаолиятини ривожлантириш йўлларини билиш; ўқувчилар жамоаси фаолиятини бошқариш ва назорат қилиш методларини қўллаш кабилар.

Педагогларнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш лаёқатини ривожлантиришга йўналтирилган малака ошириш жараёнида қуйидагиларга эътибор қаратиш талаб қилинади:

1.Ўқувчилар жамоаси билан авторитар услубда ишлайдиган педагогларни инновацион усуллар билан қуроллантириш.

2.Либерал услубда фаолият олиб борадиган педагогларни ўқувчилар жамоаси билан ишчан, маҳсулдор мулоқотга тайёрлаш.

3.Ўқувчилар жамоаси билан демократик услубда ишлайдиган ўқитувчиларнинг ўз педагогик фаолиятларини оммалаштириш, халқаро илғор тажрибалар билан бойитишларига эришиш.

Педагогларнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш лаёқатини ривожлантириш мақсадида уларни ҳамкорликдаги фаолиятни ташкил этиш методлари билан қуроллантириш мақсадга мувофиқ. Бунда ўқувчилар жамоаси учун умумий муваффақиятни таъминловчи вазифаларни ҳал қилиш устувор аҳамиятга эга [2; 76-б].

Бундай умумий вазифалар сирасига қуйидагилар киради:

PEDAGOGIK MAHORAT 1 (77) 2021

1. Педагогларни ўқувчилар жамоаси билан ишлашнинг назарий асослари ва технологиялари билан қуроллантириш.

2. Ўқитувчиларни ўқувчилар жамоаси аъзоларининг қобилиятлари, шахсий ривожланиши, ўзига хослигини ташхислашга ўргатиш.

3. Педагогларни ўқувчилар жамоаси билан ишлашга оид ўз фаолиятларини таҳлил қилиш, ютуқ ва камчиликларини аниқлаш, тузатишлар киритиш, ушбу соҳадаги билимларини бойитишга йўналтириш.

Бунинг учун ўқитувчилар жамоавий вазифаларни ўқувчиларга бажартиришга тайёр бўлишлари керак.

Ўқувчилар жамоаси билан авторитар услубда ишлайдиган педагогларни инновацион усуллар билан қуроллантиришда уларнинг педагогик фаолиятини кенгайтириш, бойитиш мақсади устувор қилиб қўйилади. Педагогларнинг психологик хусусиятларини ҳисобга олиш натижасида касбий меҳнатнинг интеграллашган, тизимлаштирилган модели вужудга келади. Бу эса педагог касбий фаолиятининг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш имконини берадиган жиҳатларини аниқлашга кўмаклашади. Ўқитувчи меҳнатининг инновацион характер касб этиши унинг фаолият йўналишлари, фикрлари ва шаклланиш мақсадларини ифодалайди. Бунда ўқитувчи олдига қуйидаги вазифалар қўйилади:

1.Ўқитувчининг ўқув мақсадларини аниқлаш кўникмаларини шакллантириш, бунда ўқувчилар жамоасининг ўзига хослиги ва имкониятларини ҳисобга олиш, улар фаолиятининг истиқболга йўналтирилишини таъминлаш, умуминсоний ва миллий қадриятларга таянган ҳолда ўқувчилар жамоасининг ўқув фаолиятини ташкил этиш.

2.Педагогларда ўқувчилар жамоаси аъзоларининг ҳаётий эҳтиёжларини ҳисобга олган ҳолда уларнинг ривожланиш траекториясини моделлаштириш кўникмасини таркиб топтириш: бунда ўқитувчи ҳамда ўқувчилар жамоаси аъзоларининг тажрибасидан фойдаланиш.

3.Ўқувчилар жамоаси фаолиятини замонавий технологиялар ёрдамида ташкил этиш эҳтиёжи ва талабларидан келиб чиққан ҳолда педагогнинг ижодий имкониятларини кенгайтириш. Бу қуйидагиларда намоён бўлади: муаммоли, ижодий-жамоавий, лойиҳа дарслари, ўйин ва ўзаро мулоқот машғулотлари.

Либерал услубда фаолият олиб борадиган педагогларни ўқувчилар жамоаси билан ишчан, маҳсулдор мулоқотга тайёрлаш жараёнида қуйидаги вазифаларга ечим изланади:

1. Компетенциявий ёндашувга асосланган таълим жараёнида педагогларнинг ўқувчилар жамоаси билан амалга ошириладиган ўзаро мулоқот жараёнидаги тўсиқларни бартараф этишларига эришиш ҳамда таълим жараёни иштирокчилари бўлган ўқувчиларни бир-бирларини ўзаро тушуниш, тенглик руҳида тарбиялаш.

2. Педагоглар ўқувчилар жамоасини ривожлантиришни назарда тутган ҳолда босқичма-босқич ўқув топшириқларни мураккаблаштиришлари, ҳамкорликда бажарадиган ишлар кўламини кенгайтиришлари талаб қилинади. Бунда ўқувчиларнинг креативлиги, мустақиллиги, ўқув ҳамда ижодкорлик майлларини ривожлантириш таъминланиши лозим.

Ижодкор, тадқиқотчи ўқитувчилар ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнида қуйидаги вазифаларни ҳал қилишлари лозим:

- педагоглар ўқувчилар жамоасининг ютуқларини таҳлил қила олишлари, ўқувчиларнинг ривожланишига имкон берадиган иккиламчи дидактик лойиҳаларни танлай олишлари;

- ўқувчилар жамоаси билан ишлаш методлари ва воситаларининг педагогик аҳамиятини назарий жиҳатдан асослаб бера олишлари;

- ўқувчилар жамоаси фаолияти натижаларини ташхислаш асосида истиқболдаги педагогик хатти-ҳаракатларини такомиллаштиришлари талаб этилади.

Педагог касбий лаёқатининг ривожланиши ўқувчилар жамоасининг муваффақиятини таъминлайди. Бу қуйидагиларда ўз ифодасини топади:

- ўқувчилар жамоаси фаолиятини ташкил этиш ва бошқариш мезонларини ўзлаштириш;

- ўқувчилар жамоасининг ривожланишини таъминлашга хизмат қиладиган педагогик моделни ўз фаолиятида қўллай олиши;

- ўқувчилар жамоасининг ривожланишини аниқлашга хизмат қиладиган ташхислаш методларидан фойдалана олиши;

- ўқувчилар жамоаси фаолиятини ташкил этиш жараёнини лойиҳалаштира олиши.

Ўқувчилар жамоаси билан ишлашга йўналтирилган педагогик вазиятлар ўз характерига кўра мунтазам ривожланувчи педагогик фаолиятни талаб қилади. Ушбу педагогик фаолиятнинг муваффақиятини таъминлаш учун ўқитувчи ва ўқувчилар жамоаси аъзоларининг хоҳиш-иродаси, 1 (77) 2021 PEDAGOGIK MAHORAT

онглилиги, фаоллиги муҳим аҳамиятга эга [3]. Педагогнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш лаёқатини ривожлантириш учун малака ошириш жараёнида қуйидаги ишларни амалга ошириш керак:

1. Ўқитувчиларнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлашга йўналтирилган педагогик фаолиятининг шакллари ва методларини такомиллаштириш, уларнинг касбий-педагогик билимдонлиги ва маданиятини юксалтириш.

2. Ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнида педагог ўзининг ижодий нуқтаи назарини татбиқ қилиши учун қулай дидактик вазиятни вужудга келтириш.

3. Ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнида ўқитувчиларнинг маҳсулдор фаолият кўрсатиш майлларини ривожлантириш.

4. Ўқитувчиларни ўқувчилар жамоасининг ривожланиш даражасини муайян мезонлар асосида ташхислаш методикалари билан қуроллантириш.

5. Педагогнинг ўқувчилар жамоасини бошқариш маданиятини шакллантириш.

6. Ўқувчилар жамоаси аъзоларининг ривожланиши ва ўз-ўзини намоён қилишини таъминлашга имкон берадиган педагогик вазиятларни вужудга келтириш ўз ечимини кутаётган муҳим масалалардандир.

Муҳокамалар ва натижалар. Ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнида барча ўқувчиларнинг тажрибасини умумлаштириш муҳим педагогик аҳамиятга эга. Бу ўринда педагог ўқувчилар билан диолог асосида ҳамкорлик ўрнатиши керак. Ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнининг самарадорлигини таъминлашда педагогнинг ўзига хос иш тажрибаси, педагогик маҳорати ҳам муҳим аҳамиятга эга. Барча ўқитувчилар бир хилдаги иш шаклидан фойдаланиш билан бир қаторда ўқувчилар жамоаси фаолиятини таҳлил этишда турлича ёндашадилар. Бундай ўзига хослик ўқувчилар жамоаси томонидан оммавий тарзда бажариладиган топшириқларда яққол намоён бўлади. Шунингдек, педагог ўқувчилар жамоаси фаоллиятини назорат қилишга ҳам ўзига хос тарзда ёндашади. Мактаб педагогик жамоасида ўқувчилар билан амалга ошириладиган ишларни самарали ташкил этишда қуйидагиларга эътибор қаратиш лозим:

- ўқитувчиларга ўқувчилар жамоаси билан ишлашга оид суҳбатлар ўтказиш ва уларга маслаҳатлар бериш;

- ҳар бир ўқитувчининг дарси, ташкил этадиган педагогик тадбирларига қатнашиш ва уни босқичма-босқич таҳлил қилиш;

- ўқитувчига ўқувчилар жамоаси билан ишлаш йўналишида маслаҳатлар бериш ва уларнинг ташаббусларини қўллаб-қувватлаш;

- услубий кенгашлар томонидан методик йўналишдаги семинарлар ташкил этиш;

- илғор ўқитувчиларнинг ижодий лабораториялари, муаллифлик дастурларидан фойдаланишга ёш ўқитувчиларни жалб этиш;

- педагогик-психологик йўналишда тренинглар ўтказиш кабилар.

Педагогнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш соҳасидаги фаолияти бошқа ўқитувчилар томонидан ҳар томонлама таҳлил қилиниши, унинг ютуқ ва камчиликлари кўрсатиб берилиши муҳим амалий аҳамиятга эга. Бунда қуйидагиларни аниқлашга алоҳида эътибор қаратилади:

- синфдаги ўқувчиларнинг ўзига хос индивидуал хусусиятлари, дарс жараёнида уларга қўйиладиган кучайтирилган талаблар;

- ўқувчилар жамоасининг таркибий тузилиши қандайлиги, ҳаракатлантирувчи кучлари нимадан иборат эканлиги;

- ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнида педагогнинг эришган ютуқлари ва йўл қўйган камчиликлари нимадан иборат эканлиги кабилар.

Педагогнинг ўқувчилар жамоаси билан ишлаш лаёқатини ривожлантириш учун муайян чоратадбирларни қўллаш талаб қилинади:

1. Ўқитувчи ўқувчиларга тақдим этиладиган дидактик воситаларни мазмун жиҳатдан доимий тарзда бойитиши.

2. Ўқитувчи жамоавий фаолият жараёнида ўқувчиларнинг муваффақият қозонишлари учун қулай педагогик-психологик муҳит ярата олиши, ўқув материалини ўзлаштиришда уларга кўмаклашиши ва қўллаб-қувватлаши.

3. Жамоавий фаолият жараёнида педагог ўқувчиларнинг қизиқишлари, интилишларини изчил тарзда қўллаб-қувватлай олиши.

4. Жамоа бўлиб ишлаш жараёнида ўқитувчи ўқув материалларини ўқувчиларнинг шахсий тажрибалари, билимлари билан уйғунлаштирган ҳолда тақдим эта олиши лозим.

PEDAGOGIK MAHORAT 1 (77) 2021

Жамоавий ҳамкорлик жараёнида педагог ўқувчиларнинг мустақил фаолият кўрсатишлари, ўзаро мулоқотга киришишлари, ягона мақсад сари интилишларига қулай шароит яратиши лозим. Ҳамкорликдаги фаолият жараёнида ўқитувчи билан ўқувчилар орасида ўзаро мулоқот, диалог тарзидаги суҳбат, бахс-мунозаралар ва ўзаро фикр алмашиш учун қулай педагогик вазият вужудга келтирилиши талаб этилади [4, 39].

Хулоса. Ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёни самарадорлигини таъминлашда педагог ҳар бир ўқувчига эътибор қаратиши лозим. Бунда тажрибали ўқитувчиларнинг ўзаро маслаҳатлашувлари, суҳбатларини ташкил этиш муҳим аҳамиятга эга. Ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнида ўқитувчининг педагогик фаолияти ўқувчиларнинг тараққиётини таъминлашга йўналтирилиши керак. Ўқитувчи ўқувчилар жамоаси билан ишлаш жараёнининг мазмуни, мақсад ва вазифаларини ҳам аниқ лойиҳалаштира олиши керак.

Ўқитувчи ўқувчилар жамоаси билан ишлашнинг педагогик-психологик асосларини чуқур ўрганиш билан бир қаторда, таълим олувчиларнинг ўқув ҳамда ижтимоий фаолиятини методик жиҳатдан узлуксиз таъминлаш йўллари, уларда ўз фаолиятини ташкил этиш йўлларини билиши лозим.

Адабиётлар

1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 29 апрелдаги “Халқ таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш Концепцияси” тўғрисидаги ПФ-5712-сонли Фармони. https://lex.uz 2. Тожибоева Х.М. Ўқувчи-ёшларнинг ижтимоий фаоллигини оширишнинг педагогик тизими. Пед. ф.б.ф.д.(PhD). ... дис. – Тошкент, 2018. 131 бет.

3. Sears R. Your ancients Resisted: A History of Child Psychology // E.N.Heterington (ed). Review of child development research. V.S.Chicago, 1975.... http://psychlib.ru/mgppu/ODe/ODe-001.htm

4. Сафарова Р.Г. ва б. Ўқувчиларда дўстона муносабатлар асосида ҳамкорлик кўникмаларни шакллантириш жараёнининг мазмуни. –Тошкент: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси”, 2015. -12-9 бет.

PEDAGOGIK MAHORAT

1 (77) 2021

Buxoro davlat universiteti muassisligidagi

“PEDAGOGIK MAHORAT”

ilmiy-nazariy va metodik jurnali barcha ta’lim muassasalarini hamkorlikka chorlaydi.

Pedagoglarning sevimli nashriga aylanib ulgurgan “Pedagogik mahorat” jurnali maktab, kollej, institut va universitet pedagogik jamoasiga muhim qoʻllanma sifatida xizmat qilishi shubhasiz.

Mualliflar uchun eslatib oʻtamiz, maqola qoʻlyozmalari universitet tahririy-nashriyot boʻlimida qabul qilinadi.

Manzilimiz: Buxoro shahri, M.Iqbol koʻchasi 11-uy

Buxoro davlat universiteti, 1-bino 2-qavat, 208-xona

Tahririyat rekvizitlari:

Moliya vazirligi gʻaznachiligi

23402000000100001010

MB BB XKKM Toshkent sh. MFO 00014 INN 201504275

BuxDU 400110860064017950100079002

Pedagogik mahorat: rivojlanamiz va rivojlantiramiz!

Buxoro davlat universiteti nashri sahifalandi. Chop etish siJurnal tahririyat kompyuterida fati uchun

PEDAGOGIK

MAHORAT Jurnal oliy oʻquv yurtlarining professor- bosmaxona javobgar. oʻqituvchilari, ilmiy tadqiqotchilar, ilmiy xodimlar, magistrantlar, talabalar, akademik Bosishga ruxsat etildi 05.04.2021

Ilmiy-nazariy va metodik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda maktab Bosmaxonaga topshirish vaqti

jurnal oʻqituvchilari, shuningdek, keng ommaga 08.04.2021

moʻljallangan. Qogʻoz bichimi: 60x84. 1/8 2021-yil 1-son (77) Tezkor bosma usulda bosildi.

Jurnalda nazariy, ilmiy-metodik, Shartli bosma tabogʻi – 20,6 muammoli maqolalar, fan va texnikaga oid Adadi – 100 nusxa yangiliklar, turli xabarlar chop etiladi. Buyurtma №90.

2001-yil iyul oyidan Bahosi kelishilgan narxda. chiqa boshlagan.

Nashr uchun mas’ul: “Sadriddin Salim Buxoriy”

Alijon HAMROYEV. MCHJ

OBUNA INDEKSI: Musahhih: Muhiddin BAFAYEV. bosmaxonasida chop etildi. 3070 Мuharrir: Oʻgʻiljon Olloqova Bosmaxona manzili: Buxoro shahri M.Iqbol koʻchasi 11-uy.

262

ЎҚУВЧИЛАР ЖАМОАСИ БИЛАН ИШЛАШДА БОШҚАРУВ УСЛУБЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

P EDAGOGIK ISSN 2181-6833

M AHORAT

PEDAGOGIK MAHORAT ISSN 2181-6883