3G және 4G (LTE) технологиялары

Курс:

Топ:

Сабақ нөмірі:

Пән атауы:

Оқытушы аты-жөні:

Мамандығы/

Біліктілігі:

1304000 – «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету»                                  

1304063 – «Компьютерлік құрылғыларға қызмет көрсететін техник»

Уақыты:

Өткізілетін орны:

Сабақтың тақырыбы:

OSI ашық жүйелердің қарым – қатынас моделі

Сабақ мақсаты:

ü  Білімділік:

OSI ашық жүйелердің қарым – қатынас моделі және олармен жұмыс жасауды үйрету, көрсету

ü  Тәрбиелік:

Нәтиже  алуға және  уақытты  үнемдеуге  дағдыландыру, өз білімін пайдалану, өз көзқарасын білдіру, шешім қабылдау және ол үшін жауапты болу

ü  Дамытушылық:

Ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамытып, қызығушылығын ояту, білім-білік дағдыларын қалыптастыру

Сабақ түрі:

Практикалық

Сабақ типі:

Білім, білік, дағдыны қалыптастыру

Оқыту әдістері, тәсілдері, оқыту технологиялары:

сұрақ-жауап әдісі, түсіндіре-баяндау әдісі,  кері байланыс

Қолданылатын дидактикалық материалдар, техникалық құралдар:

«Интернет технологиялар және Web-бағдарламалау» пәнінен оқу-әдістемелік кешен

Интернет материалдары

Интерактивті тақта, компьютерлер, зертханалық жұмыс таратпалары

Prezi.com  сайты

Электронды пошта (e-mail.ru)

http://oprezi.ru/ сайты

http://dop.uchebalegko.ru/docs/index.4452.html?page=35

http://www.webmasterwiki.ru/

http://htmlweb.ru/

https://developer.mozilla.org/

http://www.structuralist.narod.ru/

http://www.pwt.kz/

http://profinfoservice.ru/service/web-tekhnologii

Сабақ барысы

Уақыты

Сабақ барысындағы оқытушы іс-әркеті

Сабақ барысындағы студенттің іс-әрекеті

Қажетті оқу-ресурстық құралдар

1

2

3

4

5

І.Оқу іс-әрекетін ұйымдастыру, мотивация

3 минут

-Оқушылармен сәлемдесу;

-Аудитория тазалығын қадағалау;

-Сабаққа қажетті құралдарын тексеру;

-Сабаққа назарларын аударту;

-Оқытушымен сәлемдесу;

-Аудиторияны сабаққа дайындау;

-Сабаққа дайындық жасау;

-Сабаққа назарларын аудару;

«Интернет технологиялар және Web-бағдарламалау» пәнінен оқу-әдістемелік кешен

Интернет материалдары

Интерактивті тақта

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

(өткен сабақпен байланыс)

10 минут

-Оқушылардан  сұрақ-жауап арқылы өткенді сұрау:

1.  ADSL технологиялары?

2.  FTTH технологиялары?

3. Интернетке ену?

4. Интернет жылдамдығы?

5. Сымды телефония?

-сұрақ-жауап арқылы өткенді сұрау:

1.  ADSL технологиялары?

2.  FTTH технологиялары?

3. Интернетке ену?

4. Интернет жылдамдығы?

5. Сымды телефония?

ІІІ. Жаңа материалды меңгерту

15 минут

-Интерактивті тақтаны пайдаланып оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіру;

- OSI ашық жүйелердің қарым – қатынас моделі және олармен жұмыс жасауды үйрету, көрсету

Біртекті емес құрылғылары және бағдарламалық жасақтамасы бар желілерде  деректерді бір уақытта ұсыну үшін ISO (International Standardization Organization) стандарттары бойынша халықаралық ұйымы 1984 жылы OSI (Open System Interconnection) ашық жүйелер байланысының базалық моделін әзірледі. Бұл модель байланыс сеансын ұйымдастырған кезде әртүрлі желілік орталарда деректерді жіберу ережелерін және процедураларын сипаттайды. Модельдің негізгі элементтері деңгейлер, қолданбалы процестер және физикалық жалғау құралдары болып табылады. OSI моделінің әрбір деңгейі желі бойынша деректерді жіберу процесінде белгілі бір тапсырманы орындайды. Базалық модель желілік хаттамаларды әзірлеу үшін негіз болып табылады. OSI желідегі коммуникациялық қызметтерді жеті деңгейге бөледі, олардың әрқайсысы ашық жүйелердің өзара әрекеттесу саласындағы процестің әртүрлі бөліктеріне қызмет етеді. OSI моделі соңғы қолданушының қосымшаларына тимей, тек өзара әрекеттеің жүйелік құралдарын ғана сипаттайды. Қосымшалар жүйелік құралдарға қарап, өзара әрекеттің өзіндік хаттамаларын жүзеге асырады. Егер қосымша өзіне OSI моделінің кейбір жоғарғы деңгейлерінің қызметін өзіне ала алатын болса, онда деректермен алмасу үшін ол OSI моделінің қалған төменгі деңгейлерінің қызметтерін орындайтын жүйелік құралдарға бірден қарайды.

OSI моделін екі әртүрлі моделдерге  бөлуге болады:

-         бағдарламалардың өзара әрекеттесу механизмін және әртүрлі машиналарда процестерді қамтамасыз ететін хаттамалар негізінде көлденең модель;

-         бір машинада бір-бірінің көршілес деңгейлерімен қамтамасыз етілетін қызметтер негізінде тік модель (1-суретті қараңыз).

1. сурет   Компьютерлердің қатынасының OSI моделі

Компьютер-жіберушінің әрбір деңгейі ол тура жалғасқандай сол деңгейде компьютер-алушымен әрекет етеді. Мұндай байланыс логикалық немесе виртуалды байланыс деп аталады. Шын мәнінде өзара әрекет бір компьютердің аралас деңгейлері арасында жүзеге асырылады. Компьютер-жіберушідегі ақпарат барлық деңгейлер арқылы өтуі тиіс. Содан кейін ол физикалық орта бойынша жіберіледі және компьютер-жіберушіден жіберліген деңгейге жеткенге дейін барлық қабаттар арқылы қайтадан өтеді. Көлденең модельде екі бағдарламаға деректермен алмасу үшін жалпы хаттама талап етіледі. Тік модельде көршілес деңгейлер API қолданбалы бағдарламалардың интерфейсін қолданып, деректермен алмасады. Желіге жіберу алдында деректер хаттамалық бірліктерге (PDU) бөлінеді. PDU деректерді жіберген кезде БЖ барлық деңгейлері арқылы кезектесе өтеді. Әрбір деңгейде PDU желі бойынша деректерді  табысты жіберу үшін қажетті осы деңгейдің бассқарушы ақпараты (тақырыбы) қосылады. Қабылдайтын жақта PDU  кері тәртіпте барлық деңгейлер арқылы өтеді. Әрбір деңгейде осы деңгейдің хаттамасы PDU тақырыбының ақпаратын оқиды, содан кейін жіберуші жақтан осы деңгейде PDU-ға қосылған ақпаратты өшіреді және оны келесі деңгейге жібереді. 1-кестеде OSI моделінің деңгейлері және әйгілі хаттамалар келтірілген.

1. кестесі             OSI  моделінің деңгейлері

-Интерактивті тақтаны пайдаланып оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсінеді;

-   OSI ашық жүйелердің қарым – қатынас моделі және олармен жұмыс жасауды үйренеді

Деректерді жіберу ортасы және әдістері

               Компьютерлік желілерді құру үшін әртүрлі физикалық ортаны қолданатын байланыс тізбектері қолданылады. Физикалық орта ретінде коммуникацияларда қолданылады: металдар (негізінен мыс), өте түссіз шыны (кварц) немесе пластик және эфир. Деректерді жіберудің физикалық ортасы «бұралмалы жұп» кабелі, коакмиалды кабельдер, талшықты-оптикалық кабель және қоршаған кеңістік түрінде болуы мүмкін. Байланыс желілері немесе деректерді жіберу желілері – бұл аралық аппаратура және ақпараттық сигналдар (деректер) жіберілетін физикалық орта. Байланыстың бір желісінде мысалы, каналдарды жиілікті немесе уақытша бөлу арқылы байланыстың бірнеше каналдарын (виртуалды немесе логикалық каналдар) жасауға болады. Егер байланыс желісі байланыс каналымен дара қолданылатын болса, онда бұл жағдайда байланыс желісін байланыс каналы деп атайды. Деректерді жіберу каналы – бұл байланыс желісінен және деректерді жіберу (қабылдау) аппаратурасынан тұратын деректермен екі жақты алмасу құралы. Деректерді жіберу каналдары бір-бірімен ақпарат көздері және ақпарат қабылдағыштары арқылы байланысады.

               Деректерді жіберудің физикалық ортасына тәуелді байланыс каналдарын бөлуге болады:

-                    изоляциялаушы және экрандаушы орамасыз байланыстың сымды желілері;

-                    кабельді – «бұрамалы жұп», коаксиалды кабельдер немесе оптикалы-талшықты кабельдер;

-                    эфир бойынша таралатын электромагнитті толқындардың сигналдарын жіберу үшін қолданылатын сымсыз (жер үсті радиоканалдары және спутник байланыстары) желілер.

Есептеу желілерінде бір компьютерден басқасына деректерді қайта жіберу кезекпен, битпен жүзеге асырылады. Деректердің биттері ұқсас немесе сандық сигналдар түрінде деректерді жіберу каналдары бойынша жіберіледі.

Есептеу желілерінде деректерді жіберу үшін қолданылатын құралдардың жиынтығы (байланыс желілері, деректерді жіберу және қабылдау аппаратуралары) деректерді жіберу каналымен аталады. Жіберілетін ақпараттың формасына тәуелді деректерді жіберу каналдарын ұқсас (үздіксіз) және сандық (дискретті) деп бөлуге болады. Деректерді жіберу және қабылдау аппаратурасы деректермен дискретті түрде (яғни, деректердің бірліктеріне және нөлдеріне дискретті электр сигналдары сәйкес келеді) жұмыс істейтіндіктен, ұқсас канал арқылы оларды жіберген кезде дискретті деректерді ұқсас деректерге түрлендіру (модуляция) талап етіледі.

Мұндай ұқсас деректерді қабылдаған кезед кері түрлендіру – демодуляция қажет. Модуляция/демодуляция – сандық ақпаратты ұқсас сигналдарға және керісінше түрлендіру процестері. Модуляциялаған кезде ақпарат деректерді жіберу каналы жақсы жіберетін жиіліктегі синусоидалды сигналмен ұсынылады.

Модуляция әдістеріне жатады:

- амплитудалық модуляция;

- жиілікті модуляция;

- фазалық модуляция.

Дискретті сигналдарды деректерді жіберудің сандық каналы арқылы жіберген кезде потенциалды және импульсті кодтау қолданылады.

Потенциалды немесе импульсті кодтау жоғары сапалы  каналдарда қолданылады, ал синусоидалды сигналдар негізіндегі модуляция канал жіберілетін сигналдарға күшті бұрмалаулар енгізген кезде жағдайда қолайлы. Әдетте модуляция аналогты формада дауысты жіберу үшін әзірленген байланыстың аналогты телефон каналдары арқылы деректерді жіберген кезде ауқымды желілерде қолданылады және сондықтан импульстерді тікелей жіберу үшін жарамайды. Синхрондау тәсілдеріне тәуелді  есептеу желілеріндегі деректерді жіберу каналдарын синхронды және асинхронды  деп бөлуге болады. Синхрондау деректерді жіберудің түйіні қабылдаушы түйін келетін деректерді қашан қабылдауды бастау керектігін білу үшін қандай да бір сигналды қабылдаушы түйінге жіберуі үшін қажет. Деректердің жіберудің синхронды жіберуі синхрондаушы импульстерді жіберу үшін қосымша байланыс  желісін талап етеді. Жіберетін станцияның биттерін жіберу және оларды қабылдаушы станцияның қабылдауы синхроимпульстердің пайда болу сәтінде жүзеге асырылады. Деректерді асинхронды жіберген кезде байланыстың қосымша желісі талап етілмейді. Бұл жағдайда деректерді жіберу белгіленген ұзындықтың блоктары (байттары) арқылы жүзеге асырылады. Синхрондау жіберілетін байт алдында және одан кейін жіберілетін қосымша биттермен                (старт-биттермен және стоп-биттермен жүзеге асырылады. Деректермен алмасқан кезде есептеу түйіндері арасында деректерді жіберудің үш әдісі қолданылады:

- симплексті (бір бағытты) жіберу (теледидар, радио);

- жартылай дуплексті (қабылдау/жіберу кезектесе жүзеге асырылады);

- дуплексті (екі бағытты),  әрбір түйін бір уақытта деректерді жібереді және қабылдайды (мысалы, телефон арқылы сөйлесулер).

«Интернет технологиялар және Web-бағдарламалау» пәнінен оқу-әдістемелік кешен

Интернет материалдары

Интерактивті тақта, компьютерлер, зертханалық жұмыс таратпалары

Prezi.com  сайты

Электронды пошта (e-mail.ru)

http://oprezi.ru/ сайты

http://dop.uchebalegko.ru/docs/index.4452.html?page=35

http://www.webmasterwiki.ru/

http://htmlweb.ru/

https://developer.mozilla.org/

http://www.structuralist.narod.ru/

http://www.pwt.kz/

http://profinfoservice.ru/service/web-tekhnologii

ІҮ. Білім, іскерлік, дағдыларды қалыптастыруға керекті білімдер

40 минут

-№5 практикалық жұмысты орындауға таратпалар беріледі;

-практикалық жұмыстың мақсатын түсіндіреді;

-практикалық жұмысты орындау барысында қолданылатын қажетті құрал-саймандарды көрсетеді;

-практикалық жұмыста берілген тапсырмаларды жеке орындауға уақыт береді;

-практикалық жұмыстарды бақылау, жеке дара кеңес беру жұмыстарын жасау;

-№5 практикалық жұмысты орындауға таратпалар беріледі;

-практикалық жұмыстың мақсатын түсінеді;

-практикалық жұмысты орындау барысында қолданылатын қажетті құрал-саймандарды көреді;

-практикалық жұмыста берілген тапсырмаларды жеке орындайды;

-практикалық жұмыстарды бақылау, жеке дара кеңес беру жұмыстарын жасайды

Ү.Білімді бақылау, бағалау

14 минут

-практикалық жұмыстарды тексеру;

-практикалық жұмысты орындалу барысын сұрау;

-Қателерін анықтау және жөндеу жұмыстарын жасату;

-«Magic Box» ойыны арқылы өтілген тақырып бойынша тірек сөздерді үш тілде айту;

-Қосымша сұрақтарға жауап қойылады:

-Бағалау парағына әрбір кезең бойынша белгі қою арқылы бағалау

-практикалық  жұмыстың нәтижесін көрсетеді;

-Кеткен қателіктерін анықтайды, талдайды және жөндеу жұмыстарын жасайды;

-«Magic Box» ойыны арқылы өтілген тақырып бойынша тірек сөздерді үш тілде айтады;

-Қосымша сұрақтарға жауап береді:

-Бағалау парағына әрбір кезең бойынша белгі қою арқылы бағаланады

ҮІ. Қорытынды (рефлексия)

3 минут

-«Білім баспалдағы» арқылы қорытындылау

-«Білім баспалдағы» арқылы қорытындылау

ҮІІ. Үй тапсырмасын беру

5 минут

OSI ашық жүйелердің қарым – қатынас моделі

Теориялық тапсырма

Шығармашылық тапсырма

OSI ашық жүйелердің қарым – қатынас моделі (слайд)

Оқытушының сабақты өзіндік талдауы

Рефлексия

Үш бірлікті мақсаттың орындалуы:

Жалпыадамзаттық рухани құндылықтың, 5Т сабақ барысында көрініс табуы

Сабақ процесінде кері байланыстың болуы

Бүгін студенттер не білді?

Топтағы  ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?

Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Студенттердің білім көрсеткіші: