Физика 10 сынып_Жылу мөлшері, жылусыйымдылық_Косымша

Зертханалық жұмыс

Заттардың меншікті жылу сыйымдылығын анықтау.

Молярлық жылу сыйымдылықтарды салыстыру.

Жұмыстың мақсаты: Жылулық тепе-теңдік теңдеуін пайдаланып заттардың меншікті жылу сыйымдылығын анықтап үйрену. Барлық  денелердің қатты күйінің молярлық жылу сыйымдылығы  с_µ = 25 Дж/моль ⁰К  екеніне көз жеткізу.

Құрал-жабдықтар: Әртүрлі заттан жасалған үш дене, калориметр, мензурка (өлшегіш шыны), термометр, тастары мен таразы, суы бар үлкен ыдыс, электр қыздырғыш (сыныпқа бір дана жеткілікті).

Қысқаша теория:  Тұйық жүйе үшін энергияның сақталу заңы орындалатыны анық.  Осы заңға байланысты ыстық  дененің берген жылу мөлшері  суық су  мен калориметрді жылытуға жұмсалады.

Q₁  =  Q₂  +  Q₃    (1)     ,      ендеше

c_д m_д (t₂  - Ө )  =  (c_c m_c  +  c_k m_k) ( Ө  -  t₁)               (2)       , мұндағы

с_д   -  анықталушы  дененің меншікті жылу сыйымдылығы;

Ө  -  жылулық тепе-теңдік орнағаннан кейінгі судың температурасы;

c_с =  4200  Дж/кг ⁰С   - судың меншікті жылу сыйымдылығы;

c_k =  880    Дж/кг ⁰С   - калориметрдің меншікті жылу сыйымдылығы;

m_c  -  суық судың массасы;

m_д   - анықталушы дененің массасы;

m_к   - калориметр ыдысының  массасы.

(2) теңдеуден:   

Берілген заттың молярлық массасы меншікті жылу сыйымдылығымен мына теңдік арқылы байланысады:

с_µ   =   с_д   М      (4)   ,

мұндағы    М -  заттың молярлық массасы.

Жұмыстың орындалу барысы:

1. Таразы көмегімен анықталушы денелер мен калориметр ыдысының массасын анықтаңдар. Мәліметтерді кестеге енгізіңдер.
2. Анықталушы денені ыстық суы бар үлкен ыдысқа салыңдар.
3. Калориметрге 100-150 г су құйыңдар да, оның  t₁ температурасын өлшеп кестеге жазыңдар.
4. Ыстық суда тұрған дененің t₂ температурасын өлшеп алып, денені калориметрге салыңдар.
5. Жылулық тепе-теңдік орнаған кездегі судың температурасын өлшеңдер.
6. (3) теңдеуді пайдаланып  анықталушы заттың меншікті жылу сыйымдылығын есептеңдер. Мәліметтерді кестеге енгізіңдер.

1 кесте

7.  Дененің  сыртқы түрі мен түсіне қарап, 2 кестедегі мәліметпен салыстырып   оның қандай зат екенін  анықтаңдар.

2 кесте

Δс  = |c_д  -   c_кесте|

9.           (4) теңдеуді қолданып  осы заттың молярлық жылу сыйымдылығын есептеңдер. Мәліметті кестеге енгізіп, оны теориялық есеппен салыстырыңдар.

Δс_µ  = |c_µ  -   25 Дж/моль ⁰С|        

	Есептеулер:
	Қорытынды: