Халк хўжалигидаги касблар уларнинг таснифи.Касбларнинг типлари.Касбларнинг туркумлари, булимлари, гурухлари

1-Лаборатория иши. Халк хўжалигидаги касблар уларнинг таснифи.Касбларнинг типлари.Касбларнинг туркумлари, булимлари, гурухлари

Дарснинг мақсади: касб соҳасидаги тушунчалар ва муаммоларга умумий қарашни шакллантириш. *

Дарс режаси:

Касб нима?
2. Касбларнинг туркумлари,бўлимлари ва гуруҳлари.
3. "Касб", "Мутахассислик" ва "Ихтисослик" тушунчаларини изоҳлаш.

Касб нима?

Касб форсчадан тирик деган маънони беради. Касб – давлат ҳуқуқ нормаларига жавоб берувчи, инсоннинг тириклик манбаини таъминловчи машғулот туридир.
Касбнинг турли таърифлари мавжуд масалан, таниқли немис социологи ва иқтисодчиси М.Вебер унга қуйидагича таъриф беради: “Касб деб ихтисослашган, ўзига хос хусусиятлари уйғунлашган инсоннинг меҳнат машғулотига айтиладики, у даромаднинг асоси бўлиб хизмат қилади”. В.Даль луғатида қуйидагича таърифни, кўриш мумкин: ”Касб – мақсадли меҳнат фаолиятидир”.

Касб - махсус тайёргарлик ва тажриба натижасида маълум бир соҳада касбий фаолиятни амалга ошириш учун зарур бўлган билимлар ва амалий кўникмалар мажмуасидир (касб – жисмоний имконият, ақлий қобилият ва юридик ҳуқуқларни таъминловчи инсоний меҳнат фаолиятининг (машғулотининг) туридир).

Ҳунар - ўрганиб малака ҳосил қилиб бажариладиган иш ва шундай ишни қабул қила билиш, бирор нарсани яратиш ёки ясаш ҳамда махсус тайёргарлик натижасида бажариладиган иш тушунилади.
Касб-ҳунарга йўналтириш деганда - ёшларни қизиқишлари, мойилликлари ва шаклланган қобилиятларига кўра ва халқ ҳўжалиги, умуман, жамиятнинг мутахассисларга эҳтиёжини ҳисобга олиб ишга жойлаштиришни оптималлаштиришга қаратилган психологик-педагогик ва тиббий тадбирлар мажмуи тушунилади.

КАСБ-ҲУНАР ФАОЛИЯТИ ТАРКИБИ

МЕҲНАТ ПРЕДМЕТИ-бу ишчининг нима билан мулоқат қилиши

Меҳнат шароитига кўра касблар турлари

М- маиший шароитлар;
О- очиқ ҳаводаги ишлар;
Н- ноқулай шароитдаги ишлар;
М- масъулиятли ишлар

Г- гностик касблар
Ў- ўзгарувчан касблар
И- изланувчи касблар

МЕҲНАТ ВОСИТАЛАРИГА ҚАРАБ КАСБЛАРНИНГ ТУРЛАРИ

Қ- қўл меҳнатига оид касблар;
М- қўл (пичоқ) билан бошқариладиган машиналардан фойдаланадиган касблар;
А- автоматлаштирилган касблар турлари;
Ф- функционал меҳнат воситаларини эгаллаган касблар.

Мутахассислик

- бирорта касб доирасида маълум бир фаолият тури учун махсус тайёргарлик ва иш тажрибалари билан эришилган зарурий билимлар, кыникма ва малакалар мажмуаси.

бу таълим дастурини муваффакиятли узлаштирган урта махсус, касб-хунар таълими муассасалари битирувчиларига бериладиган малака даражасидир.
Кичик мутахассис:
- тегишли ижтимоий ишлаб-чикариш сощасида унинг унумли фаолият курсата олишини таъминлайдиган назарий ва амалий билимлар мажмуасига, касбий билим, малака ва куникмаларга эга;

Касбий таснифлагич

Таснифлагичда саккизта билим сохаси назарда тутилган:
1. Таълим;
2. Гуманитар фанлар ва санъат;
3. Ижтимоий фанлар, бизнес ва хукук;
4. Фан;
5.Мухандислик, ишлов бериш ва курилиш тармоклари;
6.  кишлок хужалиги;
7.  Согликни саклаш;
8.  Хизматлар.

Мустақил иш:
Касб, мутахассислик, ихтисослик нима ва уларнинг бир-биридан фарқи?
Касбларнинг қандай туркумлари мавжуд?
Меҳнат предметларига кўра касб қандай турларга бўлинади?
Касблар ва ихтисосликлар таснифлагичида нечта билим соҳаси мавжуд ва уларни номларини айтинг?
Республика ўрта махсус, касб-ҳунар таълими тизимида нечта йўналишда касбга тайёрланади