Интеллектуальная игра по черчению в 9 классах

Қазақстан білім және ғылым министрлігі №23 Т. Рысқұлов атындағы орта мектеп Сызудан 9 сыныптар бойынша  сыныптан тыс сабақ жоспары Тақырыбы: XXI ҒАСЫР КӨШБАСШЫСЫ Интеллектуалды ойын Пән мұғалімі:  Муналова З. 1 жүргізуші: Сәлем бердік, құрметті ұстаздар мен оқушылар. Сіздермен бірлесе отырып «ХХІ­ғасыр көшбасшысы» атты  XXI ҒАСЫР КӨШБАСШЫСЫ ойынымызды бастауға рұксат етіңіздер. Әсемпаз болма әрнеге, Өнерпаз болсаң арқалан. Сен де бір кірпіш дүниеге, Кетігін тап та бар қалан. деген Абай атамыздың сөзін қайталай келе біздің ойынымыздың шартын түсіндіре кетсек. Сайысымыз 5 кезеңнен тұрады.  2 жүргізуші: 1 кезең Бәйгеде  сұрақтар берілген оған  бірінші болып тетікті басқан оқушы жауап береді. Егер де ал жауап бере алмаса келесі тетікті басқан оқушы жауап бере алады. Әр жауап 3 баллдан есептеледі. Кезеңнің соңында Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады. 1 жүргізуші: 2 кезең  «Полиглотта»  әртүрлі сұрақтар берілген оған оқушылар қазақ­орыс­ағылшын тілінде жауап беруге тиіс. Қазақ және орыс тілдерінің жауаптарына бір­бір балдан беріледі, ағылшын тілінде жауап берілген жауапқа 3 бал беріледі. Толық жауапқа 5 бал. 2 кезеңде балы аз 2 оқушы келесі 3 кезеңге өте алмайды. 2 жүргізуші: 3 кезең  «Ғажайып жетілікте» оқушылар әр тор көзден өзі білем деген тор көзді таңдап, егерде жауап берген  жағдайда сол балдық жүйе беріледі.  1 жүргізуші: 4 кезең «Қиял әлемінде» Ойыншыларға тақырып беріледі. Тақырыпқа сәйкес қызықты әңгіме құрастыру керек. 2 жүргізуші: 5 кезең «Жорғада» балы жоғары 2 оқушы қалып сайысқа түседі. «Жорға» ережесі бойынша оқушылар жеке­жеке  сұрақтарға жауап беруге тиіс.   Ойын толық, айналған қатты ағысқа Табылғандай танымда, жат дауыс та. Біреу озып келеді қатарынан, Біреу қалып жатады асығыста. 1­ жүргізуші: Ойын толық жатқандай асып, тасып, Біреу мығым, біреулер шалыс басып. Бұл ойыннан өтеді ғұлама ойлар, Жеңсең де жеңілсең де қал ма жасып. 2­жүргізуші: «Батылдық­ балалық шақта шыңдалады» десек баланы бала ететін тәрбие құралының бірі­ ойын екендігі белгілі. Алдымен  ойынға шығатын оқушыларды  ортаға шығарайық. Ойынға 8 оқушы қатысады. 1 оқушы __________________ 2 оқушы __________________ 3 оқушы __________________ 4 оқушы __________________ 5 оқушы __________________ 6 оқушы __________________ 7 оқушы __________________ 8 оқушы __________________ 1 жүргізуші: Ендігі кезек әділқазылар алқасы.  1. __________________ 2. __________________ 3. __________________ 4. __________________ 5. __________________ 2­ жүргізуші: Бақ пен сыналар бұл жарысқа қатысып отырған оқушыларға сәт сапар тілей отырып, шындарға биік қоңғайсың демекпіз.  Ал жас қырандар 1­ тур. «Бәйге» турын бастаймыз. Қарап тұрмай бәйгеге еріңіз, Шәкірттерге әділ шешім беріңіз  Жүзден жүйрік мыңнан тұлпар шығарар, Бәйге, бәйге, бәйгелерді көріңіз. 1 кезең БӘЙГЕ 1. Қаттылығы орташа қарындашты қалай белгілейді?   /ТМ/ 2. Рейсшина дегеніміз не ? / Үлкен сызғыш/ 3. Сызба қағазы қалай аталады? /формат/ 4. Сызбада неше сызық бар?   /9/ 5. Өлшем сызығын ата?  /Тұтас  жіңішке/ 6. А4 форматының өлшемі? /297х210/ 7. Масштаб деген не? /мас –таяқ, штаб ­ өлшем/ 8. Барлық саладағы нормативтық  құжаттар? / Стандарт / 9. Қарындаштар неше топқа бөлінеді? /3 топ/ 10. Бір түзу сызықтың екінші түзу сызыққа біртіндеп көшуі? /Түйіндесу/ 11. R белгісі нені білдіреді? /радиусты/ 12. Барлық қыры тең болатын тік призманы қалай атайды? /куб/ 13. Бұрышты қақ болетің сәуле /биссиктриса/ 14. Проекция дегенімез не? /латын сөзінен аударғанда «алдыға лақтыру деген магынаны білдіреді/ 15. Шеңбердің проекциясын не деп атайды? /эллипс/ 16. Геометриялық дене деген не?/зат/ Әділқазылар алқасы сөз кезегі өздеріңізде. Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады. 1­жүргізуші: Көрермен жиналған бұл тамашаға, Құрқарап жай отыру жараса ма? Туыс, досқа, сыныптас, танысқа емес, Сок қолыңды білімді жас талантқа. 2­ жүргізуші: «Ана тілің­ арың бұл, Ұятың боп тұр бетте Өзге тілдің бәрін біл Өз тілдің құрметте»­ деп Қ.Мырзалиев ағамыз айтқандай, жас өркендердің тіл білімін тамашалайық. 2 кезең ПОЛИГЛОТ 1. Қоропқа салынған сызу аспаптарының жиынтығы.(даярша­готовальник­coke) 2. Арнайы сызба қағазы. (пішім­формат­format) 3. Темір аяқты, ағаш таяқты? (шеңберсызғыш – циркуль­compasses) 4. Басқа кисем бөрік, сәнді сұлу көрік (конус­конус ­ cone) 5. Дурыс алты жақ, атын ойлап тап? (шаршы­квадрат­sguare)  6. Египетте қаланан, Пифогордан нәр алган  (пирамида­пирамида­pyramid) Ұпайы аз екі оқушыны  анықтайық. 1­ жүргізуші: Мәңгі бақи есте қалар, Ғажайып бір кеш болсын. Білімдірек шәкірт озар, Қиынырақ сұрақ болсын  3 кезең ҒАЖАЙЫП ЖЕТІЛІК ҒАЛЫМДАР ТАРИХ ИНФОРМАЦИЯ ӘР ТҮРЛІ 10 20 30 10 20 30 10 20 30 10 20 30 ҒАЛЫМДАР 10 –Қазақстандағы атақты ғалым, зерттеуші, суретші. (Шоқан Үалиханов) 20 –Шардың бетін,көлемін анықтаған ғалым (Архимед) 30 ­XVIIІ ғасырдың сонында өзара перпендикуляр жазықтыктарда проекциялау тәсілен жетілдірген ғалым  (Гаспар Монж) ТАРИХ 10 –Сызба туралы алғашқы мәлімітқай кезде басталды (XVII ғ) 20 – Алғашқы паровоздың сызбасын кім сызған? (әкелі балалы Черепеновтар) 30 – Есептеуіш техникаларының қарқынды дамуы қай ғасырдан басталды? (XIX ғ) Сызу 10 –Сызба дегеніміз не?   (өзіндік ерекшілігі бар техникалық тіл). 20 –Геометриалық дене деген не?.  (зат). 30 –Ережелері бойынша, поекцияны сақтай отырып, колдан орындаған суретті не деп атайды?   (Техникалық сурет) ӘР ТҮРЛІ 10 –Аксонометрия дегенімез не?   (грек сөзі «осьтер бойынша өлшеу») 20 –Алдынғы көріністі не деп атайды?.  (Фронталь проекциясы). 30 –Пирамиданың бұйыр қырының төбесінен табанына жургузулген перпендикулярды не деп атайды?   (Апофема). Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығарылады. 1­ жүргізуші: Айналайын алға ұмтылған дарындар! Айналайын жеңіс құшқан қырындар, Бізден қиын жағдайларды сұраңдар,  Сұрап қоймай, шешу жолын табыңдар. 2­жүргізуші: Мен сенемін, алға шыққан тапқырларға Келесі аялдама аталады «Тапқырлық» Ақтау мен даттауды саған бердік соны ұқ. Ұпай аз оқушы ойыннан шығарылады. 4 кезең «ҚИЯЛ ӘЛЕМІ» Ойыншыларға тақырып беріледі. Тақырыпқа сәйкес қызықты әңгіме құрастыру керек. А) Егер мен архитектор болсам ... Б) Егер мен инжинер болсам ... 2­жүргізуші: Білімнің ұшқырлығын танып сен, Асыл тасып, асықпа,қалыспа сен. Уақыт деген зымырап , зулап жатыр, Шапшаңдық бұл сайыста керек екен. 1­ жүргізуші: Жоғары, жоғары, жорғала Шапшаңдыққа таң қал ма. Ойын деге нарталас Жеңілемін деп ойлама 4 кезең ЖОРҒА 1оқушыға сұрақтар: 1. Кубтың неше қыры бар?     ­ 12 2. Циркуль сөзінің қазақша баламасы? ­ Шеңберсызар  3. Үзілме сызық не үшін керек? ­ Көрінбейтін сызықтар үшін  4. Формат қай елдің сөзі?  ­ Француз  5. Параллель сызықтар дегеніміз не? ­ Қанша созсаңда қиылыспайтын сызықтар  6. Проекция қай елдің  сөзі, оның қазақша баламасы? ­ Латын сөзі “алға қарай тастау”  7. Диметрия дегеніміз не? ­ Қосарлап өлшеу  8. Кескіннің неше түрі бар? ­  Аксонометрия және жазба  9. Сызба қағазы қалай аталады? ­ Ватман  10. Қарындаштар графиктеріне қарай неше топқа бөлінеді? – 3 топ 2 оқушыға сұрақтар: 1. А3 форматының өлшемі? ­ 420х297  2. Нәрсенің неше есе үлкен немесе неше есе кіші екенін көрсететін шама?­  Масштаб  3. Сызбада неше сызық қолданылады?  ­ 9 4. Бір түзу сызықтың екінші түзу сызыққа біртіндеп көшуі? ­ Түйіндесу  5. Горизонталь қандай көрініс? –Үстіңгі көрініс 6. Изометрия дегеніміз не? – Тең өлшеулер 7. 8. Аксонометрия нешеге бөлінеді? – диметрия, изометрия  9. Шардың проекциясында өзгеріс бола ма? ­ Жоқ  10. Проекциялардың профиль жазықтығындағы кескіні қалай аталады? ­ Сол жақ көрініс  4 жақта пирамида үшін неше көрініс жеткілікті? ­ 2.  Алдыңғы, үстіңгі  2­жүргізуші: Ұпайы аз оқушы ойыннан шығарылады. 1­ жүргізуші: Ойынның шешуші сәті төрешілер өздеріңізде. Жеңімпазды анықтап, марапаттау. 2­жүргізуші: Бүгінгі көріп тамашалаған интеллекуалды шоу «ХХІ­ ғасыр көшбасшысы» ойыны мәресіне жетті. Зейін қойып тыңдағандарыңыз үшін алғысымыз шексіз.