Лекция

Тақырыбы: «Психология әлемі» Қазіргі қоғамда Заман талабына сай елімізде туындап жатқан әлеуметтік, экономикалық, мәдени өзгерістер тәрбие мен білім беру мәселесіне жаңа көзқарас қалыптастыруды талап етіп отыр. Біздің қазақ халқының ғасырлар бойғы тыныс – тіршілігінің өзіндік ерекшеліктерінен туындаған тәлім – тәрбиеге  қатысты, салт – дәстүр, әдет – ғұрыптары көп. Олар этика, педагогика, психология ғылымдары, тұжырымдарымен байланысып отыр. Этика дегеніміз – бұл психологияның бір бөлшегі, өзегі. Этика әрбір адамның өзін – өзі тәрбиелеуі,мінез құлқын түзеуі, ұнамды ұнамсыз қасиетін таразылап білуі. Ал балабақшадағы бала мен тәрбиеші қарым – қатынасындағы педагогикалық этиканы қозғасақ. Тәрбиеші, ұстаз бүлдіршінге үлгі көрсететін, өмірдік сан алуан жолдарынан өтуіне бағыт беретін, еңбек сүйгіштік, адамгершілік, адалдық, патриоттық қасиеттерге баулитын тұлға. Тәрбиеші ұстаз әрдайым өзін сергек, әрі көңілді ұстауы тиіс. Балаға тәрбиешінің әрбір кездегі көңіл күйі әсер етіп отырады. Сондықтан тәрбиеші бүлдіршінге өте мейірімді, қамқоршы қайырымды, болуы қажет. Адамзат баласын – бүкіл тіршілік әлемінен ерекшелейтін – оның ерекше жетілген психикасы екені белгілі. Кез-келген психика – негізінен мидың қызметі екені түсінікті. Бұл ілім терең зерттелуіне орыстың ұлы ғалымдары Сеченов, Павлов сіңірген еңбектері зор. Олар нерв жүйелері мен мидың көп қабат күрделі қызметтерін жік – жікке бөліп түсіндірді. Осыдан психология ғылымы өз алдына пән ретінде дами бастады. Мысалы: психология тіршіліктегі бар немесе жоқ құбылыстардың пайда болатыны әсерлерін талдап, оның құбылыстық, заттық сипаттарын түсіндіруге тырысады. Адам тәрбиесіндегі психологияны кең түрде пайдалану үшін оның өзіне лайықты тәсілдері, әдістері бар. Олардың ең негізгілері мыналар:  психологиялық байқау, әңгіме дүкен құру, іс – тәжірибе жүргізу болып табылады. Осы айтылған әдістер күнделікті тіршілігімізде жиі қолданылады. Бірақ әрбір адам оны өз шамасына қарай іске асырады. Біз өз тәжірибеміз арқылы бір – бірімізбен қарым қатынастың психологиялық жақтарын ашуға тырысамыз.Тақырыбы: «Психология әлемі» Қазіргі қоғамда Заман талабына сай елімізде туындап жатқан әлеуметтік, экономикалық, мәдени өзгерістер тәрбие мен білім беру мәселесіне жаңа көзқарас қалыптастыруды талап етіп отыр. Біздің қазақ халқының ғасырлар бойғы тыныс – тіршілігінің өзіндік ерекшеліктерінен туындаған тәлім – тәрбиеге  қатысты, салт – дәстүр, әдет – ғұрыптары көп. Олар этика, педагогика, психология ғылымдары, тұжырымдарымен байланысып отыр. Этика дегеніміз – бұл психологияның бір бөлшегі, өзегі. Этика әрбір адамның өзін – өзі тәрбиелеуі,мінез құлқын түзеуі, ұнамды ұнамсыз қасиетін таразылап білуі. Ал балабақшадағы бала мен тәрбиеші қарым – қатынасындағы педагогикалық этиканы қозғасақ. Тәрбиеші, ұстаз бүлдіршінге үлгі көрсететін, өмірдік сан алуан жолдарынан өтуіне бағыт беретін, еңбек сүйгіштік, адамгершілік, адалдық, патриоттық қасиеттерге баулитын тұлға. Тәрбиеші ұстаз әрдайым өзін сергек, әрі көңілді ұстауы тиіс. Балаға тәрбиешінің әрбір кездегі көңіл күйі әсер етіп отырады. Сондықтан тәрбиеші бүлдіршінге өте мейірімді, қамқоршы қайырымды, болуы қажет. Адамзат баласын – бүкіл тіршілік әлемінен ерекшелейтін – оның ерекше жетілген психикасы екені белгілі. Кез-келген психика – негізінен мидың қызметі екені түсінікті. Бұл ілім терең зерттелуіне орыстың ұлы ғалымдары Сеченов, Павлов сіңірген еңбектері зор. Олар нерв жүйелері мен мидың көп қабат күрделі қызметтерін жік – жікке бөліп түсіндірді. Осыдан психология ғылымы өз алдына пән ретінде дами бастады. Мысалы: психология тіршіліктегі бар немесе жоқ құбылыстардың пайда болатыны әсерлерін талдап, оның құбылыстық, заттық сипаттарын түсіндіруге тырысады. Адам тәрбиесіндегі психологияны кең түрде пайдалану үшін оның өзіне лайықты тәсілдері, әдістері бар. Олардың ең негізгілері мыналар:  психологиялық байқау, әңгіме дүкен құру, іс – тәжірибе жүргізу болып табылады. Осы айтылған әдістер күнделікті тіршілігімізде жиі қолданылады. Бірақ әрбір адам оны өз шамасына қарай іске асырады. Біз өз тәжірибеміз арқылы бір – бірімізбен қарым қатынастың психологиялық жақтарын ашуға тырысамыз.