LINUX - ИРАФ, ПРОГРАММНЫЙ ПАКЕТ

LINUX - IRAF DASTURLAR LINUX - IRAF DASTURLAR PAKETI PAKETI  XX asrning 80-yillarida Zaryadli Bog’langan Qurilmalar (ZBQ) ya’ni CCD kameralar yaratildi;  Ularning tasvirlarini qayta ishlashga mo’ljallangan dasturlardan biri bu – Image Reduction Analysis Facility ya’ni IRAF hisoblanadi;  IRAF dasturlar paketi Arizona Milliy Optik Astronomik Observatoriyasi xodimlari tomonidan ishlab chiqilgan;  IRAF dasturlar paketi faqatgina LINUX operatsion sistemasida ishlaydi va hozirga qadar uning WINDOWS platformasida ishlovchi prototipi yaratilmagan;

YORDAMCHI ZBQ (CCD) YORDAMCHI ZBQ (CCD) TASVIRLAR TASVIRLAR  ZBQ tasvirlarini birlamchi qayta ishlash jarayoni yordamchi tasvirlarni hisobga olishni nazarda tutadi;  Yordamchi tasvirlar asosan BIAS, DARK va FLAT dan iborat;  BIAS – nol holat toki kameranig xususiyatlariga bog’liq bo’lib, expozitsiya vaqti va filter bilan hisoblshmaydi;  DARK – qorong’ulik toki bo’lib, asosan issiqlik shovqinlari hisobiga yuz beradi. Uning qiymati vaqtga bog’liq funksiya hisoblanadi va filter bilan hisoblashmaydi;  FLAT – yorqin osmon foni bo’lib, teleskop optik sistemasining nochiziqliligi hisobiga paydo bo’ladi. Alohida FLAT tasviridan tasvir yuzasini tekislashda foydalaniladi. U filterga bog’liq bo’lib, o’z navbatida vaqtning ham fuksiyasi hisoblanadi;

BIRLAMCHI QAYTA BIRLAMCHI QAYTA ISHLASH ISHLASH  Tasvirlarni qayta ishlashga tayyorlash jarayoni birlamchi qayta ishlash deyiladi;  Birlamchi qayta ishlashda BIAS va DARK tasvirlari asosiy tasvirdan ayriladi va asosiy tasvirni FLAT tasviriga bo’lish orqali uning yuza tekisligi to’g’rilanadi;

IRAF DASTURINI ISHGA IRAF DASTURINI ISHGA TUSHURISH TUSHURISH  Dastavval LINUX operatsion sistemasidan KONSOLE aplikatsiyasi ishga tushuriladi va keyin XTERM komandasi yurgiziladi;  Keyin -ls va -sb komandalari orqali iraf dasturlari joylashgan papkaga kirilib, cl> cd iraf komandasi orqali IRAF dasturlar paketi ishga tushuriladi;  shuningdek –ls va –cd komandalari orqali yordamchi va qayta ishlanishi lozim bo’lgan tasvirlar turgan papkaga kiriladi;  cl> disp - komandasi orqali kerakli tasvir DS9 oynasiga yuklab olinadi;  Keyin cl> ? Komandasi orqali IRAF dasturlar paketi menyusi ochiladi;

IRAF > NOAO > IMRED > IRAF > NOAO > IMRED > CCDRED CCDRED

CCDRED DASTURLAR PAKETI CCDRED DASTURLAR PAKETI

ZEROCOMBINE SOZLANMASI ZEROCOMBINE SOZLANMASI

ZEROCOMBINE > ZEROCOMBINE > SUPERBIAS SUPERBIAS BIAS BIAS BIAS BIAS 11 22 BIAS BIAS 33 SUPER SUPER BIASBIAS

DARKCOMBINE SOZLANMASI DARKCOMBINE SOZLANMASI

DARKCOMBINE > SUPERDARK DARKCOMBINE > SUPERDARK DARK DARK DARK DARK 11 22 DARK DARK 33 SUPER SUPER DARKDARK

FLATCOMBINE FLATCOMBINE SOZLANMASI SOZLANMASI

FLATCOMBINE > FLATCOMBINE > SUPERFLAT SUPERFLAT FLAT 1 FLAT 1 FLAT 2 FLAT 2 FLAT 3 FLAT 3 SUPER SUPER FLAT FLAT

CCDPROC SOZLANMALARI CCDPROC SOZLANMALARI

CCDPROC DAN OLDIN VA CCDPROC DAN OLDIN VA KEYIN KEYIN CCDPROC DAN CCDPROC DAN OLDIN OLDIN CCDPROC DAN CCDPROC DAN KEYIN KEYIN

NOAO > DIGIPHOT > DAOPHOT > NOAO > DIGIPHOT > DAOPHOT > DAOEDIT DAOEDIT

FWHM VA SIGMA NING FWHM VA SIGMA NING QIYMATINI ANIQLASH QIYMATINI ANIQLASH  Qayta ishlanishi lozim bo’lgan tasvir da> disp komandasi orqali ds9 oynasiga yulkanadi;  Keyin da> daoedit komandasi yurgiziladi;  Qayta ishlash uchun tanlangan tasvirdagi o’rganilishi lozim bo’lgan yulduzlar ustuga sichqoncha ko’rsatgichi olib borilib, klaviaturadan A tugmachasi bosiladi;  Barcha kerakli ob’yektlar uchun bu operatsiya bajarilib bo’lingach, klaviaturadan Q tugmachasini bosish orqali DAOEDIT komandasi to’xtatiladi;  Ekranda esa tanlangan ob’tektlar uchun FWHM va SIGMA ning mos qiymatlari chiqadi;  Mos ravishda tanlangan barcha ob’yektlar uchun FWHM va SIGMA ning qiymatlaridan umumiy o’rtacha FWHM va SIGMA topiladi;  Ularning o’rtacha qiymati CENTER komandasining DATAPAR sozlanmasiga kiritilishi lozim. Buning uchun DAOPHOT dan chiqib, APPHOT ga o’tiladi

NOAO > DIGIPHOT > APPHOT NOAO > DIGIPHOT > APPHOT

CENTER > DATAPAR CENTER > DATAPAR SOZLANMASI SOZLANMASI

MAGNITUDALARNI ANIQLASH MAGNITUDALARNI ANIQLASH  CENTER > DATAPAR ga FWHM va SIGMA ning o’rtacha qiymati kiritilgach, ap> center komandasi yuritiladi;  Tanlangan va ds9 oynasiga chiqarilgan tasvirdagi kerakli ob’yektlar ustiga sichqoncha ko’rsatgichi keltirilib, klaviaturaning “PROBEL” tugmasi bosiladi;  Bu jarayon ham barcha kerakli ob’yektlar uchun bajariladi va Q tugmachasi orqali CENTER komandasidan chiqiladi;  Shundan so’ng tanlangan tasvir joylashgan papkada tasvir nomi bilan bir xil nomdagi *.coo* fail hosil bo’ladi;  Ushbu *.coo* failda tanlangan ob’yektlarning koordinatalari saqlanadi;  Keyin ap> phot komandasi yurgiziladi. Bu komanda *.coo* failda keltirilga koordinataga mos yulduzlarning magnituda (instrumental yulduz kattaligi) larini aniqlaydi va alohida *.mag* fail hosil qilib, ma’lumotlarni shunda saqlaydi;  Biz ap> txdump *.mag* “$I,id,xcenter,ycenter,mag,merr” yes komandasi orqali *.mag* faildagi ma’lumotlarni ekranga chop qilishimiz mumkin;  Magnitudasi aniqlangan yulduzlarni tasvirda ko’rish uchun ap> tvmark 1 *.coo* komandasidan foydalaniladi;

MAGNITUDASI MAGNITUDASI ANIQLANGAN YULDUZLAR ANIQLANGAN YULDUZLAR

E’TIBORINGIZ E’TIBORINGIZ UCHUN UCHUN RAHMAT !