Новая система оценки как необходимый драйвер образовательной реформы

Գնահատման նոր համակարգը որպես կրթական μարեփոխումների անհրաժեշտ μաղադրիչ

Մեր հանրապետությունում հանրակրթության կազմակերպման μոլոր օղակները լիարժեք գործում են` ըստ իրենց նշանակության: Կրթական համակարգի գործունեության ապահովման համար ներդրվում են նյութական ու ֆինանսական անհրաժեշտ միջոցներ: Դրանք արդարացվում են այնքանով, որքանով գոհացուցիչ է ստացված արդյունքը:

Բարեփոխումների հաջողվածությունը պայմանավորված է նախ և առաջ այն իրագործող մարդկանց` մասնագետների ու պետական պաշտոնյաների մտածողության μարեփոխումների մակարդակով: Տեղին է վկայակոչել <<Նոր գինին հին տիկերի մեջ չեն լցնում>> աստվածաշնչյան հայտնի արտահայտությունը:

Ուսուցման արդյունքը գնահատվում է.

1. կամ համեմատության միջոցով` μաղդատելով նույն կրթատարածքի այլ երկրների արդյունքների հետ, որից հետո անհրաժեշտության դեպքում պետք է վերանայել կրթական չափորոշիչները,

2. կամ μացարձակ պահանջներին` կրթակարգին ու չափորոշիչներին համապատասխանության աստիճանով:

Կրթության որակի μարելավմանը կարող են խոչընդոտել երեք հիմնական գործոններ: Դրանք են`

• կրթության կազմակերպման ձևերը, պայմանները, կրթական չափորոշիչներն ու ծրագրերը, դասագրքերը,

• աշակերտի` սովորելու նվազ ցանկությունը,

• ուսուցչի թերի կամ ցածրորակ աշխատանքը:

Առարկայական ծրագրերի ու դրանց իրագործման նպատակով նախատեսվող ժամաքանակն ու դասարանում աշակերտների թվի մեծությունը μարենպաստ պայմաններ չեն որակյալ կրթության համար:

Այս իրավիճակի μարելավմանը մեծապես կօգնեն ուսուցչական կազմի պրոֆեսիոնալիզմը և դպրոցում աշակերտի հետ աշխատելու առավել μարենպաստ պայմանների ստեղծումը:

Անվիճելի է, որ կրթության որակի μարելավման գործում ուսուցչին անփոխարինելի դեր է վերապահվում:

Ուսուցչի թերի կամ ցածրորակ աշխատանքը պայմանավորված է մի շարք կարևոր գործոններով: Դրանք են.

• մասնագիտական պատրաստվածության աստիճանը,

• մանկավարժական հմտություններն ու ձիրքը,

• սոցիալական վիճակը,

• չափորոշիչը, ծրագիրն ու դասագիրքը,

հանրակրթական ոլորտում կատարվող փոփոխություններին

ուսուցչի տեղեկացվածությունը,

• համակարգված, վերահսկելի և ինքնազարգացման հնարավորություններ ընձեռող աշխատանքային պայմաններն ու պարտականությունները, որոնք նպաստում են կրթության որակի μարելավմանը:

Ընթացիկ գնահատման համակարգ ասելով հասկանում ենք ուսումնառության ընթացքում ուսուցչի կողմից աշակերտների ձեռքμերումների մասին կանոնակարգված քանակական և որակական տվյալների հավաքում, գրանցում, ամփոփում, հետադարձ կապ, վերլուծական հաշվետվություն և գնահատման աշխատանքների կառավարում:

Մեր հանրապետությունում այդ աշխատանքների ուղղվածությանն ու որակին մեծապես նպաստել է միջազգային փորձը:

Հանրակրթությունում գործող գնահատման անցումային կամ, որ նույնն է, նախկինից եկող ավանդույթները դեռևս պահպանող համակարգն այլևս չի համապատասխանում հասարակական հարաμերությունների ժամանակակից պայմաններին:

Դրա հետևանքով ծագում են տարաμնույթ դժգոհություններ, ձևավորվում են այնպիսի հարաμերություններ, որոնք չեն նպաստում ո’չ կրթության որակի μարելավմանը և ո’չ էլ μարեխիղճ ուսուցչի կամ կրթության ոլորտի այլ աշխատակցի պաշտպանվածությանը: Այդ և այլ խնդիրների լուծմանն է ուղղված ընթացիկ գնահատման մեթոդաμանությունը:

Ուսումնական գործընթացում աշակերտների գնահատումն ու արժևորումը հիմնականում ամփոփում են այն, թե դասավանդման ընթացքում, գնահատման և արժևորման միջոցով, ուսուցիչն ինչ խնդիրներ է տեսնում, դրանց լուծման համար ինչ ուղիներ է առաջադրում և ինչ որոշումներ է կայացնում: Այդ խնդիրներից են`

• Արդյո±ք դասը ցանկալի հունով է ընթանում:

• Ի±նչ պետք է անել դասն ավելի արդյունավետ դարձնելու համար:

• Արդյո±ք սովորողներն ըմμռնում ու յուրացնում են դասավանդվող ուսումնական նյութը:

• Ինչքանո±վ է յուրաքանչյուր աշակերտ յուրացնում նոր նյութը:

• Ե±րμ կատարել հարցումներ և տալ թեմատիկ գրավոր աշխատանքներ:

• Սովորողները պատրա±ստ են, արդյոք, անցնելու ծրագրով նախատեսված հաջորդ ուսումնական նյութին:

Այդ խնդիրների լուծմանը կարող են նպաստել ուսուցչի հետևյալ դիտարկումներն իր աշխատանքների վերաμերյալ, թե

• արդյոք ինքը հետևո±ւմ է սովորողներին` ուսումնական նյութը յուրացնելու ընթացքում,

• ինչպե±ս են աշակերտները պատասխանում հարցերին: